______ཕྱི་ཟླ་ལྔ་པའི་ཚེས་གསུམ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་རང་དབང་ཉིན་མོ་སྲུང་རྩི་ཆེད་དུ་བྲིས། ཨ་རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་རྒྱལ་མཚན་ཆོས་གྲགས།   སྔོན་གླེང་། ༄༅།།དུས་རབས་༢༡ ཀྱི་འཛམ་གླིང་ནང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་གྱི་ནུས་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡིན། དེས་མི་མང་གི་བསམ་བློ་དང་ལྟ་ཚུལ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་པའི་འཁྱེར་སོ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལའང་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཐུབ། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཨ་རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་(VOA) དང་ཨེ་ཤི་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་(RFA) གྱི་བོད་སྐད་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱིས་བོད་མི་མང་པོའི་བསམ་བློ་དང་ལྟ་ཚུལ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། དེ་རིང་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་རང་དབང་གི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་བྱེད་པ་དང་བསྟུན་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་ངས་རླུང་འཕྲིན་ཁང་དེ་དག་གི་གལ་གནད་དང་། རླུང་འཕྲིན་ཁང་་དག་གིས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལ་ཞབས་འདེགས་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབས་པ། རླུང་འཕྲིན་ཁང་གཉིས་སྒོ་བརྒྱབ་པར་དགའ་བསུ་ཞུ་མཁན་ཚོའི་བསམ་ཚུལ།…

དེ་ལས་མང་བ་། “མང་གཙོའི་ཀ་བ་བཞི་པ་ཉམས་ཉེས་སུ་གཏོང་བའི་ནོར་འཁྲུལ།” »

 གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས།     ཨ་རིས་མཚོན་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་འབྱོར་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ཚོའི་རོགས་དངུལ་མང་ཆེ་བ་འགྲོ་བ་མིའི་བདེ་རྩའི་ཆེད་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་།   ཁག་གཅིག་ཆབ་སྲིད་དང་དམག་དོན་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་ཕྱོགས་གཏོགས་འགན་འཁུར་འོག་ཏུ་རོགས་དངུལ་གནང་བཞིན་པ་དང་།   ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོར་རོགས་དངུལ་གནང་བ་དེ་ཚོ་འགྲོ་བ་མིའི་བདེ་རྩ་ལ་དམིགས་ནས་གནང་བཞིན་པ་དང་།   རྒྱ་མིས་བོད་བཙན་བཟུང་གིས་༧ གོང་ས་མཆོག་གི་དབུ་ཁྲིད་འོག་བོད་མི་བརྒྱད་ཁྲི་ལྷག་ཙམ་ཞིག་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བ་ནས་དུས་ད་ལྟ་བར་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་རིང་ང་ཚོ་ཕྱིའི་རོགས་དངུལ་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་ནས་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བཞིན་པ་དེ་བོད་མི་ཚང་མས་ཤེས་པ་གནང་ནས་ད་ཆ་ང་ཚོ་སོ་སོའི་རྐང་པའི་ཐོག་སོ་སོ་རང་ཉིད་ལངས་ཐུབ་པའི་འགན་འཁུར་འོག་ནས་གཞན་བརྟེན་འཚོ་སྐྱེལ་གྱི་བསམ་བློ་དོར་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་པ་ནི་ཉེ་ལམ་ཨ་རིས་གཞུང་གསར་པས་ཕྱི་ཁག་ལ་གནང་བཞིན་པའི་རོགས་དངུལ།  ༼  USAID ༽   ༼  DRL ༽  ༼  PRM ༽  བཅས་དེ་དག་གནས་སྐབས་ཉིན་གྲངས་དགུ་བཅུ་རིང་བཀག་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་ཕེབས་པ་ནས་ང་ཚོའི་ད་དུང་མུ་མཐུད་ནས་རེ་བ་བཅོལ་རྒྱུ་དེ་མི་རིགས་ཞིག་འཚོ་གནས་ཐུབ་པའི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཡང་དག་ཞིག་ཡིན་པ་དུས་ནམ་ཡང་ཁས་ལེན་མི་ཐུབ་པ་ནས་ང་ཚོ་འགྱེལ་ས་ནས་ལངས་ཐུབ་པ་དང་ལངས་ས་ནས་འགྲོ་ཐུབ་པའི་ཐབས་ལམ་ཚོལ་དགོས་པ་དེ་ཕྱི་སྐྱོན་མེད་ན་ཡང་སྔ་སྐྱོན་གང་ནས་ཡོད།  ཨ་རིས་མཚོན་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་འབྱོར་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ང་ཚོའི་མུ་མཐུད་ནས་ལག་པ་སྐྱང་ནས་མ་བཞུགས་པར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས།  ༼  བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སྤྲོད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས།   ༢༠༡༤   THE  TIBETAN  REHABILITATION  POLICY -2014 ༽  ཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་འདི་བརྒྱུད་ནས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོའི་འཚོ་བའི་མདུན་ལམ་གཞན་ལ་བརྟེན་མ་དགོས་པ་རང་ཁ་རང་གསོ་དང་།  རང་མི་རང་ལས།  རང་དོན་རང་གཅེས།  རང་འགན་རང་འཁུར་བྱས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་འདི་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་མ་ཐུབ་བར་མུ་མཐུད་ནས་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་དགོས་པའི་འགན་དེ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚང་མར་ཡོད་པ་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བཅུ་སུམ་ནས་ངོ་སྤྲད་ཡོད་པ་མཁྱེན་པ་གནང་ནས་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་འོག་ནས་སྤྱི་སྒེར་ཚང་མས་ཡོང་འབབས་ལས་གཞི་བཟོ་ལས་འདྲ་མིན་བཙུགས་ནས་སྤྱི་སྒེར་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ཁྲིམས་མཐུན་འོག་གཉེར་དགོས་པ་མི་ནི་རིགས་ཞིག་གཞན་བརྟེན་འཚོ་བ་ལས་གྲོལ་ཐུབ་པའི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ཀྱིས་ཐབས་ལམ་བཟང་ཤོས་དེ་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་དང་བཅས་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱི་མང་གཙོའི་ཀ་བ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་།  ཁྲིམས་བཟོ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས།  ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་།  ཁྱབ་ཆེ་བའི་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་བཅས་ནས་གུས་པའི་བསམ་ཚུལ་ལ་ཐུགས་ཞིབ་གནང་བའི་ཡིད་ཆེས་དང་བཅས་མི་ལོ་དྲུག་ཅུའི་རྗེས་ནས་ང་ཚོ་ཨ་རིས་མཚོན་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རོགས་དངུལ་གྱིས་འོག་ནས་གྲོལ་ཐུབ་པའི་ཐབས་ལམ་བཟང་ཤོས་དང་བརྟན་ཤོས་དེ་མུ་མཐུད་ནས་རོགས་དངུལ་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་ནས་མ་བཞུགས་པར་རང་ཁ་རང་གསོ།  རང་མི་རང་ལས།  རང་དོན་རང་གཅེས།  རང་འགན་རང་གིས་འཁུར་ནས་འཛམ་གླིང་འདིའི་ཐོག་འཚོ་བའི་མི་རིགས་སྤྱི་མཚུངས་ལྟར་འགྱེལ་ས་ནས་ལང་ཐུབ་པ་དང་ལང་ས་ནས་འགྲོ་ཐུབ་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་མི་འདུག་གམ། 

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ལ།  སྐྱེས་ཕོ་རབ་གྲགས་ན་ས་མཐའ་ནས་གྲགས།  འབྲུག་སྤོ་རོང་གྲགས་ན་གནམ་མཐའ་ནས་གྲགས།  ཟེར་བ་ལྟར་སྐུ་ངོ་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་དམ་པ་ཁོང་ནི་ང་ཚོ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཙམ་མིན་པ་འཛམ་གླིང་ནང་མཚན་སྙན་ཡོད་པའི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་གི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཕོ་རྒོད་དཔའ་བོ་བཙན་རྒོལ་རྒྱལ་སྐྱོབས་པ་དང་གསར་བརྗེའི་ལམ་སྟོན་པ་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།  ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དེབ།  ༼ ཀ་སྦུག་ཐུག་བཟོ། THE NOODLE   MAKER  OF  KALIMPONG ༽ ཟེར་བའི་དེབ་དེ་ཐེངས་ཁ་ཤས་ཀློག་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་བཏང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་། ༼ ཨ་མྱེས་རྨ་ཆེན་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་ནས་ཕྱོགས་སྒྲིག་གནང་བའི་བཙན་རྒོལ་རྒྱལ་སྐྱོབས། ༽  ཟེར་བའི་དེབ་ཕྲེང་ཁག་བཅས་བཀླགས་པའི་བརྒྱུད་ནས་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེ་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རླུང་ཚུབ་ནང་ཀྱག་ཀྱོག་མང་བའི་བརྒྱུད་ལམ་ནས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་བོད་མི་རིགས་ལ་གདུང་ཞེན་གྱིས་མེས་སྤོ་དམ་པའི་ཁྲག་རྩ་དེ་དུས་ནམ་ཡང་མ་ཆད་པར་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ལ། གཟི་བརྗིད་ཆེ་བའི་རླབས་ཆེན་གྱི་བྱ་གཞག་ཨ་རིའི་གསང་ལས་དང་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ནས་ཨ་རིའིི་འདུམ་རར་མདོ་སྟོད་སྨད་དང་དབུས་གཙང་བཅས་ནས་ཕོ་གཞོན་སྟག་ཕྲུག་ངར་མ་འདྲ་བ་རྣམས་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་འཇབ་དམག་སློབ་སྦྱོང་དུ་བཏང་ནས་བོད་ཀྱི་ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གཙོས་པའི་མདོ་སྟོད་སྨད་དབུས་གཙང་དང་མངའ་རིས་སོགས་ལ་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་གློག་འཕྲིན་ཚོགས་ཆུང་ཨང་རིམ་བཟོས་ནས་མཁའ་ཐོག་ནས་མཚན་ལ་བོད་སར་བབས་པ་དང་།  སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༧ ལོར་ལི་ཐང་ཨ་མཐར་ནོར་བུ་དང་ལི་ཐང་བློ་ཚེ་གཉིས་ནོར་གླིང་རི་རྩེར་མཁའ་ཐོག་ནས་མཚན་ལ་བབས་ནས་མགྲོན་གཉེར་ཆེན་པོ་སྐུ་ངོ་ཕ་ལྷ་མཆོག་དང་མཇལ་འཕྲད་ཞུས་པ་དང་།  རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་དམ་པ་ནེ་རུའི་གཙོས་པའི་མཐོ་རིམ་མི་སྣ་ཁག་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་དམག་སྡེ་ཨང་ ༢༢  བོད་མིའི་ཆེད་གསར་འཛུགས་གནང་བ་དང་།   གློ་སྒྲིག་བསྟན་སྲུངས་དངས་དམག་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་འཇབ་དམག་ལ་ཟས་གོས་དང་གོ་མཚོན་སོགས་མཁའ་ཐོག་ནས་སར་དབྱུགས་ནས་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་བ་དང་།  རྒྱ་དཔོན་ཏིང་ལ་ངོ་ཐུག་གནང་ནས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་བར་གཉེན་སྤུན་ཐུག་འཕྲད་དང་ཕྲུ་གུ་སློབ་འཇུག་༧ གོང་ས་མཆོག་ལ་མཇལ་ཁ་ཞུ་རྒྱུ་དང་གནས་སྐོར་སོགས་ལ་ཕར་འགྲོ་ཚུར་ཡོང་གི་ལམ་ཁ་བཟོས་པ་དང་།  བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་ཆེད་བཙན་བྱོལ་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱིས་མཐོ་རིམ་མི་སྣའི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་རིམ་པ་བོད་ཀྱིས་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་ཕེབས་ཐུབ་པ་དང་།  བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོགས་སེལ་ཐབས་སུ་བོད་རྒྱ་ཞི་འགྲིག་ཆེད་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་ཆུང་རིམ་ཕེབས་ཐུབ་པའི་ལམ་ཁ་བཟོས་པ་སོགས་སྐུ་ངོ་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས་མཛད་རྗེས་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ལྟབུ་ནས་ཆུ་ཐིག་ཙམ་ཞིག་འདིར་གལ་ཆེ་དོན་ཆེན་དུ་མཐོང་ནས་ཟུར་འདོན་ཞུས་ཡོད།  བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་བློས་གཏོང་གནང་མཁན་གྱི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་གི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཕོ་རྒོད་དཔའ་བོ་ཁོང་འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་ང་ཚོ་དང་ཁ་བྲལ་བར་མྱ་ངན་གུས་བཏུད་དང་ཁོང་གི་བུ་ཕྲུག་ནང་མི་གཉེན་ཉེ་དང་བཅས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུ་གི་ཡོད་ལ་ཁོང་གིས་རླབས་ཆེན་གྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱིས་མཛད་རྗེས་ལ་རང་རེ་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་པ་ན་གཞོན་ཚོའི་སློབ་སྦྱོངས་བྱས་ནས་རང་ཡུལ་རང་བདག་ཐུབ་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཚོལ་ཐུབ་པའི་འགན་འཁུར་ལེན་དགོས་པ་དེ་སྔོན་འགྱེལ་རྗེས་ལངས་བྱས་ནས་བོད་མི་རིགས་གསོན་གནས་ཐུབ་པའི་དམ་བཅའ་བརྟན་པོ་འཇོག་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་མི་འདུག་གམ། 

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས།   བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱིས་རྩིས་ལོ་  ༢༤/༢༥ ལོའི་སྔོན་རྩིས་བསྐྱར་བཅོས་བཀའ་ཁྲོལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་།  རྩིས་ལོ་ ༢༥/༢༦ ལོའི་སྔོན་རྩིས་གསར་པ་བཀའ་ཁྲོལ་གཏན་འབེབས་ཞུ་རྒྱུའི་ཆེད་དགུན་ཚོགས་དེ་ཉིན་གྲངས་བཅུ་གསུམ་རིང་བསྐོང་ཚོགས་གནང་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་འཆར་གྲོས་ཆོད་དང་།  མྱ་ངན་གུས་བཏུད་ཀྱི་གྲོས་འཆར་གྲོས་ཆོད་སོགས་ནམ་རྒྱུན་ལྟར་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་ལྟ་བུའི་བརྒྱུད་ནས་སྤྱི་མོས་དང་མང་མོས་ཐོག་ནས་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་།  བསྐྱར་བཅོས་སྔོན་རྩིས་དང་།  ལོ་གསར་པའི་སྔོན་རྩིས་བཅས་སྤྱི་མོས་ཐོག་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་ན་ཡང་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཨ་རིའི་རོགས་དངུལ་བཀག་པ་ནས་མ་འོངས་ང་ཚོ་རང་ཁ་རང་གསོ་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་ལ་གྲོས་ཆོད་ཕར་བཞག་བགྲོ་གླེང་ཙམ་ཡང་མེད་པར་རོགས་དངུལ་རགས་ཐབས་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་ནས་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་ལྷག་ང་ཚོའི་ཨ་རིས་མཚོན་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཀོར་ཟས་ནས་མི་ཡུལ་དུ་མི་ཚེ་བསྐྱལ་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་ནས་ད་དུང་དཀོར་ལ་བརྔམས་ནས་རོགས་དངུལ་བཀག་པ་དེ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ལ་ལེན་པ་ཡོད་འདོག་འདོག་གིས་བསམ་ཚུལ་གྲོས་ཚོགས་ནང་གླེང་མཁན་ཡོད་པ་ནི་བོད་མི་རིགས་འདི་མི་ཐོག་ནས་མི་ཐོག་བརྒྱུད་ཕྱིའི་རོགས་དངུལ་འོག་འཚོ་རྒྱུའི་ཀུན་སློང་ངན་པ་ཙམ་ལས་རང་ཁ་རང་གསོ་དང་།  རང་མི་རང་ལས།  རང་དོན་རང་གཅེས། རང་འགན་རང་གི་འཁུར་རྒྱུའི་བསམ་བློ་སྤྱི་འཐུས་ཚོའི་བློའི་ཟུར་ཙམ་ལ་ཡང་མེད་པ་ནི་བློ་ཕམ་གྱིས་གནས་སུ་ལྷག་པ་དང་། དངོས་འབྲེལ་བྱས་ན་མི་མང་གི་འཐུས་མི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནས་འགན་འཁུར་ནས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་འདི་རང་ཁ་རང་གསོ་བྱེད་ཐུབ་པའི་ལམ་ཁ་སྟོན་དགོས་པ་ནི་མི་མང་གིས་འཐུས་མིའི་ལས་འགན་ངོ་མ་དེ་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་ཡང་ཞུ་གི་ཡོད།    གཉིས་པ། ༽  འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་འཕེལ་རིམ་དང་གནས་ཡུལ་ལུང་པའི་ཆབ་སྲིད་འགྱུར་འགྲོས་སོགས་ལ་འགན་འཁུར་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་དྲུག་པའི་འོག་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱིས་ཁྲིམས་འཆར་ལ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནང་བགྲོ་གླེང་བརྒྱུད་ནས་བཀའ་སྤྱི་མཐུན་མོང་གི་ཚོགས་ཆུང་འཛུགས་རྒྱུར་མང་མོས་ཀྱིས་གྲོས་ཆོད་བཞག་པ་ནི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་འཕོ་འགྱུར་དང་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་གནས་བབས་མ་རྟོགས་པ་འམ་ཡང་ན་ཆེད་དུ་དམིགས་ནས་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ལ་ཀྱག་ཀྱག་ཡིན་ན་ལས་དེ་མིན་མི་མང་གི་འཐུས་མིའི་སྤུས་ཚད་དམ་གནས་ཚད་བསྟན་པ་མ་རེད་དམ།  འདས་པའི་ཉམས་མྱོང་ལ་ཕྱི་མིག་ལྟ་མཁན་ཡོད་ན་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་དྲུག་དང་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱིས་ལས་དུས་སྐབས་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་གྲོས་ཆོད་ཡིག་ཨང་ ༣༩  དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ཚོགས་གཙོ་ཚོགས་གཞོན་སྔ་རྗེས་བྱས་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པ་དང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཚོ་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པའི་གནས་སྟངས་འོག་ནས་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་མེད་པར་ཟླ་གྲངས་མང་པོ་ཚོགས་དྲུང་གིས་འགན་འཁུར་འོག་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཁང་སྒོ་རྒྱབ་མ་དགོས་ཙམ་བྱུང་བ་ང་ཚོ་ཚང་མས་བརྗེད་ཚར་པ་ཡིན་ནམ།  ང་ཚོ་མིའི་ལུང་པར་བསྡད་ཡོད་པ་དང་སྡོད་སྟངས་དེ་སྐྱབས་བཅོལ་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་འདི་ཡང་གསལ་པོ་བྱས་ནས་བཤད་ན་༧ གོང་ས་མཆོག་གིས་མཚན་སྙན་འོག་ཏུ་ང་ཚོ་མི་ཡུལ་དུ་སྐྱིད་པོ་བཏང་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་དེ་བོད་མི་ཚང་མས་ཤེས་དགོས་པ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་།  ༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགུང་ལོ་དང་། གནས་ཡུལ་ལུང་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱིས་འཕོ་འགྱུར་སོགས་ལ་ང་ཚོའི་འགན་འཁུར་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་དྲུག་པའི་འོག་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བསྐྱར་བཅོས་འགྲོ་དགོས་པ་ནི་ཕྱི་སྐྱོན་མེད་ན་ཡང་སྔ་སྐྱོན་གང་ནས་ཡོད།   གསུམ་པ། ༽  མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ག་འདྲ་ཞིག་གི་ལམ་ལུགས་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན་ཁྲིམས་ཁང་གི་ལས་དོན་ཡོངས་རྫོགས་ཁྲིམས་ཁང་རང་ནས་ཐག་གཅོད་རྒྱུའི་དབང་ཚད་ཆ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གཏན་འབེབས་གནང་ནས་ཁྲིམས་ཁང་ལ་འགན་དབང་བཀུར་ཡོད་པ་བཞིན་ང་ཚོའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་དྲུག་ཅུ་རེ་བདུན་པའི་ནང་འདི་ལྟར་གསལ་ཡོད་པ།…

དེ་ལས་མང་བ་། “སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་བདུན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དགུ་པའི་ལས་རིམ་ཁག་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།  ” »

Voice for The Voiceless : རང་དབང་བྲལ་བའི་མགྲིན་ཚབ་པ།  Over seven decades of struggle with China for my land…

དེ་ལས་མང་བ་། “རང་དབང་བྲལ་བའི་མགྲིན་ཚབ་པ། ” »

ཚེ་བརྟན་འགྱུར་མེད། གོང་གི་འགོ་བརྗོད་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་དོན་གཤམ་འདིར་སྤྱན་འབུལ་ཞུས་པ་བཞིན་ཟླ་གཅིག་ཙམ་སྔོན་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་བརྒྱུད་གནས་སྤེལ་ཞུ་ཐབས་བྱས་ཡིན་ཀྱང་ཐོན་མ་སོང་། ང་རང་ལ་ནི་གལ་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས་འདི་མུར་འཇོག་ཐབས་མེད་པའི་གནད་ཀྱང་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ལ་ངའི་བསམ་ཚུལ་རྣམས་ཐུགས་ལ་བབ་མེད་འདྲ། སྡུག་ཆེ་ན་ངས་བོད་མི་ནང་འཁུལ་དཀྲུག་ཤིང་རྒྱབ་ཀྱི་ཡོད་པའང་སྙམ་སྲིད། གནད་དོན་གང་ཆེད་བརྩོད་བྱེད་སྐོར་གཤམ་དུ་གཟིགས་ན་མཁྱེན་རྒྱུ་དང་། སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་དམིགས་གསལ་སྲུང་བྱ་ཞུ་གནང་གི་སྐོར་གསར་ལམ་ཁག་ནང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་བཞིན་དུས་བབ་ནང་དུའང་འདུག རྒྱ་གར་གཞུང་དང་མི་དམངས་ལ་བོད་མི་ང་ཚོས་དམིགས་བསལ་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ཟླ་ ༨།༩ ནང་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཨོས་ཊོ་ལི་ཡ་ནས་ཡིན་པའི་གོང་གི་བོད་མིང་ཅན་ནས་རང་རེའི་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་མགོན་སྐྱབས་དཔུང་གཉེན་མཆོག་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གནས་ཚུལ་ཚད་མེད་ཅིག་བཤད་ཡོད། དེའི་སྐོར་ལ་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་ནས་བློ་ཚབ་ཀྱིས་ལབ་གླེང་དང་། དེ་བཞིིན་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཡང་ཞུས་ཡོད། རང་གཞུང་ནས་ཀྱང་གནད་དོན་སྐོར་ལྷོད་གཡེང་དུ་མ་ཕྱིན་པར་དམ་དོན་གནང་རྒྱུའི་དགོངས་ཚུལ་གཞུང་གི་བཀའ་བློན་དང་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད།…

དེ་ལས་མང་བ་། “གངས་སེང་ངམ་སེང་གེ་སྐོར་འཇམ་སིང་ངེ་།” »

རྫ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས། ངས་ཉེ་ཆར་རང་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བོད་སྐད་ཀྱི་མིང་མཛོད་རྩོམ་བསྒྲིགས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་ནས་ལོ་ཧྲིལ་པོ་ཉི་ཤུ་ཕྱིན་པ་དང་། གནམ་ལོ་ཉེར་གཅིག་པའི་ལས་ཀའི་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏུ་གསུངས་པའི་བཀའ་སློབ་ཅིག་ལ་མཉན། སྤྱིར་བཀའ་སློབ་དེའི་ནང་དོན་ནི་མིང་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་སྙན་ཞུ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། བཀའ་སློབ་དེ་ལྟ་ཉན་ཞུ་མཁན་དང་བརྒྱུད་འགོད་བྱེད་མཁན་ནི་དྲ་སྒང་ཧྲིལ་པོར་ཁྱབ་པ་ལྟར་བྱུང་། མང་པོ་ཞིག་གིས་སེམས་འགུལ་ཐེབས་པའི་ཚོར་བ་གྲོགས་ཚོམས་སུ་བྲིས་པ་དག་མཇལ། ང་ལ་ཡང་ཚོར་སྣང་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་བྱུང་། ཡིན་ན་ཡང་། ཚོར་བ་དེ་ནི་དགའ་སྐྱོ་འདྲེས་མ་དང་། སྔངས་སྐྲག་དང་སེམས་ཁྲལ་གྱི་ཚོར་བ་འཇིགས་ཡེ་རེ་བ་ཞིག་ལས་རེ་བས་ཁེངས་པའི་ཚོར་བ་སྤྲོ་ལྷང་ངེ་བ་ཞིག་མ་རེད། ཁོང་རྣམ་པའི་ཕྱག་ལས་དེ་ནི་ཧ་ཅང་རླབས་ཆེན་ཡིན་ན་ཡང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཧ་ཅང་ཉོབ་ཏོ་དང་ཁེར་རྐྱང་། ཚར་རྒྱུ་དང་རྫོགས་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་དང་། ངང་རྒྱུད་རིང་པོས་ཕྱག་ལས་གནང་ཐུབ་པའི་སྙིང་སྟོབས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པོ་ཕ་བོང་ལྟ་བུ་ཞིག་མེད་ན་འཁྱོངས་དཀའ་བ་ཞིག་རེད། ད་དུང་དྲིན་ལན་ལོག་འཇལ་དང་བཀའ་དྲིན་ལ་བསམ་ཤེས་མེད་པའི་སྨྲ་བ་ཁྲི་སྟོང་གི་ཁྲོད་ནས་མཚམས་མཚམས་བློ་ཕམ་དང་ཡི་ཆད་ཀྱི་ཚོར་བའང་སྐྱེ་སྲིད་མོད།…

དེ་ལས་མང་བ་། “སྐར་མདའི་བཞུད་ལམ་དེད་ནས་མིང་མཛོད་མཇལ།” »

 ཚེ་བརྟན་འགྱུར་མེད། ༈ ཕྱི་ལོ་༢༠༢༥ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༤ རེས་གཟའ་པ་སང་ཞོག་པ་ཆོུད་ ༡༠ ཙམ་ལ་ང་རང་ནམ་རྒྱུན་ལྟར་ཞོག་ཇ་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་ཏུ་ཡིད་འཐད་པའི་སྐབས་ཁོག་བྲང་ཕྲན་ཙམ་རྒྱས་ངལ་མཉམ་ཡིད་བསམ་གཉིས་ཀྱང་ངལ་དུབ་དུ་འཁོལ་ལགས། གོང་ཞུས་བྲང་རྒྱས་ངལ་མཉམ་ཡིད་བསམ་གཉིས་ཀྱང་ངལ་དུབ་ཀྱི་བྱུང་རྐྱེན་གང་ཡིན་ཞིབ་སྐབས་གནད་དེ་རང་རེ་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་ཡིད་ལ་བརྣག་པའི་འདོད་དོན་ཁ་བ་གངས་ཅན་ལྗོངས་སུ་མཉམ་འཛོམས་ཐད་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དོ་འཁུར་དབེན་པའི་ཐབས་སྐྱོ་དང་བྱ་བྲལ་གྱི་རང་བཞིན་ཞིག་མཐོང་བཞིན་པ་དེ་ཡིན་འདུག དུས་ཚོད་གང་འཚམས་རྗེས་སོ་སོའི་ལྟོ་གོས་སླད་ལས་ཀར་འགྲོ་ལམ་དུ་དོ་འཁུར་དབེན་པའི་ཐབས་སྐྱོ་དང་བྱ་བྲལ་གྱི་རང་བཞིན་དེར་བསམ་ཞིབ་སྐབས་ཆུ་དཀྲོག་སྟེ་མར་ཐོན་རེའི་བསམ་པ་འཕར་བཞག་རང་རེའི་བདེན་དོན་ལ་ཡང་རེ་བསམ་ཞན་སྐྱོིན་ནམ་སྤྱི་བསམ་སྐྱོ་བའི་རྟགས་ཤིག་སྤྱི་སྒེར་གཉིས་ཕྱོགས་སུ་ལྷགས། དེ་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་དོན་ངེས་ཞན་གནས་སམ་དོགས་གནས། སྒེར་སྤྱི་སེམས་དབེན་མཉམ་སྤྱི་ཚོགས་དང་དེའི་འགན་པོས་གཞན་ལ་དགེ་སྐུལ་དཀོན་གནད་དམ་གལ་པོ་ཆེ་ལ་ནན་གཏན་ཉུང་སྐྱོན་སོགས་གནས་དོན་མི་ཉུང་ཙམ་ཞིག་ལས་གྱར་གནས། སྒེར་དེ་ཡང་ཚང་མ་སྤྱི་སེམས་དབེན་བ་ཞིག་ག་ལ་ཡིན།…

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་མི་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ལ་སྤྱི་སེམས་ཀྱི་ཞེན་སྐུལ།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། མི་ཡི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རོགས་དངུལ་དང་རོགས་སྐྱོར་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དང་ལམ་ལུགས་དེ་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་རྗེས་སུ་དར་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལྟ་བའི་འགལ་ཟླའི་འོག་ནས་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་སྒྲུབ་འབྲས་བརྒྱུད་ནས་ཕམ་ཉེས་དང་། གཏོར་བཤིགས། གྱོང་གུན། བསད་རྨས་སོགས་བྱུང་བའི་གྱོང་གུན་དེ་དག་སླར་གསོ་དང་འཛུགས་བསྐྲུན་ཆེད་རོགས་དངུལ་དང་། ཟས་གོས་སོགས་ཀྱིས་རོགས་ཕན་བྱ་རྒྱུའི་ལམ་ལུགས་དེ་ནས་དར་བ་དང་། ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོ་རྒྱ་མིའི་བཙན་གནོན་འོག་ནས་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་ངོ་ཤེས་པ་ས་གནམ་གཉིས་ལས་མེད་པའི་དུས་སྐབས་སུ་༧ གོང་ས་མཆོག་གིས་རླབས་ཆེན་མཛད་འཕྲིན་འོག་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ང་ཚོར་རོགས་རམ་ཟས་གོས་དང་། གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ང་ཚོར་སྡོད་གནས་བཟོ་གཞིས་འཛུགས་བསྐྲུན་ཆེད་ས་ཁང་གིས་རོགས་རམ་དང་། དེང་སྐབས་ཨ་རིའི་རོགས་དངུལ། ༼ USAID ༽ བརྒྱུད་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དབུས་སའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་རོགས་དངུལ་དབྱར་གྱི་ཆར་པ་ལྟར་བབས་བཞིན་པ་ལ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་དགོས་པ་དང་།…

དེ་ལས་མང་བ་། “རང་མི་རང་ལས། རང་ཁ་རང་གསོ། རང་དོན་རང་གཅེས། རང་འགན་རང་འཁུར་བྱས་ནས་གཞན་བརྟེན་འཚོ་སྐྱེལ་གྱི་བསམ་བློ་དོར་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་མི་འདུག་གམ།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། དང་པོ། ༽ བོད་མི་མང་གི་སྐུ་ཚབ་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་ནང་འདྲ་མཉམ་མེད་པ་སྡེ་ཚན་འགའ་ཤས་ལ་རང་གི་སྐུ་ཚབ་སྤྱི་འཐུས་བཅུ་གཉིས་འདེམས་བཞིན་པ་དང་། སྡེ་ཚན་འགའ་ཤས་ལ་རང་གི་སྐུ་ཚབ་སྤྱི་འཐུས་བཅུ་རེ་འདེམས་བཞིན་པ་དང་། ས་ཁུངས་འགའ་ཤས་ལ་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་ལུགས་དབྱེ་བ་མེད་པ་རང་གི་སྐུ་ཚབ་སྤྱི་འཐུས་གཉིས་རེ་འདེམས་བཞིན་པ་དང་། ས་ཁུངས་འགའ་ཤས་ལ་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་ལུགས་དབྱེ་བ་མེད་པ་རང་གི་སྐུ་ཚབ་སྤྱི་འཐུས་གཅིག་རེ་འདེམས་བཞིན་པ་བཅས་། ད་ལྟའི་ང་ཚོའི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མིའི་འོས་བསྡུ་སྟངས་དེ་ཆ་སྙོམས་སམ་འདྲ་མཉམ་མེད་པ་ནི་མང་གཙོ་དང་། དྲང་བདེན་། འདྲ་མཉམ་། ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་ཟེར་བའི་གོ་དོན་དང་མ་མཐུན་པ་ནས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་ཚང་མར་འདྲ་མཉམ་གྱི་འོས་ཤོག་༼ Right of equal Vote…

དེ་ལས་མང་བ་། “སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་རང་གི་བསམ་ཚུལ་གླེང་བ།” »

 རྡོ་རྗེ་ཚེ་སྲུང་།  ར་ཤེ་ཡ་དང་། རྒྱ་ནག ཨ་རི་གསུམ་པོའི་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་གྱི་གདོང་རིས་ངོ་མ་དེ་མཐོང་ཐུབ་མཁན་ང་གཅིག་པོ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་སྐྱེས་དགོས་ཐུག་བྱུང་། གཅིག་བྱས་ན། ང་རང་དྲ་ཐོག་གི་དཀྲོག་གཏམ་སྤེལ་མཁན་ཚོའི་ནང་དུ་འཛུལ་ཆེ་སོང་བས་ཡིན་སྲིད། ཡུལ་སྡེ་ཆེན་པོ་འདི་གསུམ་གྱི་འགལ་འབྲེལ་ནི་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་མི་ལྟ་བར་ཕྱོགས་གསུམ་ནས་ལྟ་ཐུབ་དགོས། མི་མང་པོའི་སེམས་ལ་ར་ཤེ་ཡ་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་པོའི་བར་ན་མཛའ་འབྲེལ་བརྟན་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་མཁན་མང་། དེ་བཞིན་དུ་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག ཨ་རི་དང་ར་ཤེ་ཡའི་བར་ན་མི་མཐུན་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་སྣང་ཤར་མཁན་ཡང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཡོད།  འོན་ཀྱང་། དོན་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན། ཨ་རི་དང་ར་ཤེ་ཡའི་བར་ན་དེ་ཙམ་འགལ་བ་ཆེན་པོ་མེད་ཐོག་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་གི་བར་ན་དེ་བས་ཀྱང་མི་མཐུན་པ་ཆེན་པོ་གཏན་ནས་མེད། ཕན་ཚུན་བར་ལ་དོག་པ་རྣམ་རྟོག་ཆེས་ཆེན་པོ་ཡོད་ས་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་དང་ར་ཤེ་ཡའི་བར་ཡིན་པར་འདོད། ཨ་རི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཆགས་ན་རྒྱ་ནག་དང་ར་ཤེ་ཡའི་གཉིས་ཀའི་སེམས་གཏིང་ན་དེ་ཙམ་མི་བཟོད་པ་མེད་མོད།…

དེ་ལས་མང་བ་། “ཨ་རྒྱ་ར་གསུམ་གྱི་ཆབ་སྲིད་འགལ་འབྲེལ་བདེན་གཏམ་གཅེར་བུ་མ།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་ཤར་ནས་འཛམ་གླིང་གི་ལུང་པ་མང་པོ་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་དེ་སྔའི་རྒྱལ་པོའི་ལམ་ལུགས་དང་། དཔོན་ངན་ཕྱོགས་གཏོགས་ལམ་ལུགས། སྐུ་དྲག་མི་བརྒྱུད་ལམ་ལུགས། གྲལ་རིམ་འགོ་འདྲེན་ལམ་ལུགས། ཆོས་དཔོན་བཤུ་གཞོག་ལམ་ལུགས། ཞིང་འདྲེན་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་སོགས་རིམ་པས་ཉམས་ནས་མི་མང་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་མི་མང་གི་འདམས་པའི་འཐུས་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་ལུང་པའི་རྩ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་བརྒྱུད་ནས་མང་གཙོ་གཅིག་སྒྲིལ། ༼ Unitary ༽ དང་། མང་གཙོ་མཉམ་འབྲེལ། ༼ Federation ༽…

དེ་ལས་མང་བ་། “མང་གཙོ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་ནས་དམངས་གཙོ་གྲལ་རིམ་གཅིག་བསྡུས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་པ་མ་རེད་དམ།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་སམ་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་ངེས་པར་དུ་ཚང་དགོས་པ་མང་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་ནས་གསལ་སྟོན་གནང་ཡོད་པ་ནི་འདི་ལྟར། ༼ A Democratic Government has 3 Organs .They are the 1 Legislature, ཁྲིམས་བཟོ་སྡེ་ཚན།…

དེ་ལས་མང་བ་། “བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནང་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་སྟོང་པ་ལྷག་པ་དེའི་འགན་མང་གཙོའི་ཀ་བ་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་དང་། ཁྲིམས་བཟོ་སྡེ་ཚན་གཉིས་སུ་ལ་ཡོད་མི་མང་ལ་གསལ་བཤད་ཕེབས་དགོས་པ།” »

ལ་སྟོད་འབྲོང་བུ། ནམ་ཟླ་དུས་བཞིའི་ནང་ནས་དགུན་གྱི་གྲང་ངར་ནི་ཆེས་བཟོད་དཀའ་ཤོས་ཀྱི་ནམ་ཟླ་དང་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་མི་རྣམས་གྲང་ངར་གཡོལ་ནས་མཐོ་ས་ནས་དམའ་སར་བབས་དམའ་ས་ནས་དྲོ་སར་བབས་པའི་དུས་སྐབས་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཆེས་སྟབས་ཉེས་པའི་རང་རེའི་ཕ་ཡུལ་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ལ་སྟོད་ལྷོའི་ཕྱོགས་སྟོད་དིང་རིའི་གཙོས་པའི་རི་བོ་ཇོ་མོ་གླང་མ་དང་ཁད་ཉེ་བའི་ས་གནས་ཁག་ལ་མུ་གེ་ཐོག་གི་ཟླ་ལྷག་ལྟར་གནམ་གཤིས་གྲང་ངར་གྱིས་མནར་བའི་ཐོག་ས་ཡོམ་རིམ་པ་ ༧ ཅན་ཞིག་བརྒྱབ་ནས་མི་རྒྱུ་ཟོག་གསུམ་ལ་ལྟ་བ་མི་ནུས་པའི་གོད་ཆག་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་སོང་། སེམས་བསམ་པའི་ཡུལ་ནས་སྡུག་བསྔལ་དང་ཤ་ཚ་བར་ཚད་ཅིག་མི་འདུག་ཀྱང་རང་བྱུང་གི་གནོད་པར་སུ་ལ་འཁང་ར་བྱས། བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་སུ་སྤྲུལ་པའིི་ལོ་པཎ་རྒྱལ་བློན་རྣམ་པའི་ཉམས་པ་མེད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་དང་ཟད་པ་མེད་པའི་རྨི་ལམ་གྱི་མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གང་དུ་དཀའ་ངལ་ཞིག་འཕྲད་ན། དེ་ལ་ཆོལ་གསུམ་ཕུ་ནུ་མིང་སྲིང་གི་ལག་རྡང་མཉམ་དུ་སྒྲིལ་ནས་དམ་ཚིག་དར་གྱི་མདུད་པ་ནམ་ཡང་མ་ལྷོད་པ་ཡོད་ཡོད་རེད། དེ་མཚུངས་ད་ལན་ལ་སྟོད་དིང་རིའི་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་གྲགས་མ་ཐག་མདོ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ཀྱིས་གཙོར་འཛིན་པའི་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ནས་ཟས་གོས་གནས་མལ་གཙོས་པའི་འབུད་ཤིང་ཚུན་ཆད་འཁུར་ནས་སྣུམ་འཁོར་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་བསྟར་སྒྲིག་ནས་ལ་སྟོད་དིང་རི་སྤུན་ཟླ་ཚོའི་ཕྱོགས་སུ་ཐོན་པ་དང་། དངུལ་དམར་གྱི་གཏོང་ཕོད་དང་ཤ་ཁྲག་གཅིག་པའི་ལ་རྒྱ། ཕུ་ནུ་མིང་སྲིང་གི་བརྩེ་སེམས་སོགས་མཇལ་དུས་ང་ཚོ་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡ་ཕྱི་ལོག་ལ་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གདོང་ལ་ཁྲག་དང་ཁོག་ལ་སེམས་ཡོད་ན་ངོ་ཚ་སོང་། ཐབས་དེ་ལས་སྡུག་པ་ཞིག་ལ་བླ་མ་སྤྱན་རས་གཟིགས་བཞུགས་སའི་ཉེ་འགྲམ་ལ་སྡོད་མཁན་དིང་རི་བའི་མཚན་འཁུར་མཁན་ཁག་ཅིག་གིས་བཙན་བྱོལ་ནང་ཆོལ་གསུམ་གཏོར་བཤིག་གི་ལས་འགུལ་རྩོམ་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་དང་ཡང་ཏག་ཏག་འཁེལ་སོང་།༸རྒྱལ་བ་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོས་སྔ་ཕྱི་རིམ་པ་མང་པོར་ཆོལ་ཁ་གསུམ་སྐྱིད་ན་སྐྱིད་མཉམ་དང་སྡུག་ན་སྡུག་མཉམ་ཡིན་ཞེས་བཀའ་ཡང་ཡང་ཕེབས་ཡོད་ནའང་། ལག་བསྟར་ངོ་མ་དེ་གཞིས་བཞུགས་སྤུན་ཟླ་ཚོས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་ད་ལན་གྱི་གནས་ཚུལ་འདིའི་ཐོག་ནས་ར་གསལ་པོ་སྤྲད་སོང་། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བོད་པ་ཚོས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ག་ཕེབས་སར་རྒྱུགས་ནས་བཀའ་དབང་དང་གསུང་ཆོས་ཞུ་མཁན་མང་ཤོས་དེ་ཆགས་ཡོད་ནའང་། ཐུགས་དགོངས་དང་མཐུན་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་ཉུང་ཤོས་དེ་བཙན་བྱོལ་བ་སྤར་མོ་གང་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད་དེའི་ནང་ནས་དིང་རིའི་མཚན་འཁུར་མཁན་ཁག་གཅིག་གཏེ་པོ་གྱུར་ཡོད།…

དེ་ལས་མང་བ་། “དིང་རིར་ས་འགུལ་རྒྱུག་ནས་དྷ་ས་སེམས་འགུལ་ཐེབས།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། ང་ཚོ་མི་གི་ནམ་ཡང་ཚོད་དཔག་མི་ཐུབ་པ་ནི་འབྱུང་བའི་གནོད་འཚེ། ས་ཡོམ་གྱི་གནོད་འཚེ། རྒྱ་མཚོ་ཡོམ་པའི་གནོད་འཚེ། རླུང་ཁ་ཤོར་བའི་གནོད་འཚེ་སོགས་ཡིན་པ་ནས་ཉེ་ལམ་བོད་གཞིས་རྩེ་རྫོང་ཁོངས་སྟོད་དིང་རི་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་གྲོང་མང་པོར་ས་ཡོམ་ཤུགས་ཚད་ ༧ ་༡ རྒྱབ་ནས་མི་དང་སྒོ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་གྱིས་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་། རྒྱུ་དངོས་སྡོད་ཁང་དང་བཅས་པ་ས་འོག་ཏུ་ཤོར་བའི་གནས་ཚུལ་ཐབས་སྡུག་བྱུང་སྐབས་གཞིས་བཞུགས་རང་རིགས་བོད་མི་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ནས་རོགས་སྐྱོར་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་མི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་རོགས་པ་དུས་ཐོག་གིས་ཆར་པ་དང་། ནད་ཐོག་ལ་སྨན་ལྟར་ཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་གིས་ས་ཡོམ་གྱི་གནོད་འཚེ་ཕོག་སའི་ས་གནས་ཁག་ལ་རོགས་ཕན་གནང་བཞིན་པ་ངོ་དེབ་དང་དྲ་ལམ་ཁག་ནས་མཐོང་སྐབས་སེམས་གཏིང་ནས་ཁྱེད་རྣམ་པའི་ལྷག་བསམ་དང་། སྙིང་སྟོབས་། ཆོད་སེམས་དང་། འགན་འཁུར། ལར་ཞེན་སོགས་ལ་རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་དང་བསྔགས་བརྗོད་གྲངས་མེད་ཞུ་བ་དང་ཆབས་གཅིག་བྱེས་ཀྱི་གདན་ས་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་ཆོས་སྒར་དུ་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་༧སྤྱི་ནོར་༧ གོང་ས་༧…

དེ་ལས་མང་བ་། “ས་ཡོམ་ཁྲོད་ཀྱི་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་ལྷག་བསམ་དང་སྙིང་སྟོབས་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།” »

དབྱངས་རྟ། དེ་ཡང་བདག་གིས་ཞོགས་པར་རླངས་འཁོར་བཏང་ནས་མི་ཡར་མར་སྐྱེལ་སྐབས་ཤིག་ལ། ཆུ་སྐྱེས་ལགས་ཀྱིས་གློ་བུར་དུ་ཁ་པར་སླེབས། གནས་ཚུལ་མི་ལེགས་པ་ཞིག་ལབ་ཡག་ཡོད། སྐལ་བཟང་ཟླ་བ་གྲོངས་བཞག སེམས་པ་སྐྱིད་པོ་མི་འདུག ལས་དགོངས་ཞུས་ནས་ནང་ལ་འགྲོ་གི་ཡོད་ཟེར། ཕྲན་གྱིས་དེ་མུར་བསོད་ནམས་ལ་ཁ་པར་བཏང་ཡིན། སྐལ་བཟང་ཟླ་བ་གྲོངས་སོང་ཟེར། དེ་ག་འདྲ་རེད། ག་དུས་གྲོངས་པ་རེད་ཟེར་དུས། ཁ་སང་གློ་བུར་དུ་གྲོངས་སོང་བ་རེད། དགེ་བཤེས་ལགས་ལ་ལབ་ནས་དེ་རིང་དུས་ཚོད་གཉིས་པའི་སྟེང་དུ་དགོན་པ་ནས་བསྔོ་སྨོན་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད། ཁོམ་ན་ཤོག མ་ཁོམ་ན་རང་རང་ས་ནས་སྨོན་ལམ་རྒྱོབས་ལབ་སོང་།…

དེ་ལས་མང་བ་། “སྐལ་བཟང་ཟླ་བ་མཐོ་རིས་བོ།” »