ཡོང་ཁུངས། བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
༼བོད་ནས་ཕེབས་མཁན་ཁོངས་དབྱིན་སྐད་ཤེས་མཁན་ཇེ་མང་དང་། བཙན་བྱོལ་ནས་ཕེབས་མཁན་ཁོངས་དབྱིན་སྐད་མི་ཤེས་མཁན་ཇེ་མང་རེད།༽
ཟླ་འདིའི་ཚེས་༡༩ ནས་༢༤ བར་གྱི་ཉིན་ལྔའི་རིང་ནོར་ཝེའི་བྷར་གན་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་ཡོད་སྟབས་བཙན་བྱོལ་ནས་ཕེབས་པའི་ཚོགས་བཅར་བ་ཆུང་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས།
དྲི་བ། ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་ནས་བཟུང་། ནོར་ཝེ་རྒྱལ་ས་བྷར་གྷན་(Bergen) གྲོང་ཁྱེར་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༤ པ་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིའི་ཉིན་གྲངས་ ༥ རིང་གི་ཚོགས་ཆེན་གོ་སྒྲིག་གནང་སྟངས་དང་ལས་རིམ་བསྒྲིགས་སྟངས་རོབ་ཙམ་ངོ་སྤྲོད་གནང་རོགས།
ལན། ཚོགས་འདུ་འདི་ནོར་ཝེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཤོས་གཉིས་པ་བྷར་གྷན་ཞེས་པ་དེར་བསྐོང་འཚོགས་བྱས་འདུག གྲོང་ཁྱེར་འདི་རིས་བསྐོར་ཡོད་པ་དང་། ཆགས་སྟངས་རྒྱ་གར་གྱི་མཚོ་པདྨ་དང་འདྲ་བོ་འདུག ཚོགས་འདུར་རྩོམ་ཤོག་སྙན་སྒྲོན་གནང་མཁན་གྱི་ཐོ་གཞུང་ནང་མཁས་དབང་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་ ༤༥༠ ཙམ་ཡོད་སྐོར་འཁོད་འདུག་ཀྱང་། འགའ་ཞིག་ཕེབས་མ་ཐུབ་པའི་དབང་གིས་རྩོམ་ཤོག་སྙན་སྒྲོན་གནང་མཁན་རང་ཕལ་ཆེར་ ༤༠༠ ཙམ་མེད་དམ་སྙམ།
ཚོགས་འདུ་ཉིན་དང་པོའི་མཛད་སྒོའི་སྐབས་སུ། ནོར་ཝེ་གཞུང་དང་མི་མང་གིས་བོད་མིར་དགའ་ཞེན་དང་རོགས་སྐྱོར་གནང་བ་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་དུ་ད་རེས་ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་བྷར་གྷན་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དང་། ཨོ་སོ་ལོ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གཉིས་ཀྱིས་ལོ་རབས་བདུན་ཅུ་བརྒྱད་ཅུ་ནས་བཟུང་ད་བར་བོད་ནང་གི་བོད་ཕྲུག་སློབ་སྦྱོང་ལ་བླངས་ཏེ། ཁྱོན་བསྡོམས་བོད་མི་ ༡༠༠ ཙམ་ལ་མཐོ་རིམ་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་དང་སློབ་ཡོན་གནང་ཡོད་པ། སློབ་ཕྲུག་དེ་དག་ཁོངས་ནས་ ༡༡ གིས་འབུམ་རམ་པའི་སློབ་གཉེར་གནང་བ་དང་། དེ་ཚོ་ཚང་མ་བོད་རང་ལ་ལོག་ནས་ཞབས་འདེགས་གནང་གི་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་། དེ་ང་ལ་མཚོན་ན་སེམས་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱུང་།
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཚོགས་གཙོ་ཚེ་རིང་ཤཱཀྱ་ལགས་ཀྱིས་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་གནད་ལ་ཕིག་པའི་གསུང་བཤད་གནང་སོང་། ཁོང་གིས་ད་རེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་འདི་ནི་ནོར་ཝེ་ལ་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་གཉིས་པ་ཡིན་པ་དང་། དེ་སྐབས་བོད་ནང་ནས་མཁས་དབང་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་དང་ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་སོགས་ཕེབས་ཡོད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ནང་དང་འདི་གའི་སློབ་ཆེན་འབྲེལ་བ་ཟབ་མོ་ཚུགས་ཏེ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནས་བོད་ཕྲུག་མང་པོ་སློབ་སྦྱོང་དུ་ལེན་ཐུབ་ཡོད། དེ་བཞིན་ནོར་ཝེ་ཡི་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོད་པས་དེ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་སོང་།
དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་དེང་སང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་གནད་ཀུན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་དུ་སོང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཞིབ་འཇུག་གི་སྤུས་ཚད་ཀྱང་མཐོ་རུ་སོང་ཡོད། དེས་བོད་ཙམ་མ་ཟད་མིའི་རིགས་སྤྱི་ལ་ཕན་ཐོགས་བསྐྲུན་བཞིན་ཡོད་ལུགས་དང་། འོན་ཀྱང་ཉེ་ཆར་ཁོ་ཧྥན་ཧེ་གྷན་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དང་། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་རྒྱལ་ཡོངས་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་རིག་པའི་སྡེ་ཁག་གི་འགན་འཛིན་ལས་གནས་མེད་པ་བཟོས་པར་བློ་ཕམ་ཡོད་གསུངས་སོང་། ཁོང་གིས་ད་དུང་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་དོན་ནི་སྲིད་དོན་དང་གུ་དོགས་མི་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཚོར་བ། དེ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་རང་ཆེའི་བསམ་པས་མ་སླད་པར་བློ་གཟུ་བོར་གནས་པ་དང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ། ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ་བ་དགོས་སྐོར་གསུངས་སོང་།
གནད་འགག་ཅིག་ལ་ཁོང་གི་གསུང་བཤད་ནང་། བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོར་བོད་ཁུལ་དུ་རང་དབང་ངང་བསྐྱོད་ནས་རང་རང་གི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་བཞིན་པའི་དོན་གནད་ཐད་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་རང་དབང་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོ་མཉམ་དུ་འཛོམས་ནས་བགྲོ་གླེང་གིས་བསམ་ཚུལ་སྤེལ་རེས་བྱ་དགོས་ཀྱང་། དེ་ལ་དེང་སང་བཀག་རྒྱ་མང་པོ་ཐེབས་བཞིན་འདུག་ཅེས་གསུངས་སོང་།
དྲི་བ། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནས་ཚོགས་ཞུགས་པ་སུ་དང་སུ་བཅར་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་གིས་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་སྒྲོགས་སྦྱང་གནང་བར་བསྣམས་ཕེབས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་གཞི་གང་དག་རེད་འདུག
ལན། གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ཚོགས་བཅར་བ་ ༤༠༠ ལྷག་གི་ནང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་མཁས་དབང་དེ་འདྲ་འདུག་ལ། དེ་སྔོན་རྩ་བ་ནས་གོ་མྱོང་མེད་པའི་གསར་པ་དེ་འདྲ་ཡང་འདུག བོད་ནང་ནས་མཁས་དབང་རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པ་དང་། སྐ་བ་ཤེས་རབ་བཟང་པོ་སོགས་མི་ ༣༠ ལྷག་ཕེབས་འདུག རྒྱ་གར་ནས་མཁས་དབང་ཇོ་སྲས་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་དང་། དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་སྨོན་ལམ། བེ་རི་འཇིགས་མེད་དབང་རྒྱལ་སོགས་ཕེབས་འདུག ད་རེས་ཚོགས་བཅར་བའི་ནང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་ནས་གཞོན་སྐྱེས་ཞིབ་འཇུག་པ་མང་པོ་ཕེབས་འདུག
དྲི་བ། སྐུ་ཉིད་དེ་སྔ་ཚོགས་ཆེན་རིམ་པ་ཁ་ཤས་སྟེང་ཞུགས་ཡིན་བསམ་སོང་། དེ་མ་ཡིན་པའི་ནམ་རྒྱུན་འདི་རིགས་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་གྲས་རེད། སྤྱི་ཡོངས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འགྱུར་བ་ཟེར་ན་འདྲ། ཐེངས་འདིར་སྔོན་མ་དག་དང་མ་འདྲ་བའི་ཆ་གང་དག་མཐོང་སོང་།
ལན། འགྱུར་བ་མངོན་གསལ་དོད་ཤོས་དེ། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་ནས་ཕེབས་མཁན་གསར་པ་ཚོའི་སྤུས་ཚད་སྐྱོ་རུ་འགྲོ་ཡི་འདུག་དྲན་སོང་། སྔོན་མ་ཡིན་ན་ཚོགས་ཆེན་འདི་འདྲར་ཐོག་མར་ཕེབས་དུས། ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་རྩོམ་ཤོག་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་དེ་འདྲ་བསྣམས་ཕེབས་ཀྱི་རེད། ཐེངས་འདིར་མཚོན་ན་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་རྩོམ་ཤོག་གི་ནང་དོན་རྙིང་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་དབྱིན་ཡིག་སོགས་ནང་དཔྱད་གླེང་ཞིབ་རྒྱས་ཟིན་ཏེ་མཐའ་སྡོམ་བཞག་ཟིན་པ་དེ་འདྲ་མ་མཁྱེན་པར། གསར་པ་གསར་རྐྱང་ཡིན་རློམ་གྱིས་བསྣམས་ཕེབས་ཀྱི་འདུག རྩོམ་ཤོག་མང་པོ་ཞིག་བསམ་ཚུལ་ཙམ་ལས་ཞིབ་འཇུག་གི་རྩོམ་ཤོག་རེད་མི་འདུག གཉིས་པ་དེ། ཕྱི་གླིང་ཚོགས་བཙར་བ་ཚོའི་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་རྒྱ་ཆེ་རུ་དང་ཞིབ་ཚགས་ཏུ་འགྲོ་གི་འདུག གསུམ་པ་དེ་བོད་ནང་ནས་ཕེབས་མཁན་ཁོངས་ནས་དེང་སང་དབྱིན་སྐད་ཤེས་མཁན་མང་དུ་འགྲོ་གི་འདུག བཙན་བྱོལ་ནས་ཕེབས་མཁན་ཚོའི་ཁོངས་སུ་དབྱིན་སྐད་མི་ཤེས་མཁན་ནམ་ཡག་པོ་མི་ཤེས་མཁན་མང་དུ་འགྲོ་གི་འདུག དེ་གནད་འགག་མ་རེད་དེ་འགྱུར་བ་རེད།
དྲི་བ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་འདི་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་མཁས་པ་གདན་འཛོམ་སའི་སྡིངས་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། ཚོགས་འདུའི་དུས་ཡུན་རིང་རིང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་ཚོགས་བཅར་བ་ཚོའི་བར་བཀའ་མོལ་ལྷུག་པོ་ཡོང་ཐུབ་ཀྱི་འདུག་གམ།
ལན། སྤྱིར་བཏང་དེང་སང་དྲ་རྒྱའི་དུས་ཚོད་ཡིན་སྟབས། གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་བཤད་མ་བཤད་དང་། ངོས་ལེན་བྱས་མ་བྱས་ཙམ་རེད་མ་གཏོགས་གནས་ཚུལ་རྣམས་སྤྱིར་བཏང་ཕར་ཚུར་གོ་ཐོས་ཡོད་རེད། དེ་བཞིན་དུ་དེང་སང་དབུས་གཙང་གི་མི་མང་པོས་ཁམས་སྐད་དང་ཨམ་སྐད་གོ་ཐུབ་པ་དང་། ཁམས་དང་ཨ་མདོའི་མི་མང་པོས་ཀྱང་དབུས་གཙང་གི་སྐད་གོ་ཐུབ་ཀྱི་འདུག དེར་བརྟེན་སྤྱིར་བཏང་བཤད་ན་ང་ཚོ་ཕན་ཚུན་ཐུག་སྟེ་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་བྱ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་མི་འདུག ཐ་ན་ད་རེས་ང་ཚོས་ཚོགས་འདུ་རང་གི་ནང་དུ་སྲིད་དོན་གྱི་གནད་འགག་དཔེར་ན། ༸གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་མཛད་འགན་བཞེས་སྐབས་ཆོས་སྲིད་སྐུ་དབང་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་ཐད་རྩོད་གླེང་རྒྱུན་རིང་བྱས་པ་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་བགྲོ་གླེང་གི་ཁོར་ཡུག་དེ་ཕན་ཚུན་གུས་ཞབས་དང་བརྩི་བཀུར་བྱེད་པའི་ཁོར་ཡུག་རང་ལ་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་སོང་།
དྲི་བ། བོད་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་ཕེབས་པའི་ཤེས་ཡོན་པ་དང་། བོད་ནང་ནས་ཕེབས་པའི་ཤེས་ཡོན་པ་གཉིས་བར། དགོངས་པ་བཞེས་ཕྱོགས་དང་ཀུན་སྤྱོད་འཁྱེར་སྟངས་ཐད་མ་འདྲ་བའི་ཆ་གཙོ་བ་གང་དག་མཐོང་སོང་བ་དང་། དེའི་ཡོང་རྐྱེན་གང་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད།
ལན། དེ་ལ་ངས་དོ་སྣང་དེ་ཙམ་བྱས་མེད། སྤྱིར་བཏང་དེའི་སྐོར་བཤད་བདེ་པོ་ཡང་མི་འདུག ང་རང་གིས་མ་དགའ་ཤོས་ཤིག་ནི། བཙན་བྱོལ་གྱི་ཚོགས་བཅར་བ་གསར་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་ཚོའི་མཉམ་དུ་པར་གཅིག་བླངས་ཏེ། ཉམས་དང་བཅས་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་དུ་འགྲེམས་ཤག་ཤག་བྱེད་པ་ལས་དེ་མིན་གྱི་ཁུར་མི་ལེན་པ་དེ་རེད། དེ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་དངོས་ཡོད་བགྲོ་གླེང་ནང་ཁུར་མི་ལེན་པ་དང་། བར་གསེང་གི་དུས་ཚོད་སོགས་སུ་མི་དང་མི་ཐུག་ནས་ངོ་ཤེས་བཟོ་གི་མི་འདུག ཚོགས་འདུ་རང་གི་ནང་དུ་གཏམ་བཤད་སྐར་མ་ ༢༠ ལས་བྱེད་ས་ཡོད་མ་རེད། དེར་བརྟེན་གོ་སྐབས་ཡག་ཤོས་དེ་སྔ་དགོང་གི་དུས་ཚོད་དང་བར་གསེང་གི་སྐབས་སུ་རེད། དེ་ཚོར་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་འདུག་སྙམ།
དྲི་བ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་འདི་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་རེད། ཡིན་ནའང་ཚོགས་ཐོག་ཏུ་དཔྱད་རྩོམ་སྒྲོགས་སྦྱང་དང་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་ཙམ་ལས། གཞན། ལས་དོན་ཆེད་གྲོས་ཆོད་འཇོག་པ་ལྟ་བུ་དང་། བོད་ཡིག་ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་གི་དཔྱད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཀྱི་དེབ་ཕྲེང་འདོན་པ་ལྟ་བུའི་རིགས་ད་སྔ་མཐོང་ཐོས་མ་བྱུང་། འདིའི་སྐོར་ལ་ཁྱེད་རང་ལ་གཟིགས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་དམ།
ལན། དེ་དངོས་ཡོད་རེད། ཚོགས་ཆེན་འདི་བགྲོ་གླེང་གི་ལྡིངས་ཆ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། འདིའི་ནང་གླེང་སློང་བྱུང་བའི་རྩོམ་ཤོག་ ༤༠༠ སྐོར་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཚོགས་སྡེ་གཅིག་གིས་ཆ་ཚང་པར་སྐྲུན་བྱ་དགོས་ན་དཀའ་ལས་ཀྱང་རེད། འོན་ཀྱང་རྩོམ་སྤུས་ལེགས་དེ་ཚོ་གང་ལྟར་གཅིག་ནས་པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོང་གི་འདུག བོད་རིག་པའི་དྲྭ་རྒྱའི་སྒང་ལའང་རྩོམ་ཤོག་དེ་ཚོའི་ཁོངས་ནས་ལེགས་གྲས་ཁ་ཤས་སྤེལ་ཡོང་གི་འདུག སྤྱིར་བཏང་བོད་ཡིག་གི་རྩོམ་ཤོག་དེ་ཚོ་བོད་པ་རང་གི་སྡེ་ཚན་ཞིག་ནས་ལོགས་སུ་པར་སྐྲུན་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་ཡོང་ས་རེད།
དྲི་བ། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་དཔྱད་རྩོམ་བསྣམས་ཕེབས་པ་དག་ལས། ཁྱེད་རང་གིས་གང་དག་གལ་ཆེན་པོར་མཐོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་གི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་རོབ་ཙམ་འགྲེལ་བཤད་གནང་རོགས།
ལན། ངས་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་བ་ཁ་ཤས་ནི་ཀུན་ཕན་ཐེབས་རྩས་གོ་སྒྲིག་གནང་སྟེ། སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་ཐོག་དམིགས་སུ་བཀར་ཏེ་བགྲོ་གླེང་ཞིབ་རྒྱས་ཤིག་གནང་སོང་། དེའི་ནང་དངོས་གནས་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭའི་ལམ་ལུགས་དང་། བྱིས་པའི་ཀློག་དེབ། དཀའ་གནད་ཁག་གི་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་ཡག་པོ་བྱུང་སོང་། དགའ་པོ་བྱུང་ས་གཅིག་དེ་ཡིན།
གཉིས་པ་དེ། སྐུ་ཞབས་བློ་བཟང་སྨོན་ལམ་གྱིས་སྨོན་ལམ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་ད་བར་གྱི་ལས་དོན་དང་། འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལས་གཞིའི་སྐོར་དམིགས་བཀར་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་བོད་མི་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟུན་འགྱུར་དཔེ་བསྡུར་མ་རིང་མིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཅིག་གྱུར་ཨང་རྟགས་ཅན་གྱི་ཡིག་གཟུགས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ལས་འཆར་སྙན་སྒྲོན་གནང་བ་དེར་དགའ་བ་དང་སྤོབས་པ་གཉིས་ཀ་བྱུང་།
གསུམ་པ་དེ་ལ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མཁྱེན་ལྡན་པ་སྐུ་ཞབས་ Trine Brox ཞུ་བས་ཌན་མག་རྒྱལ་སྲས་ཕི་ཊར་གྱིས་ཀ་སྦུག་ཁུལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་ ༡༩༥༠ ང་གྲངས་ནང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སློབ་སྦྱོང་དང་སྲུང་སྐྱོབས་ཀྱི་དོན་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་བའི་སྐོར་གསུངས་པ་དེ་དང་། མཁྱེན་ལྡན་Benjamin Hillman ཞུ་བས་བོད་ནང་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་འབྱུང་ཚད་མང་ཉུང་ཤོར་དོན་ག་རེ་ཡིན་མིན་སྐོར་ཕན་ཚུན་གཤིབས་བསྡུར་བྱས་ཏེ་གསུངས་པ་དེ་ཡིད་འཕྲོག་པོ་བྱུང་།
དེ་མིན་བོད་ནང་གི་མཁས་པ་སྐ་བ་ཤེས་རབ་བཟང་པོས་གསར་བརྙེད་དཔེ་ཆ་རྙིང་པ་ཁག་གི་དཔེ་གཟུགས་མི་འདྲ་བ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་སྐོར་གསུངས་པ་དང་། ཨ་རི་ནས་ཕེབས་པ་དགེ་འདུན་རབ་གསལ་ལགས་ཀྱིས་བོད་སྐད་སྨྲ་བའི་རྒྱ་གར་བ་ཞེས་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བྱེ་བྲག་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དཔྱད་ཞིབ་ཁུངས་དག་གནང་བ། རྒྱ་གར་ནས་ཕེབས་པ་རེ་མདོ་སེངྒེ་ལགས་ཀྱིས་མཛོད་དགེ་ཉི་མས་བོད་ནང་ཐབས་མཁས་པོས་སློབ་གྲྭ་འཛུགས་གཉེར་གནང་བའི་སྐོར་འདྲ་པར་སྣ་མང་དང་བཅས་གསལ་པོ་གསུངས་པ་དེ་ཚོ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག
དྲི་བ། བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་རིམ་པའི་སྟེང་། ཚོགས་བཅར་བ་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ལྷག་ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་ཆགས་ཡོད་པ་འདྲ།
ལན། དང་པོ་འདི་རྒྱལ་སྤྱི་ཚོགས་ཆེན་རེད། དེ་ཡིན་དུས་མི་འབོར་བསྡུར་ན་བོད་མི་དང་ཕྱི་མི་གཉིས་ལས་ཕྱི་མི་མང་གི་རེད། གཉིས་ནས་ཚོགས་ཆེན་འདིའི་ནང་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་ཞུགས་འདོད་ཡོད་ཀྱང་ཡིག་ཆའི་དཀའ་ངལ་དབང་གིས་ཞུགས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། གསུམ་ནས་བགྲོ་གླེང་གི་སྐད་ཡིག་ཁོངས་སུ་བོད་སྐད་མ་ཡིན་པ་དབྱིན་སྐད་སོགས་སྐད་ཡིག་གཞན་ཡོད་རེད། དེ་འདྲའི་དབང་གིས་ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་མང་བ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་རེད།
དྲི་བ། གོ་ཐོས་སུ་ཐེངས་འདིར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནས་ཤེས་ལྡན་པ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཕྱི་སྐྱོད་ཡིག་ཆ་མ་རེག་པའི་སྐད་ཆ་འདུག དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད།
ལན། བོད་ནང་གི་མཁས་པ་དང་ཞིབ་འཇུག་པ་མང་པོ་ཞིག་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཕྱི་སྐྱོད་ལག་དེབ་མ་སྤྲད་ཙང་ཕེབས་མ་ཐུབ་པ་དེ་གཙོ་བོ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིར་དམ་དྲག་གི་སྲིད་བྱུས་འཛིན་བཞིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་སྲིད་པ་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཁག་ཅིག་ལ་ཐོངས་མཆན་ཝི་ས་མ་རག་པའམ་དུས་ཐོག་མ་རག་པ་དེ་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལས་དམིགས་བསལ་གང་ཡང་མ་རེད། དགོས་མཁོའི་ཡིག་ཆ་མ་ཚང་བ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཚེ་ཐོངས་མཆན་གནང་གི་མེད་པ་དེ་རྒྱུན་ལྡན་རང་རེད།
དྲི་བ། ཐེངས་རྗེས་མའི་ཚོགས་ཆེན་གང་དུ་འཚོགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད།
ལན། ཐེངས་རྗེས་མའི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་མགྲོན་བདག་གནང་འདོད་ཡོད་མཁན་ཧྥ་རན་སི་དང་། ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་འདུག གཉིས་ཀས་རང་རང་གི་དགེ་མཚན་གླེང་སྟེ་ཚོགས་ཆེན་གོ་སྒྲིག་གི་གོ་སྐབས་གནང་རོགས་གསུངས་སོང་། ད་ལྟ་དེ་གཉིས་ལས་གང་དུ་འཚོགས་མིན་ཐ་མའི་ཐག་གཅོད་བྱུང་མེད། མ་འོངས་རིམ་པས་གཏན་འཁེལ་ཡོང་གི་རེད།
གསར་འགོད་པ། དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།
འདི་ནི་བཙན་བྱོལ་ནས་ཤེས་ཡོན་ཅན་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ་མེད་པའི་མངོན་གསལ་རེད་འདུག ལྷག་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་འདུ་འདི་ལ་རྡ་སའི་མི་འཁྱམ་ཁ་ཤས་མཁས་པ་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་བརྫུས་ནས་རང་གི་ལུས་པོ་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་གཡུག་རྒྱུའི་ཆེད་འཁྲབ་སྟོན་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བྱེད་དང་བྱེད་མུས་རེད། དེ་འདྲ་མུ་མཐུད་བྱུང་ན་མཁས་དབང་སྟག་གཟིག་འདྲ་རྣམས་སེམས་ཤུགས་ཆགས་ལེ་རེད།
ཁ་བརྡའི་འཆན་འགོད་མཁན་དྲྭ་འབུ་དེ་འདྲ་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ལ་སླེབས་ཡོད་དམ།?