༅༅།། འཆི་ཡུལ་ནས་ཕྱིར་ལོག་པ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་བུ། དངོས་མཐོང་བདེན་དཔང་། ལེའུ་ཉེར་བརྒྱད་པ། སྨན་བཅོས་ཀྱི་སྐོར།

རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པ།

ནད་པའི་གཟུགས་པོ་སྤྱིའི་གནས་བབ་དང་། སྐྲན་ནད་གང་ཡིན། ལོ་ཚད་སོགས་ནད་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་ལོ་རྒྱུས་གཞི་ལ་བཞག་སྟེ། སྨན་པ་དང་ཁོང་གི་ལས་གྲོགས་དག་གིས། དུས་ཡུན་ག་ཚོད་ཅིག་ལ་སྨན་བཅོས་གཏོང་དགོས་པ། ཐེངས་མ་ག་ཚོད་ཅིག་ལ་སྨན་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ། བདུན་ཕྲག་དང་། ཟླ་བ། ལོ་དུས་སོགས་སྨན་བཅོས་འཁོར་བསྐྱོད་ཀྱི་ལས་རིམ་འཆར་འགོད་ཆ་ཚང་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་རྒྱུ་རེད། གཏན་ལ་ཕབ་ཟིན་པའི་སྨན་བཅོས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་ནད་པ་དེ་ཁོ་ནར་བེད་སྦྱོད་བྱེད་པ་ལས། སྐྲན་ནད་ཀྱི་རིགས་གཅིག་ཡིན་ཡང་གཟུགས་པོའི་གནས་སྟངས་མི་འདྲ་བས་སྨན་བཅོས་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་ཡོང་སྲིད། དེ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྲུ་གུས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ལ་ཚུར་ལན་ཅི་ལྟར་སློག་མིན་ལ་རག་ལས་ཡོད།

སྨན་པ་དག་གིས་སྨན་བཅོས་ལས་བྱུང་བའི་ནད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ལས། སྨན་བཅོས་ཀྱི་འཆར་འགོད་ལ་འགྱུར་བའང་གཏོང་དགོས་སྲིད། སྨན་བཅོས་ཀྱི་མགོ་དངོས་སུ་མ་ཚུགས་པའི་སྔོན་དུ། ཕྲུ་གུའི་སྨན་པས་ཕ་མ་ཚོ་དང་མཉམ་པོར་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཕན་ཡོན། ཉེན་ཁ། ཞོར་ཕོག་གི་ནད་སོགས། གནས་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་ཤིག་འགྲེལ་བརྗོད་དང་དྲི་བ་དྲི་ལན་གྱི་ཐོག་ནས་ངོ་སྤྲོད། དེའི་འཕྲོར་ཕ་མ་ཐེ་བའི་སྨན་པ་སྨན་གྲོགས་དང་བཅས་པས། ཕྲུ་གུ་ལ་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ནང་དོན་གསལ་བཤད་བྱེད། སྨན་མས་འགྲེལ་བཤད་ཆ་ཚང་ཞིག་བརྒྱབ་ཚར་རྗེས། དོན་དག་ཧ་མ་གོ་བ་དང་། དྭོགས་གནས་ཅན་དེ་འདྲ་ཡོད་ན་དྲི་བ་གཏོང་། དེ་ནས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ངོས་ལེན་གྱི་ཕྱག་རྟགས་རྒྱག་དགོས། ཕྲུ་གུའི་ལོ་ཚད་དང་སྨན་ཁང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་མཐུན་པར། ཅིག་ཐེངས་ན་ཕྲུ་གུ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ས་རྟགས་རྒྱག་དགོས་སྲིད།

སྨན་བཅོས་ཀྱི་འཆར་བཀོད་དེ་ཐོག་མར་མགོ་རྙོག་ཚ་བོ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། སྨན་བཅོས་ཀྱི་འཁོར་བསྐྱོད་རེ་རེའི་མཚམས། སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་ཚོས་གསལ་བཤད་ཡང་ཡང་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་པས། ཕ་མ་ཕྲུ་གུ་དང་བཅས་པ་འགྲོ་སྟངས་དེར་རིམ་པས་གོམས་འགྲོ། སྨན་པས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་འཆར་བཀོད་ཡི་གེ་ཆ་ཚང་ཞིག་ཁྱེད་ལ་སྤྲོད་ངེས་ཡིན་ལ། སྟབས་ཀ་ལྡན་ན་རང་ཉིད་ཀྱིས་འཆར་བཀོད་ཀྱི་ཡི་གེ་དེའི་ནང་དོན་གནད་བསྡུས་ཤིག་དང་། སྨན་གཏོང་བའི་དུས་མཚམས་ཀྱི་འཁོར་བསྐྱོད། སྨན་ཐུན། ཉིན་རེའི་སྨན་ཟ་ཐེངས་སྐོར་གྱི་ཐོ་ཡིག་ཅིག་གྲ་སྒྲིག་གིས་པར་ལོག་བརྒྱབ་སྟེ། ཐོ་ཡིག་གཅིག་རང་ཁྱིམ་དང་། གཅིག་སྨན་དང་མཉམ་པོར་ནད་པ་གང་དུ་འགྲོ་བ་དེ་རུ་འཁྱེར་བ། གཅིག་རང་གི་ཡིག་ཚང་དུ་ཉར་བོ་བྱས་ན་ཕན་ཆ་ཆེ། སྨན་བཅོས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད། གལ་སྲིད་རང་གིས་ཕྲུ་གུར་དོན་དག་ཅི་ཞིག་འགྲིགས་མིན་གྱི་དྭོགས་པ་ཡོད་ཚེ། ངེས་པར་སྨན་པ་དག་ལ་དྲི་སྐོར་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ། སྨན་པ་ཚོས་ཁྱེད་ཀྱི་དྲི་སྐོར་ལ་བསམ་གཞིག་དང་ལན་འདེབས་གནང་ངེས་ཡིན།

སྐྲན་ནད་ཀྱི་གསོ་བཅོས་ལ་རིགས་ག་ཚོད་ཡོད་དམ།
ཡོངས་གྲགས་སྐྲན་ནད་གསོ་བཅོས་ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་ཁག་ནི། གཅིག གཤགས་བཅོས། Surgery གཉིས། (སྨན་བསྟེན་སྐྲན་འཇོམས་གསོ་བཅོསchemotherapy)གསུམ། (ཟེར་བཅོས། radiation therapy )བཞི། (སྟོབས་བསྐྱེད་གསོ་བཅོསimmunotherapy) ལྔ། (རྐང་མར་གསོ་བཅོས་སམ་ཁྲག་རྐང་སྦུབས་ཕྲན་རྩ་བརྗེbone marrow or blood stem cell transplantation) གསོ་བཅོས་དེ་དག་ལས་གང་ཞིག་འོས་མིན་ནི། ནད་པར་ཕོག་པའི་སྐྲན་ནད་དེ། སྐྲན་ནད་རིགས་གང་ཞིག་ཡིན་མིན་ལ་གཞི་བཅོལ་བ་ཞིག་ཡིན། ཕྲུ་གུ་ལ་ལར་གསོ་ཐབས་གཅིག་ཉིད་དང་། འགའ་རེར་གསོ་ཐབས་གཅིག་ལས་མང་བའང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་སྲིད། ཕྲུ་གུ་ཕལ་ལ་(ཟུང་འབྲེལ་གསོ་ཐབསcombination therapy)ཞེས་པ་འདི་བེད་སྦྱོད་གཏོང་བཞིན་འདུག སྐྲན་ནད་སྨན་བཅོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཞོར་ཕོག་གི་ནད། ཞེན་ཁ་ལོག་པ། སྐྲ་ལྷུང་བ། ཁྲོད་ཁོག་བཤལ་བ། རྒྱུས་ཚུགས་ལྷོད་སོགས་འབྱུང་གི་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། སྨན་བཅོས་འདིས་ནད་པའི་ལུས་ཀྱི་སྐྲན་ཕྲན་གསོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། རྒྱུན་ལྡན་བདེ་ཐང་ཡིན་པའི་སྦུབས་ཕྲན་གཞན་རྣམས་ཀྱང་གསོད་ཀྱིན་ཡོད་པས་རེད། སྨན་བཅོས་མགོ་བརྩམས་པ་དང་ཆབས་ཅིག སེམས་ནང་ཉར་

དགོས་པའི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ལྔ་ཡོད།
༡༽ ཞོར་ཕོག་ཀྱི་རིགས་དང་དེའི་ཤུགས་རྐྱེན་གྱི་ངན་འབྲས་ཅི་ཡིན། གཏོང་བཞིན་པའི་སྨན་སྣ་དང་དེའི་ཐུན་ཚད་ཆེ་ཆུང་། དེ་ལ་ནད་པའི་གཟུགས་པོའི་རྣམ་འགྱུར་ཐོན་སྟངས།
༢༽ སྨན་པའི་གསོ་བཅོས་ཀྱི་འཆར་བཀོད་ལས། ནད་པ་ལ་ཞོར་ཕོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་འབྱུང་སྲིད་པ།
༣༽ སྨན་པ་དང་ལས་གྲོགས་དག་ལ་ཞོར་ཕོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་གཅོག་འཕྲུ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཡོད་པས། ཁོང་ཚོ་དང་མཉམ་པོར་སྨན་བཅོས་ཀྱི་སྔོན་ནམ། སྨན་བཅོས་ཀྱི་རིང་། ཡང་ན། སྨན་བཅོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བྱ་དགོས་པའི་རིགས་གསལ་བོར་བཤད་ནས། ནད་པའི་སེམས་ཚོར་སྐྱིད་ཐབས་བཟོ་དགོས།
༤༽ སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཐུན་ཚད་ཉུང་ངུར་བཏང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཞོར་ཕོག་རིགས་ཉུང་ངུར་འགྲོ་བ་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད། དེས་ནད་པའི་སྐྲན་ནད་སྦུབས་ཕྲན་མེད་པར་བཟོ་བ་དང་། ནད་གཞི་དྲག་སྐྱེད་འབྱུང་བ་ལ་འགོག་རྐྱེན་མི་བཟོ།
༥༽ སྨན་བཅོས་གྲུབ་རྗེས་ཞོར་ཕོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཕལ་ཆེར་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པར་ཆགས་འགྲོ། ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་པ་ཞིག་ལ། ཕྲུ་གུ་ཚང་མར་ཞོར་ཕོག་འབྱུང་བའི་ངེས་པ་མེད་ལ། ཁ་ཤས་ལ་ཞོར་ཕོག་ཉུང་ངུ་དང་། ཁ་ཤས་ལ་ཞོར་ཕོག་འགངས་ནས་མེད་པའང་འབྱུང་གི་ཡོད། སྨན་བཅོས་ཀྱི་ལག་ལེན་དང་ནད་པའི་ངོ་བོ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ནའང་། ཞོར་ཕོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་སྟངས་སྣ་ཚོགས་ཡོང་སྲིད། སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་དག་གིས་ཁྱོད་ལ་ཕྲུ་གུར་ཞོར་ཕོག་གང་ཞིག་འབྱུང་གི་ཡོད་མེད་དང་། དེ་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་སྔོན་འགོག་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐུབ་མིན་ཐད། གསལ་བཤད་རྒྱུས་སྟོན་བྱེད་ཐུབ་པས། གལ་སྲིད་ཕྲུ་གུར་ཞོར་ཕོག་གང་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། རང་ཉིད་ཀྱིས་སྔ་བོ་ནས་ཞོར་ཕོག་དེ་དག་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཐུབ།

གཤམ་ནས་གོང་དུ་བཤད་པའི་སྐྲན་ནད་བཅོས་ཐབས་གཙོ་ཁག་ལྔའི་འགྲོ་སྟངས་ཅུང་ཞིབ་མོའི་ལུགས་སུ་བཤད་རྒྱུ་ཡིན།

༡༽ གཤགས་བཅོས་ཀྱི་ལམ་ནས་སྐྲན་ནད་བཅོས་ཐབས།
གཤགས་བཅོས་ནི་གཟུགས་པོའི་ཆ་ཤས་ཀྱི་སྐྲན་རྡོག་སྔོག་འདོན་བྱེད་པའི་གསོ་བཅོས་གལ་གནད་ཅན་ཞིག་ཡིན། གཤགས་བཅོས་སྐབས་སྐྲན་རྡོག་མཐའ་འཁོར་གྱི་ཕུང་གྲུབ་དང་། རྨེན་མདུད་དང་ཉེ་བའི་ཕུང་གྲུབ་དག་ཀྱང་ཕྱི་ལ་འདོན་སྲིད། སྐབས་དེར་གཤགས་བཅོས་སྟབས་བདེར་དམིགས་ནས། ཐོག་མར་ཁེ་མོ་ཐི་རབ་བམ། འོད་ཟེར་འཕྲོ་འབྱེད་ཀྱི་བཅོས་ཐབས་གང་རུང་བེད་སྤྱོད་ཀྱིས་སྐྲན་རྡོ་བཅུམས་ནས་ཕུང་ཚད་ཆུང་ངུར་བཏང་སྟེ། གཞི་ནས་གཤགས་བཅོས་གཏོང་བ་དེ་འདྲའང་ཡོད།

༢༽ (སྨན་བསྟེན་སྐྲན་འཇོམས་གསོ་བཅོསchemotherapy)སྐྲན་ནད་བཅོས་ཐབས།
ཁེ་མོ་ཐི་རབ་ཕེ་ནི་སྐྲན་ནད་ཀྱི་ལྡོག་སྨན་བེད་སྤྱད་ནས་སྐྲན་ནད་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་ལག་ལེན་ཞིག་ཡིན། བཅོས་ཐབས་འདིས་ནི་ནད་པའི་ཁྲག་རྒྱུན་བརྒྱུད་སྐྲན་ཕྲན་གང་དུ་གནས་སྲིད་པའི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཧྲིལ་བོར་སྨན་བཏང་སྟེ་སྐྲན་གྱི་སྦུབས་ཕྲན་གསོད་བཞིན་ཡོད། སྐྲན་སྨན་འགའ་ཞིག་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་གཏོང་བ་ལས། སྨན་གཞན་དང་མཉམ་འབྲེལ་བྱས་ན་ཡག་པོ་ཡོད་སྟབས། སྨན་སྣ་གཅིག་ལས་མང་བ་གཏོང་བཞིན་འདུག བཅོས་ཐབས་དེ་ལ༼མཉམ་འབྲེལ་སྐྲན་བཅོས༽(combination chemotherapy)ཞེས་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད། འདི་ལ་ཁ་ནས་བཟའ་དགོས་པའི(ཟ་སྨནoral medication)དང་། སྨན་ཁབ་བརྒྱུད་ལུས་ཀྱི་སྡོད་རྩ་ནས་གཏོང་དགོས་པའི་སྨནintravenously(IV) ། སྨན་ཁབ་བརྒྱུད་ལུས་ཀྱི་ཤ་གནད་ནས་གཏོང་དགོས་པའི་སྨན(intramuscular injection)(IM)། སྨན་ཁབ་བརྒྱུད་ལུས་ཀྱི་ལྤགས་ཞབས་སུ་གཏོང་དགོས་པའི་སྨན(subcutaneous injection)(SC)། སྨན་ཁབ་བརྒྱུད་ལུས་ཀྱི་སྒལ་སྦུབས་གཤེར་གཟུགས་ནང་གཏོང་དགོས་པའི་སྨན་སོགས་ཡོད།

སྨན་གཏོང་སྐུད་ལམ་སྟབས་བདེ་ཤོས་ཤིག་ནི། (iv chemotherapy)ཞེས་པ། སྦུབས་ཅན་གྱི་སྒམ་ཆུང་སྲབ་མོ་ཞིག་ལུས་ཀྱི་སྡོད་རྩ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་བཞག་སྟེ། དགོས་མཁོ་གང་ཡོད་ལ་སྐུད་ལམ་དེ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཆོག དེའང་ནད་པའི་བྲང་ངོས་གཡས་གཡོན་གང་རུང་གི་པགས་པ་ཁ་ཕྱེ་ནས་ལྤགས་ཞབས་སུ་འཇོག རྩ་དེ་ནི་མཆིན་པའི་རྩ་ཆེན་བརྒྱུད་ནས་སྙིང་ལ་ཐད་ཀར་ཟུག་པའི་སྡོད་རྩ་ཤིག་རེད།