གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཡིན་ཚུལ་གླེང་དགོས་དོན་གང་ཡིན་ནམ།

འཇིགས་མེད་པ་སངས།
 
༄༅། །ཉིན་ཤས་སྔོན་ཨ་རི་གཞུང་གིས་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་གཞག་གནང་བར་ཧ་ཅང་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཡིན་ཚུལ་གླེང་མཁན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འདུག ང་ནི་ཕྲན་བུ་ཐེ་ཚོམས་ནང་ལྷུང་སོང་། ད་ལམ་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་གཞག་ལ་བརྟེན་ནས་ཉིན་ཤས་གསར་ཤོག་སོགས་སུ་བོད་ཅེས་པའི་མིང་དེ་ཐོན་པ་ལས། དེ་ལས་ལྷག་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ངས་མཐོང་ཐུབ་མ་སོང་།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ནས་བཟུང་སྟེ་ ༢༠༡༧ བར་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྔ་བྱུང་ཡོད། ཚང་མ་མི་ཧ་ཅང་བཟང་ཡང་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་བརྟེན་ནས་རེ་བ་བྱེད་པ་ལྟར་ནུས་པ་ཐོན་པ་བྱུང་མེད། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྦིལ་ཀི་ལིན་ཊོན་ (Bill Clinton) གྱི་དུས་ཡུན་རིང་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་གཉིས་པོ་དེ་ Assistant Secretary གནས་རིམ་ལས། དེ་རྗེས་སྲིད་འཛིན་སྦུ་ཤུ་ (George W. Bush) དང་སྲིད་འཛིན་བ་རག་ཨོ་བ་མ་ (Barak Obama) དུས་ཡུན་སྐབས་ཀྱི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་གསུམ་པོ་དེ་ Under Secretary གནས་རིམ་ཡིན་པས་གནས་རིམ་གཅིག་མཐོ་བ་རེད། གནས་རིམ་ལ་བལྟས་ནས་བོད་དོན་ལ་ཇི་ཙམ་གནད་འགག་བརྩི་མིན་ཡང་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ། ད་ལམ་ཉིན་ཤས་སྔོན་སྲིད་འཛིན་ཌོ་ནལ་ཌ་ཀྲ་རམ་ཕ་ (Donald Trump) ནས་སྐུ་ཞབས་རོ་བཊ་ཌེས་ཊོ་རོ་ (Robert Destro) ལ་ Assistant Secretary གནས་རིམ་མ་གཏོགས་ཕུལ་མེད་ཅིང་། དེ་ནི་དྲུང་ཆེའི་གནས་རིམ་མང་པོ་ཡོད་པ་ལས་དམའ་ཤོས་དེ་ཡིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་སྐུ་ཞབས་ཀྲ་རམ་ཕ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ལ་འཁོད་པ་ནས་བཟུང་ད་བར་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་གཞག་གནང་རྒྱུའི་དགོངས་བཞེས་གནང་མེད་པ་དེས་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ཇི་ཙམ་གལ་ཆུང་བརྩིས་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད།

དེ་བཞིན་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་འཇོན་རྒྱུ་ཡོད་ན་སྐབས་དེ་དུས་ནས་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་བཅུག་རྒྱུའི་ལས་ཀ་དེ་འཇོན་དགོས་ཚོད་རེད། འོན་ཀྱང་ད་བར་གང་ཡང་འཇོན་མེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་བོད་མིའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཡིག་ ༢༠༠༢ (The Tibetan Policy Act of 2002) ཞེས་པའི་ནང་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་གཞག་གིས་མཚོན་གནས་ཚུལ་མང་པོ་གསལ་ཡོད་ཀྱང་ཀྲ་རམ་ཕ་སྲིད་གཞུང་གིས་ལག་བསྟར་བྱས་མེད། ད་ལྟ་གཉིད་སད་པ་ལྟ་བུས་ཁོ་རང་གི་སྲིད་འཛིན་གྱི་དུས་ཡུན་རྫོགས་ཁར་གློ་བུར་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་ནི་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་འོས་བསྡུ་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཤིང་། དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣ ཉིན་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་འགྲན་རྩོད་ནང་ཞུགས་པ་སྐུ་ཞབས་ཇོ་ཡེ་བི་དེན་ (Joe Biden) གྱིས་ཁོང་ལ་སྲིད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ན་༧གོང་ས་མཆོག་མཇལ་འཕྲད་ཞུ་རྒྱུ་དང་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་གཞག་གནང་རྒྱུ་སོགས་གསུངས་པ་དེའི་ཁ་གཏད་དུ་ཡིན་པ་གསལ་པོ་རེད།

དེ་བཞིན་དཔེ་མཚོན་གཞན་འགའ་ཞིག་ཞུ་ན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་རྒྱ་གར་དུ་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ཀེན་ཇས་ཊར་ (Ken Juster) གྱིས་དིལླཱིར་ཡོད་པའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་མཇལ་བ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་འཇི་ནི་ཝར་ཡོད་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ཨེན་ཌུ་རུ་བེ་རེམ་སྦག་ (Andrew Bremberg) གིས་འཇི་ནི་ཝའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་མཇལ་བ་སོགས་བྱུང་ཡོད། དེ་དག་ནི་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་ལ་བསུན་གཙེར་བཟོ་རྒྱུར་ང་ཚོ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བ་ལས། བོད་དོན་ལ་ཤ་ཚའི་ཐོག་ནས་བྱས་པ་མིན། གང་ལྟར་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོས་རུང་མ་བསྐོས་རུང་དོན་དངོས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་གྲུབ་འབྲས་གང་ཡང་བྱུང་མེད།

ད་བར་ཨ་རི་གཞུང་གིས་བོད་དོན་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་ལ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་འབད་རྩོལ་གནང་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་མི་ཐུབ། རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་ཁེ་ཕན་ཞིག་གཞི་རྩར་བཞག་སྟེ་བོད་དོན་གླེང་སློང་གནང་མཁན་རྐྱང་རེད། ང་ཚོས་ཨ་རིའི་གཞུང་ལ་ཇི་ཙམ་ཡིད་ཆེས་ཐུབ་མིན་ནི་འདས་པའི་བྱུང་བ་ཞིག་མདུན་དུ་བཞག་སྟེ་ཞུ་ན། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་དང་ཨ་རིའི་དབར་ཐད་ཀར་འབྲེལ་ལམ་མེད། བོད་ཀྱི་བསྟན་སྲུང་དང་བླངས་དམག་སྒར་ཡང་བལ་ཡུལ་གློ་ཁུལ་དུ་སྒར་བཏབ་ཅིང་། འཇབ་དམག་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་དམག་འཐབ་བྱེད་མུས་དང་། དེའི་འགྲོ་གྲོན་ཆ་ཚང་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་གསང་སྟབས་སུ་གཏོང་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེར་ཨ་རི་གཞུང་གི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློར་རྒྱ་ནག་ལ་ཆབ་སྲིད་གུ་ཡངས་དང་དམར་ཤོག་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་དེ་དག་སྒྲུབ་ཐབས་མེད་པ་དང་། ཐབས་ཤེས་གཅིག་པུ་ནི་ཁོང་ཚོའི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་འབྲེལ་བ་ཤུགས་ཆེར་འགྲོ་བ་དེའི་དབང་གིས་ཆབ་སྲིད་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བ། གང་ལྟར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་བརྒྱུད་ནས་མ་གཏོགས་རྒྱ་ནག་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་མི་ཐུབ་པ་མཐོང་ཞིང་། དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་བཞིན་ཁྲོམ་རྭ་ཆེན་པོ་ཞིག་རྒྱལ་ཁབ་གང་དུའང་མེད་ཅིང་། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་སོང་ན་ཁོང་ཚོ་ལའང་ཁྲོམ་རྭ་ཆེན་པོ་འཐོབ་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་དམིགས་ཚད་བཟུང་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ཟླ་ ༤ པའི་ནང་ཉི་ཧོང་དུ་ཚུགས་པའི་འཛམ་གླིང་པིང་པོང་འགྲན་བསྡུར་ (World Table Tennis Championship, Japan) ནང་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་གི་རྩེད་མོ་བ་མཉམ་ཞུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མཐར་དེ་ནས་ཨ་རིའི་པིང་པོང་རྩེད་མོ་བ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ལྟ་སྐོར་དུ་བསྐྱོད་པ་སོགས་ལས། པིང་པོང་གྱ་གྱུའི་འཐབ་བྱུས་ (Ping Pong Diplomacy) ཞེས་པའི་ཐོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ཟླ་ ༧ ནང་སྐབས་དེའི་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་སྲུང་སྐྱོབ་སློབ་སྟོན་པ་ (National Security Advisor) སྐུ་ཞབས་ཧེན་རི་ཀི་སིན་ཇར་ (Henry Kissinger) གསང་སྟབས་སུ་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྐྱོད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དང་། དེའི་འབྲས་བུར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་རི་ཅར་ཌི་ནིཀ་སན་ (Richard Nixon) རྒྱ་ནག་ཏུ་འབྱོར་ཏེ་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་འགྱུར་བ་ཕྱིན་པར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ནང་ཉིན་གཅིག་ལ་གློ་དམག་སྒར་གྱི་འགྲོ་གྲོན་ཡོངས་རྫོགས་ཡུར་ཆུ་བཅད་པ་ལྟ་བུས་སྐབས་དེར་གློ་དམག་སྒར་གྱི་དམག་མི་རྣམས་ལ་མཚོན་ཆ་སོགས་ལྟ་ཞོག ཐ་ན་བཟའ་བཏུང་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡང་ཚད་མེད་བྱུང་འདུག དེའི་ཞར་བྱུང་ལྟ་བུར་དམག་སྒར་གྱི་དངོས་ཆས་ལྷག་མ་བགོ་བཤའ་བྱེད་སྟངས་སོགས་ལ་མ་འཆམ་པ་བྱུང་སྟེ་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གྱེས་ཏེ་ད་བར་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རྙོག་ཁྲ་བར་མ་ཆད་པར་ཡོང་བའང་དེ་ལ་ཐུག་ཡོད། གང་ལྟར་ཨ་རིའི་གཞུང་ལ་རྒྱ་ནག་ནས་ཁེ་ཕན་གྱི་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང་ཚེ་བོད་དོན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཡོ་ཆས་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏང་རྒྱུ་ཐག་ཆོད་རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་བོད་མི་རྣམས་ནི་ཞལ་ནས་ཨ་རི་ཨ་རི་མ་གཏོགས་མེད་ལ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་མཛད་གཙོ་རྣམས་ཀྱང་ཨ་རི་ལ་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པའི་ངང་རེད་འདུག