ཐོག་མར་ཁ་བརྡ་དྲ་རྒྱས་༼ནུབ་གླིང་གི་བོད་༽གསར་འཕྲིན་འདི་ཁ་བརྡ་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་ངོ་སྤྲོད་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། གཞན་གསར་འཕྲིན་འདིའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་དང་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་མཁན་ཡོངས་ལ་ཡང་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ།
ཞུ་སྙིང་ནི། རང་ཅག་གི་གཅེས་ནོར་བོད་ཀྱི་ཡི་གེའི་གནས་སྟངས་ནི་ཧ་ཅང་ཉག་ཕྲ་ཞིང་བེད་མེད་དུ་འགྱུར་བཞིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་བའི་ཆར་བོད་ནང་དུ་བོད་ཡིག་སྐོར་ལ་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ཞིག་ཡོང་པའི་རྐྱེན་བྱས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་ལས་གཅེས་པའི་བོད་ནང་གི་སློབ་མ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྐད་ཡིག་རང་དབང་དགོས་པའི་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱས་ཡོད། འདིར་བྱེས་གྱར་བ་རང་ཉིད་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ལ་དགའ་ཞིང་དུངས་ལ།
༼ནུབ་གླིང་གི་བོད་༽གསར་འཕྲིན་གྱི་ཞུ་ཚིག
ཐོག་མར་ཁ་བརྡ་དྲ་རྒྱས་༼ནུབ་གླིང་གི་བོད་༽གསར་འཕྲིན་འདི་ཁ་བརྡ་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་ངོ་སྤྲོད་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། གཞན་གསར་འཕྲིན་འདིའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་དང་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་མཁན་ཡོངས་ལ་ཡང་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ།
ཞུ་སྙིང་ནི། རང་ཅག་གི་གཅེས་ནོར་བོད་ཀྱི་ཡི་གེའི་གནས་སྟངས་ནི་ཧ་ཅང་ཉག་ཕྲ་ཞིང་བེད་མེད་དུ་འགྱུར་བཞིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་བའི་ཆར་བོད་ནང་དུ་བོད་ཡིག་སྐོར་ལ་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ཞིག་ཡོང་པའི་རྐྱེན་བྱས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་ལས་གཅེས་པའི་བོད་ནང་གི་སློབ་མ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྐད་ཡིག་རང་དབང་དགོས་པའི་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱས་ཡོད། འདིར་བྱེས་གྱར་བ་རང་ཉིད་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ལ་དགའ་ཞིང་དུངས་ལ།
ཀུན་ཕན་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པའི་ལ་རྩེ་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་གསལ་བསྒྲགས
ཕྱི་དྲོ་དུས་ཚོད་ ༣ པ་ནས་ ༤།༣༠ བར་གཟི་མིག་དགུ་བ། ཕྱི་དྲོ་དུས་ཚོད་ ༥ པ་ནས་ ༧ པ་བར་གློག་བརྙན་དབྱར་རྩྭ། ཀུན་ཕན་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པའི་ལ་རྩེ་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཟླ་ ༦ བའི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོ་ཀུན་ཕན་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པའི་ལ་རྩེ་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་སྙན་ངག་པ་ལྗང་བུའི་སྙན་ངག་གི་དཔེ་དེབ་གཟི་མིག་དགུ་བ་ཞེས་པ་དེའི་དབྱིན་འགྱུར་མ་འགྲེམས་སྤེལ་སྒོ་འབྱེད་དང་། ཁོང་གིས་བཟོ་སྒྲིག་བྱེད་བཞིན་པའི་གློག་བརྙན་དབྱར་རྩྭ་ཟེར་བ་དེའི་དུམ་བུ་ཁ་ཤས་སྔོན་གཟིགས་སུ་འབུལ་རྒྱུ་རེད། གཟི་མིག་དགུ་བ་ཞེས་པ་སྙན་དེབ་དེ་དབྱིན་སྒྱུར་གནང་མཁན་ནི་ཧྥ་རན་སི་ཤར་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སློབ་གླིང་ཟེར་( National Institute of Oriental Languages and Cultures, Paris) བ་དེའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བོད་མིང་ལ་བདེ་སྦྱིན་བཟང་མོ་(Dr. Heather Stoddard)ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་། ད་རེས་ལ་རྩེ་ལ་སྙན་དེབ་དེའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་སྒྱུར་བ་པོ་གཉིས་ཀ་ཕེབས་ནས་ལྗང་བུའི་སྙན་ངག་གི་ལྟ་བ་དང་། རྩོམ་གཤིས། རྩོམ་སྟངས་བཅས་ལ་གླེང་མོལ་གནང་རྒྱུ་རེད། བར་གསེང་ཐུང་ངུ་ཞིག་གི་རྗེས་ལ་དབྱར་རྩྭ་ཞེས་པའི་གློག་བརྙན་བཟོ་སྒྲིག་བྱེད་བཞིན་པ་དེའི་དུམ་བུ་སྐོར་ཞིག་སྔོན་གཟིགས་སུ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། གློག་བརྙན་དེས་དེང་སང་མི་མང་པོས་དོ་སྣང་བྱེད་པའི་དོན་དག་སྟེ། བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཁམས་མང་པོར་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་རྐོ་འཐུ་བྱེད་པ་དེས་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཁོར་ཡུག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཅི་ཞིག་ཐེབས་ཡོད་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ཡོད་སྐད།
བོད་གཞུང་ ཐ་སྙད་ཅིག་མ་རེད།
གཡང་སྐྱབས་རྒྱལ།
———————
དེ་རིང་བོད་ཀྱི་དྲ་བརྙན་བརྒྱུད་ནས་ བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཆོག་གིས་ “བོད་གཞུང་”དང་འབྲེལ་བའི་གསལ་བཤད་གནང་བ་དེར་ཉན་པ་ཡིན། ཁོང་གིས་ ཐེངས་འདིའི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱི་རིམ་པ་དེ་གཙོ་བོར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་དབང་ཕྱིར་བསྡུ་ལ་དམིགས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ནས། “བོད་གཞུང་”དེ་ “བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་”ཞེས་བསྒྱུར་བ་ནི་ཞོར་འཕྲོས་སུ་སོང་བ་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་གསུངས་སོང་། དེ་ཡང་། བོད་མི་དམངས་ལ་འདོད་པ་མེད་ན་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱིས་བསྐྱར་བཅོས་བྱེད་ཆོག་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་།
དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་དཔྱད་པ
(རིག་གསར་དང་འབྲེལ་བའི་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་དཔྱད་པ་བྱ་རོག་སོ་རྟོག་གི་བསྟན་བཅོས། སྨད་ཆ།)
བོང་རྫི།
ལང་ཚོ་རྦབ་ཆུ།
གསར་བརྗེ་བ་ཚོས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་༡༩༨༣ལོའི་སྤྲང་ཆར་དེབ་གསུམ་པའི་སྟེང་བཀོད་པའི་ལང་ཚོ་རྦབ་ཆུ་གླེང་དུས། སྤོབས་པ་ཆེན་པོ་དང།འཛེམ་དོགས་ཅི་ཡང་མེད་པར “བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་གསར་པ”དང་ “གསར་གཏོད”་དང། ༼བདུད་ལྷ་རྒྱལ། ཚེ་གྲུབ་༽སོགས་ཀྱིས་ཚིག་བཀོད་ནས། ལང་ཚོ་རྦབ་ཆུ་འདིའི་ཚིག་གི་གཅོད་སྟངས་དང། ངག་གི་འགྱུར་བ་སོགས་སྔོན་གྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་སྲོལ་དང་མི་འདྲ་བར། དུས་རབས་གསར་པའི་སྙན་རྩོམ་ཞིག་གོ་ཞེས་འུད་སྒྲོག་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་པ་མ་ཟད། རྩོམ་དེ་སྤྲང་ཆར་སོགས་སུ་བཀོད་མ་ཐག་ཏུ་མཚོ་སྔོན་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་རྩོམ་དེ་དབྱངས་སུ་ཕབ་ནས་གྱེར་འདོན་བྱས་པ་དང། ལོ་རབས་བརྒྱད་དང་དགུ་བཅུའི་མགོ་སྟོད་དུ་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་སུ་ཐེངས་མང་པོ་རྒྱང་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། ཕལ་ཆེར་ཨམ་སྐད་ཤོད་ཤེས་བ་ཞིག་ཡིན་ན།མ་གོ་བ་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་བཅུགས། དེ་བཞིན་ལང་ཚོའི་རྦབ་ཆུའི་རྗེས་སུ་བདུད་ལྷ་རྒྱལ་གྱིས་སྐད་ཆ་དྲངས་ནས་བཤད་ན། “བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་གསར་བའང་རབ་དང་རིམ་པར་བྱུང”། ལང་ཚོ་རྦབ་ཆུ་དང་ལད་ཟློས་བྱས་ཏེ་ “རང་མོས་སྙན་ངག”་ཅེས་མིང་བཏགས་པའི་སྙན་ངག་མང་པོ་ཐོན།
གཞན་ཡུལ་ན་ལས་ཀ་དང་འཚོ་བ་འདི་འདྲ་རེད།
བོད། ལྷ་ཀླ་གཉན་གསུམ།
དགུ
ཞོགས་ཉལ་ཞིག་རྒྱགས་ཁུལ་བྱས་ཀྱང་། སེམས་ལྷོད་དུ་འབབ་པའི་གཉིད་ཅིག་གཏན་ནས་ཁུགས་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག རྒྱུ་མཚན་ནི་དེ་རིང་མཛའ་མོའི་ཕུ་བོ་དང་རྒན་མོ། བུ་ཕྲུག་སོགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། ཁོང་ཚོས་བར་དུ་བུ་ཕྲུག་ཞིག་གི་བྱ་སྤྱོད་ལས་འཕྲོས་པའི་ཁ་རྩོད་ཤོར་ནས་ཟླ་ངོ་བརྒྱད་ལྷག་གི་རིང་དུ་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་ཐུགས་འཕྲད་མེད་པར་ལུས་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ང་རང་ཡང་དེ་དག་གི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་ནང་མིའི་འཁྲིས་ཤིག་ཡིན་དུས། སེམས་པ་ལྷོད་ལྷོད་ཅིག་མེད་ཀི རང་གི་མཛའ་མོ་ལ་སྐྱོན་མེད་པ་མིན་ན་ཡང་། མཛའ་མོས་ཁོ་རང་གི་ཕུ་བོའི་བུས་མ་རབས་བྱས་པ་དེར་དེ་འདྲ་བྱེད་མི་རུང་བར་བཤད་པ་དེར། ཕུ་བོའི་རྒན་མོ་ཁྲོས་དེ་ཁ་རྩོད་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཤོར་བ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལས་གཞན་གང་ཡང་མེད། ཉིན་མོ་དེ་ནས་ཁོང་ཚོའི་བར་དུ་ཁ་བསྲེ་མེད་པར་གྱུར་བ་རེད།
གྲིབ་ཡོར་མག་མོག་འོག་གི་བོད།
ཕུན་ཚོགས།
བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་རྒྱ་ནག་དོན་གཅོད་ཁང་བརྒྱུད་ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་ཆོག་པའི་མཐོང་མཆན་སྤྲོད་ཀྱིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་རགས་དཔྱད།
ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་དོན་གཅོད་ཁང་བརྒྱུད་བོད་དུ་ལོག་མཁན་བོད་མི་རྣམས་ལ་མཐོང་མཆན་སྤྲོད་པ་དང་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྲིད་བྱུས་གཏིང་མི་ཚུགས་པ་ཞིག་སྤེལ་གྱིན་ཡོད་པ་འདི་ནི། རྒྱ་ནག་གི་རྩོམ་པ་པོ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྤྱི་ལོ༢༠༠༩ལོའི་ལོ་མཇུག་ནས་གློ་བུར་བསྒྱུར་བཅོས་ཆེན་པོ་བཏང་བ་ལྟ་བུའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་། རྩ་བའི་ཆ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་གཙོས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་བཏང་མེད་ལ། རྒྱ་གཞུང་གི་དམིགས་ཡུལ་དང་ཕུགས་བསམ་གྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་བསྒྱུར་བཅོས་གང་ཡང་བཏང་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་གཙོས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་ཐབས་ཁྱད་པར་པ་དང་། ཡང་ན་ཐོག་མ་ནས་བཟུང་དང་འཛིན་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་ཐབས་ཆེད། སྲིད་བྱུས་སྤེལ་ཐབས་དམིགས་བསལ་བ་དང་མ་འདྲ་བ་དུ་མ་རབས་དང་རིམ་པར་འབྱུང་གིན་པ་འདི་ནི་འུ་ཚོས་མིག་འོག་ནས་འབོར་མི་ཉན་ཞིང་། དཔྱད་པས་གཡོལ་མི་རུང་པའི་གནད་འགག་གལ་ཆེན་དག་ཡིན།
མུན་ནག་གི་འཇིག་རྟེན་འདི་ནས། ངས་ཁྱོད་དྲན་བཞིན་ཡོད།
ང་ཡི་མི་ཚེ་ནས་བཞུད་ཟིན་པའི་མཛའ་མོ་ཞིག་ལ་ཕུལ།
དོལ་སྨྱོན།
མེ་ཏོག་ལྟ་བུའི་འུ་གཉིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ།
མི་འདོད་པའི་སད་སེར་ཕོག་པ་ནས་བཟུང་།
ང་ཡི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆག་གྲུམ་ཤོར་མགོ་བརྩམས་ཞིང་།
ང་ཡི་འཁོར་ཡུག་ལ་ཐན་ལྟས་ལང་མགོ་བརྩམས་སོང་།
སྐྱིད་སྡུག་འདྲེས་མའི་ས་མཐའ་འདི་ནས།
འགྱུར་ལྡོག་སྐྱེན་པའི་འཁོར་ཡུག་འདི་ནས།
ང་ཡི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཉི་མ་དམར་པོ་ཤར་དུས།
ངས་སེམས་གཏིང་ནས་ཁྱོད་དྲན་བཞིན་འདུག
དེ་ལས་མང་བ་། “མུན་ནག་གི་འཇིག་རྟེན་འདི་ནས། ངས་ཁྱོད་དྲན་བཞིན་ཡོད།” »
ང་ཚོ་ལོག་ཡོང་གིན་ཡོད།
རིག་འཛིན།
མི་ལོ་དུ་མའི་དྲན་གདུང་གི་ན་ཟུག་དེ།
རིན་བྲལ་གྱི་ཁུར་པོ་ཞིག་ལ་རྡོག་ནས།
ཁྱག་ཁྱོག་མང་བའི་དུས་རབས་ཀྱི་བཞུད་ལམ་སྟེང་།
དཀའ་ཁག་དང་ཡིད་ཐང་ཆད་ནས་མ་བསྡད་པར།
ཆེས་མྱུར་བའི་གོམ་ཁ་མདུན་སྐྱོད་ངང་།
སྤུན་ཟླ་ཚོའི་རེ་སྒུག་དྲན་ནས།
ང་ཚོ་རིང་མིན་ཡུལ་ལ་ལོག་ཡོང་གིན་ཡོད།
གལ་སྲིད་ང་ལ་གཟའ་བརྒྱབ་ན།
ཀླུ་སྨྱོན་ཧེ་རུ་ཀ
གལ་སྲིད་ང་ལ་གཟའ་བརྒྱབ་ན།
མཐའ་ཀླས་པའི་སྐར་ཚོགས་དག་གི་ཕ་སར་གྱུར་པའི་ནམ་མཁའ་སྔོན་པོ་འདི་སྔར་བཞིན་མཐོང་ཐུབ་བམ།
སྐྱེ་དངོས་གྲངས་མེད་ཅིག་ལ་བརྩེ་བས་འཁྱུད་པའི་མགོ་ཐོག་གི་ཉི་མ་སེར་པོ་འདི་སྔར་བཞིན་འཆར་སྲིད་དམ།
གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྩིག་སྲུབ་གང་སར་ཁེངས་བསྡད་ཡོད་པའི་རྩྭ་ལྡུམ་རྒྱ་ཡན་པ་དག་སྔར་བཞིན་སྐྱེ་སྲིད་དམ།
བྱིས་པ་ཚོས་སྔར་བཞིན་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་རྩེད་ར་རྙིང་པ་དག་ཡང་སྐྱར་སྒྲིག་སྲིད་དམ།
༄།།ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་རིམ་བྱོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་གནད་བསྡུས་སྲིད་དོན་གྲུབ་པའི་དགའ་སྟོན། སྔ་འཕྲོ།
རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པ།
ལྗེམ་སི་མོན་རོའོ།
(James Monroe)
ཨ་རི་མངའ་སྡེ་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་སྲིད་འཛིན་ལྔ་བ། མང་གཙོ། (༡༨༡༧-༡༨༢༥)
སྐུ་ཞབས་མོན་རོའོ་མཆོག་ནི། སྤྱི་ལོ༡༧༥༨ལོའི་ཟླ༤ཚེས༤ཉིན། ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇི་གཉིས་ཀྱིས་འཐེན་རྒྱོང་བྱེད་བཞིན་པའི་བིར་ལྗི་ནི་ཡའི་བེ་སི་གྲི་མོ་ཨར་ལན་སྒྲི་ཞེས་པའི་ས་ཆར་སྐུ་བལྟམས། ཁོང་ལོ་ན་གཞོན་དུས་བེ་ལིམ་དང་མེ་རེ་མཐོ་སློབ་ཏུ་སློབ་ཞུགས་གནང་མོད། སློབ་མཚམས་བཞག་སྟེ་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་གསར་བརྗེ་ངོ་རྒོལ་གྱི་བྱ་འགུལ་ནང་འབྲེལ་ཞུགས་བྱས། དགུང་གྲངས་བཅུ་བདུན་ཐོག་སློབ་གྲོགས་ཁག་ཅིག་དང་མཉམ་པོར་ས་ཁུལ་གྱི་གོ་མཛོད་ཐོག་བཙན་རྒོལ་བྱས་ཤིང་། ལོ་རྗེས་མའི་ནང་སློབ་གྲ་ནས་གཏན་དུ་ཕྱིར་འབུད་ཀྱིས་གླིང་ཆེན་གྱི་དམག་དཔུང་ནང་ཞུགས། དམག་སྤྱི་ཆེན་མོ་ལྗོར་ལྗི་ཝ་ཤིང་ཁྲོན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་འོག བརྒྱ་དཔོན་ཞིག་གི་གོ་མིང་བཞེན་ཐོག་ཝ་ཤིང་ཁྲོན་གྱི་དམག་དཔུང་དང་ལྷན་དུ་སྒྲེ་ལ་བེ་ཨར་ཞེས་པའི་གཙང་བོའི་ཕ་རོལ་བརྒལ་ཏེ། དབྱིན་ཇིའི་མེ་སྒྱོགས་རུ་ཁག་ཅིག་དང་མཉམ་དུ་འཐབ་འཛིངས་བྱས་པས། རྨས་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཕོག་ཀྱང་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་གྲགས་ཆེ། དམག་མཇུག་ཕལ་ཆེར་རྫོགས་ལ་ཉེ་སྐབས། ཐོ་མ་སི་ལྗ་ཧྥིར་སོན་མཆོག་གི་ཁྲིམས་ལུགས་སློབ་གཉེན་ཁང་དུ་སློབ་ཞུགས་གནང་ཞིང་།
མཉམ་སྐྱེས་མཉམ་ཤིའི་མཚེ་མ་གཉིས།
ཀླུ་སྨྱོན། ཡེ་ཤུ་གནམ་བདག་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་པ་ Julian དང Adrian Riesterགཉིས་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༩༡༩ལོའི་ཟླ་གསུམ་པའི་ཚེས་ཉེར་བདུན་ཉིན་མ་གཅིག་གི་བྱང་ཁོག་ནས་བུ་སྤུན་མཚེ་མ་ཞིག་གི་རྣམ་པར་སྐྱེས་ཤིང་། ཁོ་གཉིས་ཀྱི་ཕ་ཡང་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་དཀོན་མཆོག་ལ་བུ་ཞིག་སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས་དཀོན་མཆོག་གིས་བུ་གཉིས་གནང་བའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ། ཆེ་རུ་སྐྱེས་དུས་གཅིག་གི་མིག་གཡས་པ་དང་གཅིག་གི་མིག་གཡོན་པར་སྐྱོན་རེ་ཡོད་པས་དམག་ཁོངས་སུ་མ་ཚུད། མི་ཚེ་གང་བོར་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་བསྒྲུབས་ཏེ་བསྡད་པའི་མཐར། གཉིས་ཀ་ལོ་དགུ་བཅུ་གོ་གཉིས་སུ་སོན་པའི་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༡ཟླ་དྲུག་པའི་ཚེས་གསུམ་ཉིན་སྔ་དྲོར་Julian གྲོངས་ཤིང་Adrian Riesterཕྱི་དྲོར་ཉིག་ཡོར་དུ་གྲོངས་པ་དང་། གཉིས་ཀར་སྙིང་གི་ནད་གཞི་ཡོད་པ་གཅིག་མཚུངས་རེད། ཁོ་གཉིས་ཀྱི་ལས་ཀ་གཅིག་མཚུངས་དང་ཁ་པར་ཨང་གྲངས་ཀྱང་གཅིག་པ་བྱས་ནས་བསྡད་འདུག་ལ་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དུར་སྦེད་ཀྱང་མཉམ་དུ་བྱས་འདུག
བཀའ་ཤག་གིས་བསྐྱར་དུ་གསལ་བཤད་གནང་བ།
གཅན་བཟོད་རྒྱམ་གྱིས་ཕབ་བཤུ་བྱས་ཏེ་བསྐུར་བ།
———————————————
(ཐོག་མའི་གསལ་བཤད།
གསུང་བཤད་འདི་ནི་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཉིན་ཐ་མའི་ཉིན། བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་དང་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་སྐོར་གྱི་བགྲོ་གླེང་གང་གནང་དང་། བོད་གཞུང་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་འགར་བཅོས་བསྒྱུར་གང་བྱས་ཀྱི་ཐད་དུ་ཕྱིའི་དྲ་རྒྱ་དང་གསར་ཤོག་སོགས་རྒྱུ་ལམ་ཁག་ཏུ་སྐད་ཆ་འདྲ་མིན་ཡོང་བཞིན་པའི་ཐད་ལ་བསྐྱར་དུ་གསལ་བཤད་གནང་བའི་སྐོར། གུས་པས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲ་བརྙན་ནས་ཐད་གཏོང་སྐབས་སྒྲ་བླངས་ཏེ་ཡི་གེར་ཕབས་པ་ཡིན་མོད། སྐབས་རེ་གཉིས་སུ་སྒྲ་གསལ་མིན་གྱི་དབང་གིས་ཚིག་གཅིག་གཉིས་རེ་ཆད་ནོར་བྱུང་ཡོད་ན་ལས། གཞན་ཁ ཚང་བ་ཞིག་དང་ཞིན་ཚགས་སུ་ཕབས་པའི་ཁུལ་ཡིན་ལགས་ན། འདིས་ཀྱང་བོད་མི་རིགས་དང་བོད་དོན་ལ་ཐུགས་འཁུར་ཆེར་བཞེས་གནང་མཁན་ཚོར་ཕན་པར་གྱུར་ཅིག)
“ནུབ་གླིང་གི་བོད་”ཅེས་པའི་གསར་འཕྲིན།
ཉེ་ཆར་ ནུབ་གླིང་གི་བོད་ ཅེས་པའི་གསར་འཕྲིན་ཞིག་ཐོན་འདུག གསར་འཕྲིན་ནི་ བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཤོག་དང་ཆེ་ཆུང་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། ཤོག་ངོས་བཞི་འདུག འདོན་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ལ་ ༢༠༡༡ ལོའི་དཔྱིད་ཀའི་འདོན་ཐེངས་ཞེས་འཁོད་པ་དང་། ཁྱོན་བསྡོམས་རྩོམ་ཡིག་དྲུག་འཁོད་འདུག དེ་དག་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལ་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་གཉིས། བོད་དོན་ལས་འགུལ་ལ་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་གཉིས། བོད་རིག་པ་ལ་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་གཉིས་བཅས་རེད་འདུག ཤོག་ངོས་བཞི་པའི་གཤམ་དུ་གསར་འཕྲིན་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་སྤྲོད་སྐབས། འདི་ནི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་དང་། དེ་བཞིན་ནུབ་གླིང་གི་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་ལ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་འཁོད་འདུག
ཆོས་སྟོན་ལ་ཕེབས་རོགས།
སློབ་དཔོན་འཇིགས་མེད་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན།
ཤ་རུས་གདུང་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་ཞིང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་འདྲེན་པ་ཆེན་པོ་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་རྒྱལ་བའི་དབང་པོས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚོམ་བུ་གཅིག་ཏུ་སྨིན་པར་མཛད་པའི་ཆོས་གྲོགས་རྣམ་པ། ཁོ་བོ་འཇིགས་མེད་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་མིང་ཅན་གྱིས་ལོ་སྔོན་མའི་ཕྱི་ཟླ་དྲུག་པ་ཙམ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་ཁ་སང་གི་བར། ཉིན་མཚན་ལྷོད་མེད་ཀྱི་བརྩོན་པ་ཆེན་པོས་སྔ་འགྱུར་རྒྱུད་འབུམ་ཆེན་མོར་དཀར་ཆག་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ། དེབ་ཆེ་ཚད་ཀྱི་ཤོག་ངོས་བརྒྱད་བརྒྱར་ལོངས་པའི་ཚད་ཙམ་ཞིག་ལེགས་པར་བྲིས་ཏེ་མཇུག་གྲུབ་པ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱིར་སྔ་འགྱུར་རྒྱུད་འབུམ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས་མཛད་པའི་དཀར་ཆག་འཛམ་གླིང་མཐའ་གྲུ་ཁྱབ་པའི་རྒྱན་དང་། དགེ་རྩེ་འགྱུར་མེད་ཚེ་དབང་མཆོག་གྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་རྒྱུད་འབུམ་རིན་པོ་ཆེའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ལྷའི་རྔ་བོ་ཆེ་ལྟ་བུའི་གཏམ་དང་། དུས་ཕྱིས་མི་ཉག་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་དར་གྱིས་བརྩམས་པའི་རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་དཀར་ཆག་གསལ་བའི་མེ་ལོང་རྣམས་བཞུགས་ཀྱང་། ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས་མཛད་པའི་དཀར་ཆག་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་ནང་རྒྱུད་ཡོ་ག་སྡེ་གསུམ་གྱི་བྱུང་བ་རིག་འཛིན་བརྒྱུད་པ་དང་བཅས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཞུགས་པས་རྙིང་རྒྱུད་སྤྱིའི་ཆོས་འབྱུང་གི་ཆ་ལག་ཏུ་གྱུར་པ་ལས། གླེགས་བམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་ནི་འཇིགས་མེད་གླིང་པ་རང་གིས་བཞེངས་པའི་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་དཀར་ཆག་ཡིན་པས་ད་ཡོད་རྒྱུད་འབུམ་རྣམས་ཀྱི་དཀར་ཆག་ཏུ་བཀོལ་མི་བཏུབ་ཅིང་། དགེ་རྩེའི་རྙིང་རྒྱུད་དཀར་ཆག་ནི་སྡེ་དགེའི་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་དཀར་ཆག་ཡིན་ཡང་།
གསར་འགོད་པ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་བྲིས་པ་ཉན་དགོས།
ངས་ནམ་རྒྱུན་ལྟར་བསམ་གཞིག་གི་རི་གྲོང་དམར་པོ་ནས་སེམས་པ་འདི་ལག་ལ་བླངས་ནས་བལྟས་པ་ཡིན། དེ་དུས་ངའི་སེམས་པ་ནི་མེ་ལོང་ཞིག་དང་ཀུན་ནས་མཚུངས། མེ་ལོང་འདིའི་ངོས་གང་ལ་གཏད་ན་དེའི་ཐག་རིང་ཐུང་དང་ཚད་མཐོ་དམན། ཞེང་གི་ཆེ་ཆུང་དང་མདོག་གི་ཡག་རྩོག་སོགས་མང་བོ་མང་བོ་ཞིག་རིམ་བཞིན་དུུ་ཤར་ནས་ཡོང༌།
དེ་ལས་མང་བ་། “གསར་འགོད་པ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་བྲིས་པ་ཉན་དགོས།” »
གཞུང་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྩོད་པ་རྒྱག་མཁན་ཚོར་བསྲིངས་པ།
ཕུན་ཚོགས།
ཉེ་བའི་དུས་རབས་གོང་མ་ནས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་དབུ་མའི་ལམ་དུ་ཕྱོགས་ཡོད་ཅིང་། དབུ་མའི་ལམ་དུ་ཕྱོགས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཀྱང་མང་མོས་ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་བརྒྱུད་སྔ་ས་ནས་ལམ་དུ་ཆས་ཚར་ཡོད། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་ངེས་པ་རྙེད་ཀྱང་ཆོག་ལ་མ་རྙེད་ཀྱང་ཆོག་མོད། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་སྔ་ས་ནས་ཕྱིར་མི་བཟློག་པའི་གནས་སུ་གཏན་ཁེལ་ཚར་བ་ནི་ཅིས་ཀྱང་ཧ་གོ་དགོས་ཤིང་། ད་ལྟ་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆབ་སྲིད་སོགས་གང་གི་ངོས་ནས་བལྟས་ཀྱང་སེམས་ནས་དུས་ཚོད་སྐར་ཆ་གཅིག་ལའང་འབོར་མི་ཉན་པའི་གནད་འགག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཚར་བའང་ཧ་གོ་དགོས།
དེ་ལས་མང་བ་། “གཞུང་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྩོད་པ་རྒྱག་མཁན་ཚོར་བསྲིངས་པ།” »
གནམ་ལྕགས་ཀྱི་གསལ་བཤད་ཅིག
དེ་རིང་བསམ་གླིང་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ཞུ་བས་《སྔར་སོང་མཛད་པ》ཞེས་པའི་སྙན་ངག་ཅིག་ཁ་བརྡ་དྲ་བར་བཀོད་པ་དང་།
ཀླུ་ སྨྱོན་གྱིས་《ངའི་གྲོགས་པོ་ཨ་རི་བ་ཞིག》ཅེས་པའང་ཁ་བརྡ་རུ་བཀོད་པ་གཉིས་ཀྱི་ མཇུག་ཏུ་གནམ་ལྕགས་ཞེས་པའི་མཆན་བུ་འདེབས་མཁན་ཞིག་སླེབས་འདུག
ག མིང་དེ་ནི་བདག་གིས་ལོ་ངོ་བཅུ་གཅིག་གི་ཡར་སྔོན་ནས་བེད་སྤྱོད་བཏང་མྱོང་ལ།
བོད་ནང་གི་དུས་དེབ་དང་ཚགས་ཤོག་སོགས་སུ་ཡ་མང་བོ་ཡོད།
རྗེས་སུ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་ནས་ཀྱང་བེད་སྤྱོད་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཡིན་ལ།
ཕལ་ཆེར་ཡོངས་གྲགས་ལྟ་བུར་ཆགས་ཡོད།
བཙན་བྱོལ་གྱི་དབྱིན་ཡིག་སྙན་ངག་པ་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་གླེང་བ།
ལྷ་ཆབ་སྦྱིན་པ།
ལོ་ངོ་དུ་མའི་ཡར་སྔོན་ཞིག་ལ། བདག་གི་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་སྙན་ངག་པ་ཞིག་གིས་དབྱིན་ཡིག་གི་སྟེང་ནས་སྙན་དེབ་ཅིག་བཏོན་འདུག དེབ་ཀྱི་ཁ་བྱང་ལ་《སྐོར་བ》ཟེར་ཞེས་ང་ལ་ལབ་སོང་། དེ་དུས་བདག་གི་སེམས་ནས་ཡི་རངས་ཤིག་སྐྱེས་མྱོང་། དེའི་རྗེས་ནས་གཞོན་སྐྱེས་སྙན་ངག་པ་ཁོང་གི་སྐོར་མང་དུ་ཤེས་པའི་རེ་བ་བཟུང་མྱོང་བ་ལྟར། དགྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཤིག་རྒྱ་གར་དུ་འཚམས་གཟིགས་ལ་ཡོང་བའི་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་ཁོང་གིས་ཁང་བརྩེགས་མཐོན་པོ་ཞིག་གི་སྒང་ལ་འཛེག་སྟེ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་ནས་ངོ་རྒོལ་བྱས་པའི་གསར་འགྱུར་དང་པར་བཅས་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་ཐོན་བྱུང་། དུས་དེ་ནས་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ཟེར་བའི་གཞོན་སྐྱེས་ཤེས་ཡོན་དང་་ལྷག་བསམ་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ཡོད་པར་སྤོབས་པ་སྐྱེས་མྱོང་།
དེ་ལས་མང་བ་། “བཙན་བྱོལ་གྱི་དབྱིན་ཡིག་སྙན་ངག་པ་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་གླེང་བ།” »
གཞན་ཡུལ་ན་ལས་ཀ་དང་འཚོ་བ་འདི་འདྲ་རེད།
དྲུག
ང་རང་ལས་ཀ་ནས་ནང་དུ་འབྱོར་ནས་མཛའ་མོ་དང་བུ་མོ་ངེད་གསུམ་གྱིས་ཟ་མ་ཟས་ཚར་མ་ཐག ང་རང་ལ་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་ཁ་པར་འབྱོར་སོང་། དེ་ནི་ངས་ཀྱང་རྒྱུན་ལྡན་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ངེས་འཛིན་གྱིས་ཁ་པར་ག་ལེར་སྒོ་ཕྱེ་ནས་ཨ་རོགས། ཨ་རོགས་ཞེས་ཐེངས་གཉིས་གསུམ་ཞིག་ལ་ཕར་བོས་དུས། གྲོགས་པོའི་ཁ་པར་གྱི་ནང་ནས་གོ་འོང་བ་ནི། ཁོ་རང་གི་རྒན་མོ་དང་ལྷན་དུ་སྐད་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྒོ་ནས་གང་ཞིག་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དེ་རེད། སྐབས་དེར་ངའི་སེམས་སུ་གང་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ཞོར། ཡང་བསྐྱར་སྐད་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྒོ་ནས་ཨ་རོགས་ཞེས་བོས།