རས་པས་པར་བླངས་ཤིང་། ཡི་གེ་བྲིས།
རྡ་རམ་ས་ལའི་མེག་ལོར་ཁྲོམ་སྲང་གཉིས་ཀྱི་འགོ་སྟོད་ནས་ལག་པ་གཡས་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་ཚེ་ལུང་གཞུང་ཆེན་པོའི་ཞིག་ཏུ་ཆུ་ཕྲན་ཞིག་བཞུར་གྱི་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལ་རྒྱ་གར་བའི་སྐད་དུ་བྷག་སོའུ་(Bhagsu)ཟེར། བྷག་སོའུ་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཟུར་གྱི་གདོང་ཁ་ཞིག་ཏུ་ཉམས་ཆུང་བའི་རྡོ་བསྐོས་རྗེས་དྲན་ཞིག ཁེར་རྐྱང་དང་། སུན་སྣང་ངང་གནས་ཡོད། དེའི་མགོ་བརྗོད་དུ་ “དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ངའི་བརྩེ་བའི་ཁྱོ་ག་”ཞེས་བྲིས་འདུག བརྩེ་བའི་ཁྱོ་ག་དེ་སུ་ཡིན་ནམ། ཁག་ཅིག་གིས་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་རྗེས་དྲན་ཞིག་ལ་ནོར་གྱི་ཡོད།
ཚངས་དབང་དགེ་འདུན་བསྟན་པ།
ལྗགས་ནག་པ། (དྲི་བ་འདྲི་མཁན།) རྒན་ལགས། བོད་ཀྱི་སྒོ་ཆེན་དང་མཆོད་ཁང་སོགས་ཀྱི་པ་ཏྲར་འབྲུག་གི་རི་མོ་བརྐོ་བ་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲོལ་རེད་དམ་བོད་རང་གི་སྲོལ་རེད། ཡང་ན་རྒྱ་ནག་གི་སྲོལ་རེད། ལན་བསྡུས་པ་ཞིག་གསུངས་རོགས།
ཚངས་དབང་དགེ་འདུན་བསྟན་པ། (དྲིས་ལན་འདེབས་མཁན།) གྲོགས་ལྗགས་ནག་པ་ལགས། ཁྱེད་ཀྱི་དྲི་བ་དེ་ནི་གཏིང་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། རྙོག་དྲ་ལྡན་ཞིང་རྩོད་གཞི་ཆེ་བ་སོགས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་ཞིག་ཡིན་པས། ལས་སླ་མོའི་སྒོ་ནས་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ནུས་པ་ཞིག་དང་། ཡང་ན་ཚིག་གསུམ་བཤད་པ་ཙམ་གྱིས་གསལ་ཐག་ཆོད་ཐུབ་པ་ཞིག་མིན་ཡང་། རང་གི་ཤེས་ཚོད་དང་ལྕོགས་ཚོད་ཀྱིས་ལན་ཞིག་བཏབ་ནའང་མི་ཆོག་པ་ཅི་ཡོད་སྙམ།
སྒོ་ཆེན་དང་མཆོད་ཁང་སོགས་ཀྱི་མགོར་འབྲུག་རིས་བརྐོས་པའི་གོམས་སྲོལ་དེའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་ཧ་ཅང་རིང་བོ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། ལུགས་སྲོལ་དེ་རྒྱ་ནག་
རྫ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས།
ཕ་རུས་དཔལ་མཚོ་ཚང་གི་བུ་རབས་ཚ་བརྒྱུད་དུ་གྱུར་པའི་ངོས་ནས་ཕུ་ནུར་ཡང་འགྲོ་ལ། སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཀྱང་ཆོས་གྱི་མཆེད་དང་འདྲིས་པའི་གྲོགས་པོར་ཡང་གྱུར་པ། སློབ་དཔོན་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་མཆོག་གི་ལས་འཕྲོ་གཏེར་གྱི་རྣམ་བཤད་ཆེན་མོ་དེ་ད་ལྟ་དངོས་སུ་ལག་ཏུ་འབྱོར། འདིའི་ཐད་ཁོང་དང་མཉམ་དུ་རོང་ཟོམ་བརྙན་འཕྲིན་དུ་གླེང་མོལ་ཞིག་ཀྱང་གོ་སྒྲིག་ཞུ་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན།
ཁོང་ནི་མཁྱེན་རྒྱ་དང་ཤེས་རབ། རྩོམ་རྩལ་གང་ཅི་ནས་ཚད་ཧ་ཅང་མཐོ་ལ། ལོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཨ་རི་སྒོར་མོའི་ལུང་པ་ནས་ལྟོ་སྐྱ་གོས་ཧྲུལ་གྱིས་དུས་ཚོད་ཡོད་ཚད་ཐོས་པ་དང་རྩོམ་པ་སོགས་ལ་བརྗེས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར་ལ་སྒྲོ་སྐུར་ཟློག་པའི་གཏམ་ལྟ་བུ་ངས་ཀྱང་མང་པོ་ཞིག་ལ་རྟག་ཏུ་འོས་སྦྱོར་ཞུ་བཞིན་ཡོད། བརྗོད་བྱ་བརྗོད་བྱེད་ཤིན་ཏུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་དེ་ལྟ་བུ་མཇལ་རིན་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན།
ཏཱ་ནི་ལྷ་རྒོད།
བོད་ཀྱི་མིང་དུ་གྲགས་པའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་ངེས་དོན་གྱི་ལོ་ཙཱ་པ་ཆེན་མོ་སངས་རྒྱས་ལགས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་འབོལ་རྩོམ།
ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་དང་འབྲེལ་བའི་གླེང་སློང་། དབུས་ལྷ་ལྡན་ཞིང་ན་སེམས་ལྷོད་ལྷོད་ངང་དཔེ་ཀློག་རེ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཞོགས་པ་ཞིག་ལ་ཁོ་བོའི་སྐད་འཕྲིན་དུ་འགར་རྩེ་སྨན་རྒན་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནས་ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་སྐྱ་མདོག་ཅན་ཞིག་བསྐུར་ནས་ཐོན་བྱུང་། སྐབས་དེར་ངས་ད་དུང་འགར་རྩེ་སྨན་རྒན་ལགས་དང་ངེད་གཉིས་ནས་ནམ་རྒྱུན་ཕ་ཡུལ་རེབ་གོང་གི་མི་སྣ་བྱས་པ་ཅན་དང་་སྒོས་སུ་ད་ལྟ་ཞལ་དངོས་སུ་བཞུགས་པ་དག་གི་སྐོར་ལ་ཁ་བརྡ་བྱེད་རྒྱུར་དགའ་བའི་གོམས་གཤིས་ཤིག་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་ཚོད་བྱས་ནས་ཁོང་གིས་པར་དེ་བསྐུར་བར་སྐད་ལན་ཡང་ཅུང་ཙམ་ལ་མ་བྱིན་པར་མ་ཟད། ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་དེ་སྐྱ་མདོག་གི་རྣམ་པས་བསྐུར་བ་ལའང་དོ་སྣང་དམིགས་བསལ་བྱེད་མ་ཐུབ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ངའི་སེམས་སུ་ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་ནི་དགུང་ལོ་གཞོན་ཤ་ལྡན་པའི་མཁས་དབང་སྐུ་ཁམས་བདེ་ཐང་ཐང་ཅན་ཞིག་ཡིན་བསམས་ནས་ཡོད་པས་ཡིན། དེ་ནས་དཔེ་ཆ་ལྟ་མཚམས་བཞག་སྟེ་ནངས་ཇ་འཐུང་ཞོར་དུ་སྐད་འཕྲིན་གྱི་གྲོགས་ཚོམས་སུ་ལྟ་དུས་མིག་ལམ་དུ་ཐོག་མར་ལྡང་ཡོང་བ་ནི་ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་མཆོག་སྐུ་གཤེགས་པའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་རྒྱས་པ་ཞིག་དྲ་གྲོགས་ཤེས་ཡོན་པ་གང་མང་ཞིག་གིས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་བསྐུར་དང་སྐུར་གྱིན་པ་དེ་
ཤེད་བུ།
ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་ཞི་བར་གཤེགས་པ་ལ་རང་སེམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ཞི་ཆེད་དུ།
ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་སྐུ་གཤེགས་པའི་གནས་ཚུལ་དེས་ང་ཉིན་འདི་ཚོར་བསམ་གཞིགས་ཀྱི་ཀློང་དུ་བསྐྱལ། ཕྱིར་འདང་ལ་ཕྱོགས་མི་དགོས་པར་ཁོང་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་མོད་པོ་ཞིག་དྲན་ངོས་སུ་འཆར་འོང་གི་འདུག ཁོང་ནི་རེབ་གོང་སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་ཆེན་པོའི་ཡོངས་འཛིན་རྗེ་འཇིགས་མེད་ཐེག་མཆོག་གི་དགེ་རྒན་གནང་མྱོང་བ་མ་ཟད། རེབ་གོང་སྐྱབས་མགོན་གྱི་ཁུ་བོ་ཡིན། སྤྲུལ་སྐུ་བྱིས་དུས་ནས་ཁོང་གིས་བསྐྱངས་པ་མ་ཟད། གདན་སར་བཀོད་དེ་མཛད་འཕྲིན་རྒྱས་པའི་སྐབས་སུའང་ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་སྔར་བཞིན་བཙན་པོ་དང་། བཀའ་དྲིན་ཅན་དང་། ཆོས་སྲིད་གང་ཐད་ནས་བསྙེས་ཆོག་ཆོག་གི་རྒྱབ་རི་མཐོན་པོ་ཞིག་ཡིན། རིན་པོ་ཆེས་ཀྱང་ཨ་ཁུ་སངས་རྒྱས་ཞེས་ཡང་ཡང་གསུངས་པ་ད་དུང་ངའི་དྲན་པར་གསལ་བོ་ཡོད་ནའང་། དེའི་སྐོར་རྒྱས་པར་མི་གླེང་།
དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནས།
རྩོམ་སྒྲིག་པུའུ་ལ་སྤྲིངས་པའི་ཡི་གེ
[རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ] བློ་མཐུན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་《བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག》ཅེས་པའི་དེབ་ཆུང་དེ་དཔར་དུ་བསྐྲུན་རྗེས་རྒྱ་ཆེའི་ཀློག་མཁན་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བསུ་ཐོབ་པ་དང་མཉམ་དུ། དེབ་འདིའི་ལྟ་ཚུལ་དེ་གཉིས་ལ་ཀློག་མཁན་འགའ་རེས་བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པའང་བཏོན་འདུག ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་བགྲོ་གླེང་གི་བྱ་བ་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་ཆེད། དེབ་ཆུང་འདི་རྩོམ་མཁན་གྱི་རེ་བ་ལྟར་བློ་མཐུན་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་མཁན་ལ་བསྐུར་བའི་འཕྲིན་ཡིག་འདི་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་དེབ་འདིར་འཁོད་པ་ལགས་པས། ཀློག་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རིགས་པས་ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་པའི་འབྲས་བུ་ཡིག་སྟེང་དུ་ཕབ་ནས་འདི་གར་བསྐུར་བར་འཚལ།
རྩོམ་སྒྲིག་བློ་མཐུན་ལགས།
བློ་མཐུན་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་འདི་ནི་ཁོ་བས་ང་ལ་བསམ་འཆར་བརྗེ་རེས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བསྒྱུར་བའི་ཡི་གེ་ཞིག་རེད། ཡི་གེ་འདིའི་ནང་དུ་ཁོས་ཕྲན་གྱིས་དེ་སྔར་བྲིས་པའི་《བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག》ཅེས་པ་དེའི་ནང་གི་ལྟ་ཚུལ་རེ་གཉིས་
དེ་ལས་མང་བ་། “༼བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག༽བཀླགས་པའི་མྱོང་ཚོར།” »
ནམ་མཁའ།
ཁ་སང་དེ་རིང་འཛམ་གླིང་སྟེང་གསར་འགྱུར་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་མི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་ཉམས་རྒུད་དུ་སོང་བའི་གནས་ཚུལ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་མི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་ཉམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ནམ། དྲི་བ་འདི་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་དཔྱད་བརྗོད་པ་ཚོས་གླེང་ཕྱོགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་བྱུང་ཞིང་། དེ་ཡང་ཐོག་མར་རྒྱ་ནག་གི་མི་འབོར་ཉུང་རུ་ཕྱིན་པའི་སྐོར་ལ། འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་དཔྱད་བརྗོད་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བཤད་ཚུལ་ལྟར་ན། དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་བཅུ་ནས་བཟུང་༢༠༡༥བར་དུ། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། ལོ་ངོ་བཞི་བཅུ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་མི་འབོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་རེད་ཟེར།
དེ་ལས་མང་བ་། “རྒྱ་ནག་གི་མི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་ཉམས་རྒུད་དང་དམར་ཤོག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཐ་མ།” »
རྫ་ཚེ་རིང་བཀྲིས།
སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
༡༽ དོགས་གནས་རྩད་གཅོད་ཀྱི་གལ་གནད།
ལར་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཞིག་ནི་ཤེས་པས་མཁས་པར་མི་འགྲོ་རུ་ཆུག་ཀྱང་། མ་ཤེས་ན་སྐབས་དོན་གྱི་གནད་སྟོར་བར་འགྱུར་བ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ལ། སྲོག་ཆགས་དང་སྐྱེ་དངོས་སོགས་ཀྱི་བརྡ་དོན་འཛོལ་བས་ཀྱང་སྐབས་དོན་མང་པོ་ཞིག་རྟོགས་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད། སྔོན་གྱི་ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་དང་། མཁས་དབང་དགེ་ཆོས་སོགས་ཀྱིས་ཐ་སྙད་ཀྱི་འཇུག་པ་དང་འབྲེལ་བའི་དོགས་གནས་མང་པོ་ཞིག་ལ་གསལ་བཤད་ནན་ཆེར་གནང་བས་ཀྱང་དོན་གནད་འདི་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་མཚོན་ཡོད།
གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་པ། ཐའེ་ཝན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ།
དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་༢༠༢༣ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༧ ཉིན། ཐའེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་ས་ཐའེ་པེ་རུ་ཆོས་བརྒྱུད་རིས་མེད་ཀྱི་མཁན་སྤྲུལ་དགེ་བཤེས་སོགས་དགེ་འདུན་པ་བདུན་ཅུ་ལྷག་དང་། དེར་ཡོད་བོད་རིགས་ཤེས་ཡོན་པ་དང་སློབ་གཉེར་གནང་བཞིན་པ་སོགས་ཉི་ཤུ་ལྷག་བཅས་མཉམ་འཛོམས་ཐོག་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དར་སྤེལ་གྱི་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་བཅུ་གཅིག་པ་དེ་དངོས་སུ་འཚོགས་ཡོད་ཅིང་། ཚོགས་ཐོགས་སུ་བསྟན་པ་སྤྱིའི་ཁ་ཕྱོགས་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་འབྱུང་འགྱུར། དེ་ལས་ཀྱང་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་མཆོག་གི་འཇིག་རྟེན་སྤྱི་སྨན་གྱི་དགོངས་བཞེད་དང་འགན་འཁྲི་གལ་ཆེན་ཆོས་ལུགས་དང་མ་འབྲེལ་བའི་བཟང་སྤྱོད་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་གཞི་གལ་ཆེན་བཞིའི་ཐོག་ལ་གཏམ་བཤད་དང་གོ་བསྡུར་ལྷུག་པོར་གནང་ཞིང་། དྲ་ལམ་བརྒྱུད་ནས་ཐད་གཏོང་ཡང་བྱས་ཡོད།
དེ་ལས་མང་བ་། “ཐའེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དར་སྤེལ་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་བཅུ་གཅིག་པའི་གསར་གནས།” »
ཆུ་རླངས་འབྲུག་བྱམས།
ཕྲན་ལ་མཚོན་ན་ལོ་ལྟར་ཟླ་གཉིས་པའི་ཚེས་གཉེར་གཅིག་ཉིན་ནི་སེམས་ལ་མི་ཤོང་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡིན། ཉིན་མོ་དེ་ནི་ང་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་པའི་རྗེས་སུ་བྱུང་པའི་ངའི་ཕ་ཡུལ་གྱི་ཡ་ང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་དང། ངའི་མི་ཚེའི་ནང་ཐེངས་དང་པོར་ཐོས་པའི་ངའི་ཨ་མྱེས་ཀྱི་ངུ་སྐད་འདྲེས་པའི་གསུང་སྐད་དེ་གཉིས་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ་ལོའི་ཟླ་༢ ཚེས་༢༡ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་དེར་ཕྲན་གྱི་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་ནེའུ་ཡོག་ནས་ཁ་པར་སླེབས་ནས། ཨ་རོགས་ཅི་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་དམ་ཟེར། ང་ཉལ་ནས་ཡོད་ཅེས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན། ཁོས་བཤད་རྒྱུར་ཕ་ཡུལ་ན་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་ཟེར། ངེད་གཉིས་ཀྱི་སྐད་ཆ་བཤད་མཚམས་དེ་མ་ཐག་བཞག་ནས། སེམས་འཚབ་ཅིག་དང་མཉམ་དུ་བོད་ལ་ཁ་པར་བཏང་པ་ཡིན།
དེ་ལས་མང་བ་། “ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་བྱུང་ནས་ལོ་བཅོ་ལྔ་འཁོར་བའི་ཉིན་མོར་རྗེས་དྲན་བྱའོ།” »
ཏིང་འཛིན་སྐྱིད།
ཨ་ཕ་ནི་ང་རང་ལ་མཚོན་ན་མེད་དུ་མི་རུང་ཞིང་སྐྱབས་ས་ཁེན་སར་གྱུར་ཡོད་ནའང་། ད་ལྟའི་བར་ངས་ཐེངས་འདིར་མ་གཏོགས་སྨྱུ་གུ་བཟུང་སྟེ་ཨ་ཕའི་སྐོར་བྲིས་མ་མྱོང་། བརྗེད་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ལ། དེ་སྔར་ཡིག་གཟུགས་ལ་མོས་པའི་ནུ་བོས་སློབ་ཆེན་ལོ་རིམ་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་ཨ་ཕ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་བྲིས་ཏེ་ཁོང་གི་བསྟོད་པ་ཞིག་ལ་རེ་ནའང་། ཨ་ཕས་ལྟ་ཙམ་གྱིས“ང་ལ་བསྟོད་པ་བྱེད་མི་ཤེས་པ་ཞིག་གིས་བསྟོད་པ་བྱེད་པ་ལས། སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཤེས་མཁན་ཞིག་གིས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ན་དགའ”ཞེས་ཆུ་འཁྱག་ཟོ་གང་ནུ་བོའི་མགོར་བླུགས་པ་དེ་ཡིན་ལ། དོན་དེ་ངའི་སེམས་སུ་བརྗེད་དཀའ་བའི་འདས་དོན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པར་བརྟེན། ད་ལྟའི་བར་སེམས་པ་རླབས་བཞིན་འཕྱོ་བའི་སྐབས་ལའང་ཨ་ཕའི་སྐོར་ནས་རྩོམ་གཅིག་ཀྱང་བྲིས་མྱོང་མེད།
དེ་རིང་ཨ་ཕའི་སྐོར་འབྲི་བ་ནི། དོན་ལ་ཨ་ཕའི་ལྷུན་ཆགས་སྒམ་ཚུགས་མེད་པའི་རང་ཚུགས་དང་རང་ཉིད་དམན་སར་འཛིན་པའི་ཟོལ་མེད་བབ་ཆགས་ཀྱི་རང་གཤིས་ལ་བསྟོད་པ་བྱེད་རྒྱུའི་ཆེད་མིན་པར། བུ་མོ་ཞིག་གི་སེམས་ངོགས་སུ་ཆེས་སྤྱིར་བཏང་གི་ཨ་ཕ་ནི་ཇི་འདྲ་ཞིག་
ཉག་རོང་དོན་གྲུབ་ནས།
དང་པོ། སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་མིན།
“སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་ཡིན་”ཞེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་མོད། དོན་ལ་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་མིན། གང་ཡིན་ཟེར་ན། མི་རིགས་ཤིག་ལ་མཚོན་ན་སྐད་ཡིག་ལ་བཅོས་སྒྱུར་གཏོང་ཆོག་པ་དང་། རིམ་བཞིན་འགྱུར་བ་འགྲོ་བ། སྐད་ཡིག་གཉིས་གསུམ་ཡང་ཡོད་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། ད་ལྟ་བོད་པར་མཚོན་ན་ཡང་། གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་མ་གཏོགས། བོད་རང་གི་སྐད་ཡིག་མི་ཤེས་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་འཚར་གྱིན་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཡང་བོད་ཡིག་ནང་ལ་ཆ་ཚང་ཞིག་མེད་པ། གལ་ཏེ་སྐད་ཡིག་དེ་མི་རིགས་འཆི་གསོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། དེང་སང་མི་རིགས་ཤི་བོ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་དགོས་ངེས་རེད་ལ། རྡ་སའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཡང་མི་རིགས་ཤི་བོའི་རོ་སྒམ་ཞིག་ཡིན་ངེས། མི་རིགས་གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་ལ་བསྟེན་པའི་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་བོད་མིའི་ཁ་སྟབས་ལ་མཚོན་ན། ཆེས་རྗེས་ལུས་ཅན་གྱི་བོད་མི་རིགས་ཤིག་འདི་མུར་འཚོ་དགོས་མིན་དེ་གལ་གནད་རེད།
སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་བོད་རིག་པའི་མཁས་དབང་དང་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་མོ། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་བོད་རིག་པའི་སློབ་གླིང་གི་གླིང་གཙོ་ཟུར་པ། འབུམ་རམས་པའི་མཛུབ་སྟོན་དགེ་རྒན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་དམིགས་བསལ་ཕོགས་དངུལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཆེད་མཁས་རྒན་སངས་རྒྱས་ལགས་ནད་གཞི་བྱུང་སྟེ་བཅོས་ཐབས་མ་བྱུང་བར་བརྟེན། 2023ལོའི་ཟླ2ཚེས26ཉིན་གྱི་དགོང་མོའི་དུས་ཚོད23དང་སྐར་མ38སྟེང་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་ནས་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས། དགུང་ལོ་དོན་གཅིག་ཡིན།
སངས་རྒྱས་ལགས་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཐུན་རིན་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཁྲུངས་ཤིང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་བོད་རིག་པའི་སློབ་གླིང་གི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དང་འབུམ་རམས་པའི་མཛུབ་སྟོན་དགེ་རྒན། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་དམིགས་བསལ་ཕོགས་དངུལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་
སྐྱོ་བྲག་དགའ་དབང་།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༣ ཉིན། ཚ་བ་སྒང་པ་དཔལ་ལྡན་དང་། ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་ངེད་གསུམ། ལྷ་མོ་ཙ་མུནྜིའི་མཆོད་མཇལ་ལ་སོང་བ་ཡིན།
ཡུལ་མིའི་བཤད་སྲོལ་ལྟར་ན། ལྷ་མོ་ཙ་མུནྜིའི་གནས་ངོ་མ་ནི་རི་ངོགས་ལ་ཡོད་མོད། རི་ངོགས་ནི་སྔོན་མ་ལོ་དུས་ཕལ་མོ་ཆེ་ཁ་བས་བཟུངས་ཏེ་འགྲོ་འདུག་དཀའ་བས་ལྷ་མོ་ཙ་མུནྜིའི་རྡོ་སྐུ་ཞིག་ཁུར་ཡོང་བ་ཆུ་འགྲམ་གྱི་རྡོ་གནམ་བཏགས་ཉེ་འཁྲིས་སུ་བཞག་པ་ལ་མཆོད་གསོལ་བྱས་ནས་གནས་སུ་གྱུར་སྐད་རེད། གནས་འདིར་ཧིནྡྷུའི་ལྷ་ཁང་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་གསར་བཞེངས་བྱས་འདུག་ལ། ཆུའི་ཕར་འགྲམ་དུ་ཉིན་བཞིན་རོ་སྲེག་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོ་ཡང་གདའ།
ལྷ་མོ་ཙ་མུནྜི་ནི། སྤྱིར་ལྷ་མོ་ལ། ཨེ་ཀ་ཛ་ཊི། ཙཎྜི་ཀ །དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་རྗེ་ཁོལ་གཉིས་ཏེ་རིགས་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཙཎྜི་ཀ་ཡིན།
གངས་དཀར་སེམས།
བུ་མོ་ཆོས་འཛོམས་སྐམ་ལ་རིད་ཅིང་གཟུགས་ཕུང་ཆུང་། འོན་ཀྱང་མོས་མོའི་གཟུགས་ཕུང་ཙི་ཙི་སྐམ་པོ་དེ་དང་ཧ་ཅང་མི་འཚམས་པའི་རླངས་འཁོར་ཆེན་པོ་གཡག་རྒན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་ནས་ལས་ཀར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཆོས་འཛོམས་རྒྱ་གར་ཡོད་དུས་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་ཐོན་རྗེས་ཕ་མ་མཉམ་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གནས་སྤོས།
མོ་ནི་ད་ཆ་སྨན་ཁང་ཆེན་པོ་ཞིག་ནང་སྨན་ཞབས་མའི་ལས་ཀ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དེ་སྔོན་མོའི་ལོ་ཚད་དང་མཉམ་པའི་རོགས་པ་མང་པོས་གང་མགྱོགས་ལས་འཇུག་ལ་བྲེལ་ཞིང་། དངུལ་བསགས་རྒྱུ་དང་དགའ་རོགས་བསྒྲིག་རྒྱུ། སྤྲོ་འཆམ་དང་སྐྱིད་པོ་ཟེར་བ་གཏོང་ཐབས་གང་ཐུབ་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས་ཆོས་འཛོམས་ཅུང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་དགུང་ལོ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་བཅུ་བརྒལ་ཟིན་པའི་ཕ་མའི་བཀའ་ལ་ཉན་ནས་མུ་མཐུད་སློབ་སྦྱོང་བྱས། དེ་རྗེས་སྨན་ཞབས་མའི་ཆེད་ལས་ཐོན་པ་དུས་མཚུངས་རླངས་འཁོར་ཁ་ལོ་བསྐོར་ཆོག་པའམ་ལེགས་པར་ཐོན།
ཁྲོ་གཏུམ།
དུས་དེ་ནས་བཟུང
གྲོང་ཁྱེར་ལ་ལྷུང་སོང་བས
མགོ་ཐོག་ཏུ་འཕུར་བ་དག་ལྕགས་བྱ་དང་དེའི་འཛེར་སྐད
རྐང་འོག་ཏུ་འགྲོ་བ་དག་རླངས་འཁོར་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་དང་དེའི་ཆོམ་སྒྲ
༼༡༨༩༡་དང་༡༨༩༢་ནང་། བོད་དང་སོག་པོ་བརྒྱུད་འགྲུལ་བཞུད་ཀྱི་ཉིན་ཐོ། ———ཝི་ལཱིན་ ཝོ་སྒྲུ་བིལ་ རོ་ཁུ་ཧིལ། Diary of a journey through Mongolia and Tibet in 1891 and 1892. by Willian Woodville Rockhil ཡིག་སྒྱུར་བ། ལྕང་སྐྱ་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ།༽
སྤྱི་ལོ་༡༨༩༡་ཟླ་༢་ཚེས་༡༢།
དེ་རིང་། ངས་ཉོ་ཅ་ཁ་ཤས་བརྒྱབ་པ་ཡིན། མང་ཤོས་དངོས་པོ་ཁྱད་མཚར་བོ་ཆུང་ཚགས་རེད། མཇུག་དེ་ལ་འགྲུལ་བཞུད་ཀྱི་འཚོ་བ་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བ་རྣམས་ཡིན། མི་མང་བོ་ཞིག་ང་ལ་ལྟ་རུ་ཐོན་སོང་། དུས་སྐབས་འདི་ལ་ང་རང་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་འདིར་ཡོང་དགོས་པ་ཤེས་འདོད་འདུག ཉིན་གུང་ལ་ང་རང་སྐུ་འབུམ་གྱི་ཁྲོམ་ར་སོང་བ་དང་དངོས་པོ་མཚར་བོ་རེད་ཐོབ་ཐབས་བྱས། ངས་ལྷ་ས་བ་མང་བོ་ཡང་མཐོང་བྱུང་། ཁོང་ཚོས་ཕྲེང་བ་ཚོན་ཕྲ་ཅན་རིགས་མང་བོ་དང་། ཁ་ཆེ་ཤ་སྐམ། སྨན། རྨ་བྱའི་སྒྲོ། སྤོས་སོགས་མང་བོ་བཙོང་བཞིན་འདུག སྨན་གྱི་ཁྲོད་དུ་ངས་བོད་མིས་ཙམ་པ་ཀ་ཞེས་འབོད་པ་དེ་མཐོང་བྱུང་། རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་ཞོ་ལེན་ “ཁ་བའི་པདྨ་” ཕལ་ཆེར་སོན་འབྲུ་དེ་ཁ་བའི་འདབ་མ་འདྲ་བོ་ཡོད་སྟབས་ཡིན་རྒྱུ་རེད།
རྩོམ་པ་པོ། རྔ་བ་ཀུན་བཟང་།
མི་ལ་ལ་ཞིག་ལ་ལོ་ཟླའི་འདས་དོན་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་མེད་པར། མཚོ་ཆེན་ཁའི་ཉ་མོ་བཞིན་འཇམ་ཅག་གེར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ། ཡང་མི་འགའ་རེ་མདུན་ཕྱོགས་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད་མེད་ལ་ལྟ་བཞིན་ཉག་ཁའི་དར་ལྕོག་ཅིག་འདར་འདར་ངང་རླུང་ནག་འཚུབ་མའི་ཁྲོད་ན་གནས་བཞིན་ཡོད་སྲོལ། རེད་དེ། རང་ཉིད་ལ་བྱུང་བའི་ཆེས་ཡ་མཚན་པ་དང་། ནམ་ཡང་བརྗེད་དཀའ་བའི་གནས་ཚུལ་འགའ་ཕྱིར་ཡོང་མེད་ཀྱང་། བསམ་གཞིག་གི་མེ་ལོང་ཁྲོད་ནས་ཕྱིར་ལོག་ཆོག་པར་ཆོས་ཉིད་རིགས་པས་དགག་བྱ་མེད།
ཆབ་མདོ་ངག་ཕུན།
སྔོན་གླེང་ཐུང་ངུ་།
དེ་རིང་གུས་པས་བཙན་བྱོལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཅེས་པའི་སྒྲུང་ཐུང་ཞིག་བྲིས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཉིད་འབྲི་དགོས་དོན་ནི་ང་ཚོ་མི་ཡུལ་དུ་གནས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞིག་ཡིན་པ་ངེས་པར་ཤེས་དགོས་པ་དང་། ད་ལྟ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པའི་ཚོར་བ་དེ་དག་དུས་ནམ་ཡང་བརྗེད་མི་རུང་བ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་ཚང་མ་ཕ་ས་དགྲ་ལག་ཏུ་ཤོར་བའི་མི་ཡུལ་དུ་གནས་པའི་མགྲོན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། གནས་སྐབས་ཀྱི་མགྲོན་པོ་ཡིན་བསམ་པ་ལས་གནས་འདིའི་བདག་པོ་ཡིན་བསམ་པའི་བསམ་བློ་གཏན་ནས་གཏོང་མི་རུང་། ང་ཚོ་ལ་ལས་འགན་ལྕི་མོ་ཞིག་འཕྲག་སྟེང་དུ་ཡོད་བསམ་པའི་ཐོག་ནས་མདུན་སྐྱོད་གནང་དགོས་པ་ཞིག་ལས། ལྷོད་གཡེང་གཏན་ནས་བྱེད་མ་རུང་བ་དེ་རེད། ལྷག་པར་ང་ཚོར་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་ང་ཚོའི་ནམ་ཡང་བརྗེད་མི་རུང་བ་དེ་རེད་སྙམ། བརྩམས་སྒྲུང་འདི་དག་ནང་གི་མི་སྣ་དང་ས་ཆ་གང་ཞིག་རང་ཉིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་མཚུངས་ཚེ་དེ་ནི་ལྟོས་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། ཆེད་དུ་དམིགས་ནས་བྲིས་པ་ཞིག་གཏན་ནས་ངོས་འཛིན་གནང་མི་རུང་ཞེས་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ད་ནི་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པ་བྱོསབཙན་བྱོལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད།
ཆོས་སྐྱབས་ནང་མི་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ལུང་མདོ་ཞེས་པ་དེར་སྐྱེས་ཤིང་། འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལུང་མདོ་ཞེས་པའི་གནས་དེ་ནི་ཧ་ཅང་སྐྱིད་སྣང་ལྡན་པ་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། གནས་དེར་གནས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་ཞི་ཞིང་འདུལ་བ་ཞིག་ཡོད། གྲོང་པ་
བློ་བཟང་རིན་ཆེན།
གནམ་ལ་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་མངོན་པར་བཀྲ །
ས་ལ་སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་མངོན་པར་འཕགས།།
མཁས་དབང་སྐར་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་ཟླ་བ་ནི།།
ང་ཡི་བཤེས་གཉེན་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་ཉིད།།
དཀར་དམར་ཚོན་གྱིས་ཞལ་མདངས་མ་ཕབ་ལ།།
བཅོས་མའི་ཉམས་ཀྱིས་གཞན་སེམས་མི་སླུ་ཞིང་།།
ཞི་དུལ་བག་ཕེབས་སྤྱོད་ལམ་བཟང་པོ་ཡིས།།
སློབ་བུ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་ཡིད་དབང་བཀུག །
གཡོ་དང་རྫུན་གྱི་ལྷད་པ་མ་འདྲེས་ཤིང་།།
གཏམ་དང་སྙན་གྲགས་ཆེད་དུ་མི་དམིགས་པར།།
གཞུང་ལུགས་རྣལ་མ་བཤད་ལ་མཁས་པའི་མཆོག །
མཁས་བརྒྱའི་ཁྲོད་ཀྱི་མཁས་པའི་དབང་པོ་ཉིད།།
