བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བྱུང་རིམ་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ།

ཙ་རྐང་དྲུག་གིས།
 

སྔོན་དུ་གླེང་བའི་གཏམ།

སྤྱིར་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རིམ་ལ་ཞིབ་ཏུ་རྟོགས་དགོས་ཚེ། འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀུན་གྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་རྣལ་མ་ཞིག་མ་བྱས་ན་རྟོགས་ཐབས་བྲལ་མོད། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྙིང་བཅུད་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཏེ་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཡར་རྒྱས་སུ་གཏོང་དགོས་ཚེ། ང་ཚོས་ངེས་པར་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་ཡོད། མ་གཞི་ནས་ང་ཚོར་སྒྱུ་རྩལ་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་རྩ་སྟོང་བས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཤེས་རྟོག་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་འཛིན་བལྟ་སྟངས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ངོ་བོ། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཉམས་སོགས་གོ་བདེ་བོ་ཞིག་གི་སྟེང་ནས་ར་འཕྲོད་རྒྱུ་ནི་ཅུང་ཙམ་དཀའ་མོ་ཞིག་ཏུ་སྣང་མོད། དེ་ལྟ་བུའི་སྒྱུ་རྩལ་འཚོལ་སྙེག་བྱེད་པའི་ལམ་བུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གུ་དོག་ན་ཡང་། དེ་རིང་ངས་བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཆེད་དུ། འཁྱར་འཁྱོར་གྱི་གོམ་པ་གཅིག་མདུན་དུ་སྤོ་འདོད་བྱུང་།

ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་གོ་དོན།

སྤྱིར་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ལ་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀུན་པོས་རང་རང་གི་ལུགས་སམ་ལྟ་ཚུལ་ཅིག་གིས་གོ་དོན་མི་འདྲ་བ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་ཡང་དེ་དག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་དེ་དག་གི་རིན་ཐང་ལྟ་ཚུལ། དེ་དག་གི་བསམ་བློའི་མཛེས་འཛིན་དང་དེ་དག་གི་འཚོ་བའི་རྒྱབ་ལྗོངས་སྟོན་ཚུལ་སོགས། མདོར་ན། དེ་དག་ལ་དེ་དག་གི་བཤད་ཚུལ་ཞིག་དང་དེ་དག་གི་བསྐྲུན་ཚུལ་རེ་རེ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་། ཁོ་བོས་འདིར་བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ཞེས་པ་ནི་འཚོ་བའི་གསེང་ནས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཁྲོད་དུ་གསར་བཟོའམ་གསར་བཏོད་བྱས་པའི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་ཞིག་གི་གྲུབ་སྟོན་ནམ། ཡང་ན་སྐད་ཆ་གང་ཞིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ག་གེ་མོ་རེ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཏེ་མིའི་སེམས་ཁམས་ལ་གཡོ་འགུལ་ཐེབས་པའི་ཚོར་བ་ཞིག་སྦྱིན་ཐུབ་ན་དེ་ནི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ནས་ཡོད།

བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བྱུང་རིམ་སྐོར་ཅུང་ཙམ་གླེང་བ།

༡ བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་ཀྱི་འཁྲབ་གཞུང་སྐོར་ཅུང་ཙམ་བཤད་པ།

དེང་སྐབས་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ནི་རྒྱའི་ 相声 ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནས་བོད་ཡུལ་དུ་ནང་འདྲེན་བྱས་པར་འདོད་མཁན་དཔེར་ན། 《 མང་ཚོགས་སྒྱུ་རྩལ། 》 ལས། “ཁ་ཤགས་ཞེས་པའི་སྨྲ་སྒོ་གཅིག་ཅན་ནམ་གཉིས་ཅན་ཏེ་འཁྲབ་སྟོན་པ་གཅིག་གམ་གཉིས་ཅན་གྱིས་སྨྲ་རྩལ་ངོམ་ནས་གདོང་ཞལ་ནས་རྣམ་འགྱུར་དང། རྐང་ལག་གིས་སྟངས་སྟབས་བསྒྱུར་ཏེ་ལྟད་མོ་པའི་མདུན་དུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་པའི་ཟློས་གར་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་འདི་ནི་དུས་རབས་གོང་མའི་སྨད་ཀྱི་ཆར་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་ཞང་ཧྲིན 相声 ཞེས་པའི་འཁྲབ་སྟོན་སྒྱུ་རྩལ་ལས་བོད་ཡུལ་དུ་མཆེད་པ་ཞིག་ཡིན།”1 ཞེས་བཀོད་ཡོད་ན་ཡང་། ཁོ་བོས་བསམ་ན་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ 相声 ཞེས་པ་དེར་རྒྱུས་མངའ་མེད་པར་གང་འདོད་དུ་བཤད་པའི་གཏམ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ “ཁ་ཤགས” ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལོར་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་བརྩམས་པའི་ 《 བོད་ཡིག་སློབ་པ། 》 ཞེས་པའི་ཁ་ཤགས་འཁྲབ་གཞུང་དེ་ནས་དར་བ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་མོད། དེའི་སྔོན་ “ཁ་ཤགས” ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་བོད་ཡུལ་དུ་མེད་ན་ཡང་ “ཁ་ཤགས” ཀྱི་སོན་སྨྱུག་ནི་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་ཡོད་འདུག་པ་དང་། དེར་མ་ཟད་ཁ་ཤགས་ཀྱི་འཁྲབ་གཞུང་ཡང་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་མཇུག་སྟེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༨༠༠ ལོར་གུང་ཐང་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེས་བརྩམས་པའི་ 《 ཇ་མཆོད། 》 ཅེས་པའི་འཁྲབ་གཞུང་དང་། དེ་ཡི་གོང་རོལ་ན་ཤགས་དང་གླུ་ཤགས་སོགས། མདོར་བསྡུས་ཏེ་བཤད་ན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཐོག་མ་ནི་འདིའོ་ཞེས་གཏན་ཚིག་བརྗོད་མི་ཐུབ་པས། གནའ་བོའི་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་གླུ་ཤགས་དང་། དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཤགས། དེང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སོགས་ཀྱི་རྩ་བའི་རྣམ་པ་ཅུང་ཙམ་མི་འདྲ་ན་ཡང་། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པར་རྟོགས་དགོས་སོ།།

༢ རྒྱའི་ཁ་ཤགས་བྱུང་རིམ་དང་འཁྲབ་གཞུང་གི་སྐོར་ཅུང་ཙམ་བཤད་པ།

རྒྱ་ནག་གི་ཁ་ཤགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དུས་མཚམས་གསུམ་དུ་དབྱེ་ཡོད་ལ། དང་པོ། སྲོལ་རྒྱུན་ཁ་ཤགས། ཆིན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་མཇུག་ནས་མིན་རྒྱལ་རབས་བར་དུ། གཉིས་པ། ཁ་ཤགས་གསར་བ ༡༩༤༩ ནས་འགོ་ཚུགས་པ་ཡིན། གསུམ་པ། དེང་རབས་ཁ་ཤགས་འདི་ནི་ ༡༩༨༠ ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཡིན།
相声ཞེས་པ་འདི་ནི་རྒྱའི་ཁ་ཤགས་ཡིན་ཏེ་ཀྲོང་གོའི་ “曲艺表演艺术” གཞས་མ་གཏམ་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་མིང་གྲགས་ཅན་ཞིག་རེད། རྒྱའི་ཁ་ཤགས་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཁ་ཤགས་ཀྱི་རྒྱུད་རིམ་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་ངེས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། དེ་ཡང་འགྱུར་བའི་དུས་རིམ་མི་འདྲ་བ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་ཡིག་གཟུགས་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་གསུམ་བྱུང་ཡོད་འདུག གནའ་བོའི་དུས་སུ་ཁ་ཤགས་འདིའི་མིང་ལ་ 像生 འདི་ལྟར་འབྲི་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དེང་ཐོག་གཞན་གྱི་གཏམ་གླེང་དང་བྱ་སྤྱོད་ལད་ཟློས་ཞིག་གི་རྣམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན། རྗེས་སུ་རིམ་གྱིས་象声དུ་འགྱུར་ཏེ། དེང་གི་དུས་ན་ཡོངས་གྲགས་སུ་相声འབོད།
དེ་ལྟ་བའི་ཡོངས་གྲགས་སུ་相声འབོད་པའི་གཞས་མ་གཏམ་གྱི་ཁ་ཤགས་འདི་ནི་དེང་ཐོག་ཀྲོང་གོའི་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་ནས་དར་བ་ཞིག་ཡིན་འདུག མིན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐབས་ནས་དར་ཁྱབ་ཕྱིན་ཏེ། ཆིན་རྒྱལ་རབས་རྒྱུད་ནས་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་བར་དུ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན། དེ་ལྟ་བའི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ག་ལེར་ 单口笑话 མི་གཅིག་གིས་ཁེར་བཤད་ལད་ཟློས་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་དུ་གྱུར། སྐབས་དེ་ནས་བཟུང་རྒྱའི་ཁ་ཤགས་ཀྱི་མིང་ལ་ 相声 འབྲི་ཞིང་། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་གོང་གི་ 单口笑话 དེ་ཡང་ 单口相声 དུ་འབོད། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཁ་ཤགས་ཁེར་བཤད་ནས་ཉིས་བཤད་ (མི་གཉིས་ཀྱིས་བཤད་པ།) སུམ་བཤད། (མི་གསུམ་གྱི་ཡན་ཆོད་ཀྱིས་བཤད་པ། དཔེར་ན་ཁྱིམ་གཅིག་གི་བཟའ་ཚང་བར་གྱི་བཞད་གད་འཁྲབ་པ་སོགས།) དེ་ནས་བཟུང་དེ་དག་ཚང་མའི་སྤྱི་མིང་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་ 相声 དུ་འབོད། དེ་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ལོ་དུ་མ་ཞིག་ལ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ། མི་གཉིས་ཀྱིས་བཤད་པའི་ཁ་ཤགས་དེ་ནི་མི་རྣམས་ཆེས་དགའ་བའི་ཁ་ཤགས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་བ་རེད།

༣ བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་ཁ་ཤགས་བསྡུར་བའི་མཇུག་འབྲས།

དེ་ན་སྐབས་འདིར་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་ཁ་ཤགས་དང་ཁ་ཤགས་ཀྱི་འཁྲབ་གཞུང་སོགས་གང་ནས་གཞལ་ཀྱང་བོད་སྔ་རབས་ཡིན་པ་གཤམ་གསལ།
རྒྱའི་ཁ་ཤགས་འཁྲབ་གཞུང་ཐོག་མ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༨༦༡ ལོར་གཞི་ནས་བརྩམས་ཡོད་པ་དང་། དེའི་སྔོན་དུ་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་ཤགས་འཁྲབ་གཞུང་མེད་པ་དེ་གསལ་བོ་རེད། དེའི་ཕྱིར་ཁ་ཤགས་འཁྲབ་གཞུང་གི་ཕྱོགས་ནས་བལྟས་ན་ཡང་གོང་སྨྲས་དེར་བདེན་དཔང་བྱ་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི་དེ་ནས་རྩིས་པའི་ལོ་རབས་ལྔའི་གོང་ནས་བོད་ལ་ཁ་ཤགས་འཁྲབ་གཞུང་ཡོད་པ་དེ་ཡིས་འགྲེལ་ལོ།།

བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས།

ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྐད་ཆ་རེ་རེ་ཡིས་མི་རྣམས་དགོད་སློང་བའི་ནུས་པ་ཡོད་ལ། སྐད་ཆའི་ཚིག་འབྲུ་རེ་རེ་ཡི་ཁྲོད་ན་བསམ་གཞིག་གི་རིན་ཐང་རེ་རེ་ལྡན་པ་ཡིན། ད་དུང་མི་རིགས་ཤིག་གི་འཚོ་བའི་གོམས་གཤིས་དང་བསམ་བློའི་ཀུན་སྤྱོད་དངོས་མ་དེ་མཚོན་ཐུབ་དགོས་ལ། ཁ་ཤགས་ཀྱི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་ན་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཆ་ཤིན་ཏུ་མང་དགོས་སོ།།

སྤྱིར་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཆ་བཤད་ཤེས་པ་ནས་བཟུང་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ཡང་ཅིག་ཅར་དུ་སླེབས་ཡོད་པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཞིག་ཏུ་རློམ་འདུག་པ་ནི་དེང་གི་མི་བུ་ཕལ་མོ་ཆེ་ཡིས་འདོད་ཚུལ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་དོན་དངོས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། མི་ཁག་ཅིག་ལ་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱིས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སེམས་ཁམས་ལྡན་པའི་ཐོག རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་འཚོ་བའི་སྣང་ཚུལ་རེ་རེ་ལ་དེ་བས་ཀྱང་ཉམས་འགྱུར་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པར་བྱས་ན་ད་གཟོད་ཉན་མཁན་ལ་མྱོང་རོལ་གྱི་རིན་ཐང་ཆེ་ཆེར་འཕེལ་བ་ཡིན། དཔེར་ན། སྒྱུ་རྩལ་པ་སྨན་བླ་སྐྱབས་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྒྱུ་རྩལ་པ་ཁོང་གི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ནི་གནད་འགག་ཅན་གྱི་སྐད་ཆ་གང་ཞིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་ནས་མི་ལ་དགོད་ཁ་སློང་ཞོར་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་གི་གནད་དོན་འབའ་ཞིག་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། མི་ལེགས་པའི་བྱ་བ་དུ་མ་ཞིག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་ལམ་ནས་བཀག་འགོག་དང་བཟང་སྤྱོད་ལ་བསྟོད་བསྔགས་བྱས་ཏེ། སྤྱོད་ངན་ལ་སྨད་པ་གཏོང་ཡོད། མཚམས་མཚམས་སུ་ཁོང་གི་ཁ་ཤགས་ལས། ཟུར་ཟའི་ཚིག་རྩུབ་རེ་སྨྲས་ཀྱང་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བཞད་གད་ཀྱི་ཉམས་ཡོད་པས་ཉན་མཁན་རྣམས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན་ནོ།།

བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱབ་ཁུངས།

དག་གསར་ལས་ “ཁ་ཤགས། ཕན་ཚུན་ཀུ་རེ་བརྩེ་(རྩེས་)བའམ་ཟུར་ཟ་བྱེད་པའི་ཚིག་གི་མིང་།” ཞེས་དང་། “ཟློས་གར། ངག་ནས་ཚིག་དབྱངས་སུ་གྱེར་ཞིང་ལུས་ཀྱིས་གར་འཁྲབ་པའི་རིག་རྩལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་གི་མིང་།” ཅེས་དང་། བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ལས་ “ཁ་ཤགས། ཀྱལ་ཀའི་སྒོ་ནས་ཤགས་འགྱེད་པ།” “བཞད་གད། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུ་རེ།” ཅེས་དང་། ཡང་རེ་ཟུང་གིས་ཁ་ཤགས་དང་གར་ཆུང་། ཟློས་གར། བཞད་གད་སོགས་དོན་གཅིག་ཏུ་འདོད་མཁན་ཡང་ཡོད། སྨན་བླ་སྐྱབས་ཀྱིས་ “གློག་བརྙན་དང་ཟློས་གར་སློབ་གླིང་དག་ཏུ་རྩོམ་འཁྲིད་འཁྲབ་གསུམ་གྱི་ཆེད་ལས་སློབ་གཉེར་པའི་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་ཚན་སྟེ། སྐད་སྒྲའི་གར་ཆུང་དང་། མི་སྣའི་གར་ཆུང་དང་། འཁྲབ་ཆས་གར་ཆུང་སོགས་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། བརྗོད་བྱ་གང་རུང་ཞིག་ཟློས་གར་འཁྲབ་ཚན་ཞིག་གི་ནང་ནས་མགོ་མཇུག་བར་སྐེད་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་འཁྲབ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས། དེ་ཡང་བཞད་གར་རམ་སྤྲོ་གར་ Comedy དང་། ཟློས་གར་ Drama དང་། སྐྱོ་གར་ Tragedy དང་བཅས་རིགས་ཆེ་བ་གསུམ་ལས། སྔ་མར་གཏོགས་ན་བཞད་གར་རམ་བཞད་གད་ཟློས་གར་ཟེར་དགོས་ཤིང་། ཕྱི་མ་གཉིས་སུ་གཏོགས་ཚེ་གར་ཆུང་ཞེས་ན་འགྲིག འདིའི་འབྱུང་ཁུངས་དང་གཏོགས་ཁུངས་གཉིས་ཀ་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་ལ་གཏུགས་ཆོག་པ་རེད། ངས་སྐབས་སྐབས་སུ་སྔ་མའི་ཁོངས་སུ་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའང་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་ཚོད་ལྟ་བྱས་མྱོང་སྟེ། རང་ཅག་ལ་མཚོན་ན་ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་ཤིན་ཏུ་དགོས་གལ་ཆེ་བར་མཐོང་།”2 འདིར་ང་ཚོས་རྟོགས་ཐུབ་པ་ཞིག་ལ་ཁ་ཤགས་ནི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་ཅིག་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་མཛེས་བཟང་བཙོག་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་འདུས་ཡོད། ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་མིའི་ཡིད་སེམས་རབ་ཏུ་འགུག་སླད་དུ་ཐོག་མར་འཁྲབ་གཞུང་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་འབྲི་དགོས་ལ། དེ་ནས་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་བསྐྱལ་ཐུབ་ན། གཟོད་ནས་མང་དོན་མཚུངས་པའི་བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ཡིན་ནོ།།

ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བལྟ་སྟངས་རོབ་ཙམ་གླེང་བ།

སྤྱིར་ཁ་ཤགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་དབྱེ་ན་བགྲང་གིས་མི་ལོན་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཡང་། འདིར་རགས་རིམ་ཞིག་བརྗོད་ན། ཁ་ཤགས་ནི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་ཅིག་ཡིན་པས། སྐད་ཆ་རང་བཞིན་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་དང་སྐད་ཆ་བཅོས་མའི་སྒྱུ་རྩལ་ཅེས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ན་ཆོག་པར་སྙམ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་ནང་གསེས་ལ། ངག་ལ་འཇམ་རྩུབ་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ། སྐད་ཆའི་དག་ཆ་དང་བཤད་སྟངས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། ཁ་ཤགས་འཁྲབ་པའི་སྐབས་སུ་འཁྲབ་སྟོན་སྒྱུ་རྩལ་ལ། གར་གྱི་སྟངས་སྟབས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། ལུས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་སོགས། དཔེར་ན། མེ་ལོང་མའི་ཉམས་ལྡན་རྒྱན་གྱི་སྐབས་སུ། ཉམས་ལ་སྤྲོ་ཉམས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། སྐྱོ་ཉམས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། དགའ་སྐྱོ་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྒྱུ་རྩལ། དྲག་པའམ་ཁྲོ་བའི་ཉམས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། དཔའ་བའི་ཉམས་དང་སྙིང་རྗེའི་ཉམས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ། སྒྱུ་རྩལ་ཅིག་ཡིན་ན། གོང་བཀོད་དེ་དག་གི་སྐབས་སུ་དགའ་འོས་དུས་དགོད་ཐུབ་དགོས་པ་དང་། སེམས་སྡུག་དུས་ངུ་ཐུབ་དགོས། གཞན་ཡང་ཁྲོ་ཉམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་མིག་རྩ་དམར་པོར་འགྱུར་ཐུབ་པའི་སྒྱུ་རྩལ་དང་། སྐྲག་ཉམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ལུས་ཀྱི་བ་སྤུ་གྱེན་དུ་ལངས་པའི་སྒྱུ་རྩལ་སོགས་མདོར་ན་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། དེ་བྱས་ན་ད་གཟོད་གཞི་ནས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ།།

དེ་བས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྐད་ཆའི་སྙིང་པོ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་དགོད་བྲོའི་གཏམ་གླེང་ཡིན་ཀྱང་ཆོག ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་པའི་སྒྱུ་རྩལ་འཁྲབ་གཞུང་ཞིག་གི་རྒན་གཞོན་ཡིན་ཡང་རུང་། བོད་ཀྱི་ཁ་ཤགས་ནི་ངག་རྩལ་ལས་བྱུང་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཉམས་ཤིག་སྟེ། སྐད་ཆའི་ཚིག་འབྲུ་རེ་རེ་ཡི་ཁྲོད་ནས་བསམ་གཞིག་གི་རིན་ཐང་ལྡན་པར་གཏོང་ཐུབ་ཡོད་ལ། མི་རིགས་ཤིག་གི་འཚོ་བའི་གོམས་གཤིས་དང་བསམ་བློའི་ཀུན་སྤྱོད་དངོས་མ་དེ་མཚོན་ཐུབ་ཡོད་པས། འདི་ནི་མི་རིགས་གཞན་ལས་བཤུ་བཞག་བྱས་པ་མིན་པར་ངེས་དགོས་སོ།།

► ཟུར་ལྟའི་ཡིག་ཆ།

1. 《 མང་ཚོགས་སྒྱུ་རྩལ།》 དུས་དེབ། ༢༠༠༧ ལོའི་དཔྱིད། རྩོམ་པ་པོ་མོག་ཆུང་ཕུར་ཁོ།
2 ཚངས་དབྱངས་དྲ་ཚིགས།
3. གུང་ཐང་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མའི་གསུངས་རྩོམ། དང་པོ།

► རྩོམ་འདིའི་ཡོང་ཁུངས།

《 སྦྲང་རྩི།》 ས་རཱ་བོད་ཀྱི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018 ལོའི་ཟླ་ 6 པར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་དཔར། རྩོམ་པ་པོ། ཙ་རྐང་དྲུག