མགོན་པོ་བསོད་ནམས།
འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད། མི་རིགས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་རྩ་བརླག་ཏུ་སོང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ་སོས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཤོར་བ་ལས་གནས་ཚུལ་དེ་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དེའང་མི་རིགས་གང་དེས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་གླེགས་བམ་ལ་བཞི་ཤད་བྲིས་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་སྐྱེལ་རྫོང་བྱས་ཏེ་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་རང་དབང་ངམ་གཞན་དབང་གིས་(གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག)རང་གི་སྐད་ཡིག་གི་ཚབ་ཏེ་སྐད་ཡིག་དང་བོར་བཟུང་བས་རེད།
ལྟོས་དང་། དེ་རིང་ཡང་སྐད་ཡིག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་སྐད་ཡིག་མེད་པའི་མི་རིགས་སུ་འགྱུར་བཞིན་འདུག དེ་ནི་ང་ཚོ་སྟེ། ཐུ་བྷོད་གངས་ཅན་པའི་མི་རིགས་མ་རེད་དམ། རང་རེ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཕྱི་ནང་གང་ས་ན་གོ་མེད་ཚོར་མེད་ཀྱི་ངང་ནས་གད་པ་ཆུ་ཟོས་ལྟར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་རིམ་གྱིས་འཐུས་ཤོར་དང་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་ལ་འགལ་རྐྱེན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བགྲང་རྒྱུ་ཡོད་ངེས་མོད། འོན་ཀྱང་། གཙོ་བོ་ནི་བོད་པ་རང་ཉིད་མི་རེ་ངོ་རེའི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་དང་། རང་ཚུགས་ཀྱི་མི་གཤིས་དང་འབྲེལ་བ་ཏན་ཏན་ཡོད་ངེས་ཤིག་རེད་དོ།།
དེ་ཡང་ང་ཚོ་རང་ངོས་ནས་གང་ཞིག་གལ་ཆེན་དང་གང་ཞིག་གལ་ཆུང་ཡིན་པའི་གནས་ལུགས་དང་དོན་དངོས་ལ་བསམ་གཞིག་གིས་མ་འདང་བའི་དབང་གིས་རེད་ལ་ཐུན་མོང་གི་ལས་དོན་ཐོག་གི་རྣམ་པ་དང་ངོ་བོའི་དབྱེ་མཚམས་ལ་ཕུ་ཐག་ཆོད་པའི་ལངས་ཕྱོགས་མི་གསལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐབས་རེར་གཙོ་བོ་བཞག་ནས་ཕལ་བའི་རྗེས་སུ་རྒྱུགས་པས་རེད་དོ།།
སྐྱེ་བོ་རེ་ཟུང་དང་གྲོང་སྡེ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཏུ་ལོ་རྒྱུས་དང་གནས་བབས་ཀྱི་རྐྱེན་དབང་ཞིག་གིས་མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཡིག་དེ་མི་རིགས་གཞན་ཞིག་གི་སྐད་ཡིག་ལས་མགོ་འཕང་དམའ་བའི་གནས་སྟངས་དེ་འདྲ་ཡོང་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་། མི་རིགས་ཧྲིལ་བོ་ཞིག་གི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཐུན་མིན་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་འཚོ་གནས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་དང་ཁྱབ་རྒྱ་དེ་ལྟ་བུའི་ཉམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན་ནས་རྒྱུན་སྤྱོད་དམ། གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་གི་གནས་བབས་ལས་བརྒལ་ཟིན་ན་དེ་ནི་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་མི་རིགས་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་བུ་ཉག་ཅིག་དང་། མི་རིགས་ཤིག་གི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ཧྲིལ་བོ་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བར་ཅི་འདྲའི་ཉེན་ཚབས་ཆེ་ཞིང་ཡ་ང་བའི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད་ཨང་། དེར་བརྟེན། ཐོག་མར་མི་རིགས་ཤིག་གི་གཞི་རྩའི་འགན་འཁྲི་སྐད་ཡིག་ཡིན་པ་དང་སྐད་ཡིག་གི་གལ་ཆེའི་གནས་བབས་ལས་འཕྲོས་ཏེ་མི་རིགས་མཚན་ཉིད་གང་དུ་ངོས་འཛིན་དགོས་མིན་ཐད་གླེང་མོལ་རོབ་ཙམ་ཞིག་བྱེད་འདོད་དོ།།
དང་པོ། མི་རིགས་ཤིག་གི་རང་བྱུང་གི་གཞི་རྩའི་འགན་འཁྲི་གང་རེད་དམ།
སྤྱིར་མི་རིགས་ཤིག་གི་འགན་འཁྲི་ནི་སྣ་མང་གི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནའང་། མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གླེང་ན། མི་རིགས་ཤིག་གི་རང་བྱུང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགན་འཁྲི་ནི་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་མ་འགྱུར་བ་གནང་རྒྱུ་དེ་རེད། མི་རིགས་ཤིག་གི་ངོ་བོ་ནི་མཐར་གཏུག་ན་མི་སྒེར་རེ་རེའི་ངོ་བོ་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་དང་། མི་སྒེར་གྱི་ངོ་བོ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་ཐུག་ཡོད་དོ།།
དེས་ན། མི་སྒེར་བྱེ་བྲག་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གལ་འགངས་ཅན་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་གཙོ་གནད་དུ་གྱུར་ཡོད།
དེའང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་སྐད་ཡིག་གང་དེས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་དང་། ཐུན་མིན་གྱི་རིག་གནས་དེས་སྐྱེད་ཅིང་སྐྲུན་པའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཡིན་པ་དང་། དེའང་སྐད་ཡིག་ཉིད་ལ་རག་ལས་ཡོད་པ་འདིའི་ཐོག་ནས་ཀྱང་སྐད་ཡིག་ནི་འགན་སྲུང་བྱེད་དགོས་པའི་གནས་རིམ་ལས་ཚད་མཐོ་ཤོས་དེ་ཡིན་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་ངེས་སོ།།
དེ་ལྟ་བུའི་བྱེད་ལས་ཀྱི་ཆ་ནས་རླབས་ལྕི་ལ་རིན་ཐང་གི་ཆ་ནས་མི་རིགས་གང་གི་བླ་སྲོག་དང་ངོ་བོར་གྱུར་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ལས་སྐད་ཡིག་གི་མེ་རོ་གསོ་རྒྱུ་ནི་རང་རེའི་མིག་སྔར་ལྷག་པའི་འགག་རྩའི་འགན་འཁྲི་ཡི ན་པ་དང་། སྐད་ཡིག་དེ་འགན་ལེན་དང་། སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་རང་སྒེར་མི་རེ་ངོ་རེའི་རང་བྱུང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་དང་། མི་རིགས་ཤིག་གི་མ་རྩ་དང་རྨང་གདན་ཉག་གཅིག་ཡིན་ནོ།།
གཉིས་པ། ཅིའི་ཕྱིར་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་། བླ་སྲོག་ཏུ་གྱུར་བ་རེད་དམ།
མི་རིགས་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་རུང་། མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བླ་སྲོག་དང་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོར་འགྱུར་མཚམས་ཀྱི་འབྱུང་རྩ་དངོས་གནས་དེ་སྐད་རེད་ལ་ཡི་གེ་ནི་སྐད་དེ་སྲ་བརྟན་དང་། འགན་སྲུང་། འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བྱེད་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། སྐད་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་དང་། མ་ཡུམ་དུ་གྱུར་ཡོད་དོ།།
མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་སམ་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཞེས་ཡོངས་གྲགས་ཅན་དེའང་གཙོ་བོ་མི་རིགས་དེའི་སྐད་ཡིག་གིས་བསྡུས་པའི་ཤེས་བྱར་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་ལས་གཞན་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཆ་ནས་གླེང་ན་ཐུན་མིན་གྱི་འཚོ་བ་དང་། རུས་བརྒྱུད། སྒྱུ་རྩལ། དད་མོས། མཛེས་རྟོག་སོགས་ནི་ཕལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྐད་ཡིག་བྱེ་བྲག་པ་དེ་མི་རིགས་དེའི་རང་སྐྱ་ཕེར་མིན་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆ་རྐྱེན་ཉིད་རེད།
མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་དག་ནི་སྐད་ཡིག་གིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་དང་སྐད་ཡིག་འཕོ་འགྱུར་ལ་ལྟོས་ཤིང་སྐད་ཡིག་གི་དར་རྒུད་གནས་བབས་ལ་ཤས་ཆེར་བརྟེན་ཡོད་དོ།།
དེས་ན། མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་། དེའི་སྤྱོད་རྒྱའི་ཁྱབ་ཚད་ནི་སྐད་ཡིག་འགན་སྲུང་གི་ལྕགས་རི་རེད་ལ་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་དག་གི་རྩ་བའི་སྒུལ་ཤུགས་ཀྱང་རེད། དེར་བརྟེན། གནའ་དེང་མཁས་པ་མང་བོའི་མགྲིན་གཅིག་རྩོད་མེད་ཀྱིས། མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་གང་དེའི་བླ་སྲོག་རེད་ཅེས་སྡོམ་ཚིག་བཀོད། དེས་ན་རང་རེ་བོད་མི་རིགས་གནས་དང་མི་གནས་ཀྱི་སོ་མཚམས་དེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གནས་མིན་ལ་རག་ལས་བ་དང་། གནད་དོན་འདི་ཁོ་ནས་མི་རིགས་འདིའི་ཤི་གསོན་གྱི་གནས་བབས་དབྱེ་ཐག་གཅོད་ཀྱིན་ཡོད་དོ།།
གསུམ་པ། མི་རིགས་ཤིག་གི་ངོ་བོ་སོར་གནས་ཐོག་སྐད་ཡིག་བརྗེ་བསྒྱུར་བྱེད་ཐུབ་བམ།
མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གང་ཞིག་ཡིན་ནའང་དུས་དང་འཚམ་པར་ལེགས་བཅོས་དང་། འདོར་ལེན་བྱེད་ཆོག་ལ་དེ་ལྟར་དུས་ལྟར་བྱེད་དགོས་ངེས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་། མི་རིགས་གང་དེའི་ངོ་བོ་མ་ཉམས་པར་སྐད་ཡིག་བརྗེ་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་ཞིག་མེད་དོ།།
གལ་སྲིད་མི་རིགས་ཤིག་གིས་རང་གིི་སྐད་ཡིག་དེ་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་ལ་བརྗེ་བསྒྱུར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་བརྩམས་ན་དེ་ནི་མི་རིགས་གང་དེའི་བླ་སྲོག་ལ་རྒོལ་ཞིང་ངོ་བོ་རྨེག་མེད་ཀྱི་ལས་ལ་ཞུགས་པ་དང་། རང་རིགས་མིང་གི་ལྷག་མར་བསྒྱུར་བའི་ལས་རྩོམ་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། སྐབས་དེར་མི་རིགས་དེའི་ངོ་བོ་ནི་གཞན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བས་སོ།།
དེས་ན་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་རང་སོར་གནས་ཤིང་མ་ཉམས་པའི་ཐོག་ནས་སྐད་ཡིག་གསར་པ་ཞིག་གམ། དེ་བས་ཀྱང་མི་རིགས་གཞན་ཞིག་གི་སྐད་ཡིག་ཏུ་བརྗེ་བསྒྱུར་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་མེད་དེ། དཔེར་ན། དངོས་པོ་གང་ཞིག་གི་བཟོ་ལྟ་བཅོས་ཆོག་པ་ལས་གལ་སྲིད་དངོས་བོ་གྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་བསྒྱུར་ཐབས་ཀྱི་ལས་རྩོམ་པ་ནི་དང་ཐོག་གི་ངོ་བོ་དམིགས་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་འཕོ་བར་གཡབ་མོ་བྱེད་པ་ལས་མ་འདས་པ་བཞིན་ནོ།།
ངོས་གཞན་ཞིག་ནས་གླེང་ན། མི་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་དང་། དེའི་སྐད་ཡིག་དང་། སྐད་ཡིག་དེས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་ལྟ་གྲུབ་ཀྱིས་སྐྱེད་ཅིང་སྐྲུན་པའི་ཐུན་མིན་སེམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་བཅས་ནི་ཆུ་ལ་ཆུ་བསྲེས་པ་བཞིན་དུ་ཡོད་པས་མཉམ་ཤི་མཉམ་གསོན་གྱི་སྲོག་རྩ་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་ནས་ཡོད་ལ་དངོས་པོའི་གཤིས་ལུགས་དེ་ནི་བདེན་གྲུབ་ཡིན་གྱི་ལྟོས་གྲུབ་མིན་ནོ།།
བཞི་བ། སྐད་ཡིག་ཕྱུག་འགྱུར་གྱི་ལམ་དུ་སྐྱོད་དགོས།
སྐད་ཡིག་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་དང་ཐོག་གསར་གཏོད་ཀྱི་རིམ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་དུས་ཀྱིས་འགྲོས་དང་། དགོས་མཁོ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ལེགས་བཅོས་དང་། བཀས་བཅད། འདོར་ལེན། འཐུས་ཚང་བཅས་བརྒྱུད་ཡོང་བ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན། སྐད་ཡིག་གང་ཞིག་ལའང་ལེགས་བཅོས་རིམ་པར་གཏོང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་ལོ་རྒྱུས་རེ་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་གི་སྐད་ཡིག་བཀས་བཅད་ཐེངས་བདུན་དང་། ཉི་ཧོང་ཡི་གེ་ཐེངས་བཅུ་ལྷག དེ་བཞིན་རང་རེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཀྱང་དམ་པ་གོང་མ་ཚོས་བཀས་བཅད་རིམ་པར་གནང་ནས་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་གཏོང་མྱོང་བའི་བྱུང་བ་ཡོད་པ་དང་། དེ་རིང་། དུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་གྱི་བང་སྐྱེན་བའི་ཚ་རླབས་ཁྲོད་འདིར། ཐོན་དངོས་གསར་བ་ནི་ཆར་ཤུལ་གྱི་ཤ་མོང་བཞིན་བརྡོལ་བ་དང་། ཚན་རྩལ་དང་གློག་རྡུལ་སྒྲོག་སྡུད་ཀྱི་མཐོ་རླབས་ཀུན་ནས་འཕྱོ་ཞིང་ཤར་ནུབ་དང་། གནའ་དེང་གི་རིག་གནས་ཀྱི་བཞུར་རྒྱུན་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཤིང་གླིང་ལྔའི་ཡུལ་གྲུ་གང་ས་ན་རིག་གནས་སྣ་མང་གི་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་སུ་འབུལ་རེས་དང་ཕན་ཚུན་འདེབས་གསོ་དང་འདྲེན་གཏོང་། སྙིགས་དོར་བཅུད་ལེན་བཅས་དུས་ཀྱི་འགྲན་རྒྱུགས་ཆེན་མོར་ཞུགས་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར། རང་རེའི་བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཐུན་མིན་ལྡུམ་རྭ་འདིའང་རྒྱུན་བཀོལ་དང་། འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་དགོས་ངེས་ཡིན་པ་ལས་དེ་ཕན་མེད་དུ་བརྩིས་ནས་གསོ་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་གཉེར་མཚམས་བཞག་ནས་གཞན་ཞིག་ལ་སེམས་གཡེང་ཞིང་མགོ་འཁོར་བསྡད་ན། བོད་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་དང་བཅས་འགྲོ་ས་དེ་དུས་ཀྱི་གད་སྙིགས་ནང་ལས་ལམ་གཞན་དག་ནི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།།
དེས་ན། བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་དུས་དང་འཚམ་པར་གཙང་བཤེར་དང་ལེགས་བཅོས། རིག་གནས་གསར་བའི་ཟུངས་ཁྲག་སྦྱིན་ཏེ་གསོན་ཤུགས་རྒྱས་ཤིང་དུས་རབས་ཀྱི་འགྲོས་དང་མཉམ་དུ་འཛམ་གླིང་གསར་བའི་ཁྲོད་འདིར་གོམ་པ་གསར་བ་ཞིག་སྤོ་ཤེས་པ་དང་། སྤོ་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་འདུག་གོ།
ཤུལ་ལྷག་བོད་སྐད་དང་བོད་ཡིག་ཤེས་པའི་བོད་པ་དག་གིས་རང་འགན་གྱི་དཔལ་འབར་མཐོན་པོར་སྒྲེང་དགོས་ངེས་ཡིན་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་སྤྲད་པའི་འོས་འགན་རེད་ལ་ད་ལྟའི་ཆར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྐྱེན་དབང་གིས་ཡུད་ཙམ་ལས་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་གསོན་གནས་ཡོང་དཀའ་ནའང་དབུགས་རྒྱུན་སྲིང་ཕྱིར་སྐད་ཡིག་གི་མེ་རོ་གསོ་བའི་རླབས་ཆེའི་ལས་ལ་ཞུགས་རྒ ྱུ་ནི་དགོས་མཁོ་སྟོང་དང་ཁྲི་ཡི་ཉིང་དགོས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ།།
ལྔ་བ། མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་དེའི་ངར་ལྕགས་ལྟ་བུའི་ཐུན་མོང་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཡིན་པ།
ཡོངས་གྲགས་སུ་བཤད་བཞིན་པ་ལྟར། མཐུན་སྒྲིལ་ནི་སྟོབས་ཤུགས་རེད། དེས་ན་མཐུན་སྒྲིལ་ལའང་ཚང་དགོས་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཡོད། སྐད་ཡིག་གཅིག་ཡིན་པ་དེས་མི་རིགས་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་གཞི་རྩའི་ཆ་རྐྱེན་སྐྲུན་གྱི་ཡོད་ལ་དེ་བས་ཀྱང་སྐད་ཡིག་དེས་སྐྱེད་ཅིང་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་དང་རིག་གནས་དེས་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཞིག་བསྐྲུན་ཡོད་པ་དེས་ནི་མི་རིགས་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་དང་མཐུན་ཕྱོགས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་འབབ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དོ།།
ཆོས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སོགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་གཅིག་པས ་སྐབས་དོན་དང་། གནས་བབས་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཁྲོད་དུ་ཆིག་སྒྲིལ་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་སྲིད་ཀྱང་དེ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་གི་དབང་ཤུགས་འོག་གནས་ཤིང་ལྟོས་དགོས་པ་ཞིག་རེད། སྐད་ཡིག་དང་དེས་བསྡུས་པའི་ཐུན་མིན་གྱི་རིག་གནས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་སྐྲུན་པའི་མཐུན་སྒྲིལ་ནི་གཞི་རྩའི་མཐུན་སྒྲིལ་ཉིད་དུ་འཁུམས་སོ།།
དེས་ན། སྐད་ཡིག་གཅིག་གི་གདུགས་འོག་ཏུ་གནས་རྒྱུ་དེ་མི་རིགས་དེའི་རྣོ་ལྕགས་ལྟ་བུའི་ཐུན་མོང་གི་སྟོབས་ཤུགས་རེད་ལ་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་བྱེད་ཀྱི་སྤྱི་འཆིང་དངོས་གནས་དེ་རེད། དེང་སྐབས་བོད་པ་ནང་ཁུལ་དུ་སྐད་ཡིག་གཞན་དག་ཅིག་གིས་བརྡ་སྤྲོད་རེས་བྱེད་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་གང་ས་གང་དུ་ཐོན་མུས་རེད། དེ་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེས་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཉག་གཅིག་རེད་ལ་རང་རེའི་མིག་སྔར་ལྷགས་པའི་འགག་སྒོ་དང་པོ་དེ་རེད་དོ།།
དེས་ན་མི་རིགས་ཤིག་གི་གཞི་རྩའི་ཐུན་མོང་གི་འབབ་སྟེགས་ནི་སྐད་ཡིག་རེད་ལ་སྐད་ཡིག་གི་ཁྱབ་རྒྱ་དང་བཀོལ་ཚད་ཀྱིས་མི་རིགས་དེའི་གསོན་ཤུགས་འཇལ་ཐུབ། ང་ཚོ་ཕལ་མོ་ཆེར་རང་སྟོབས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ཀྱིས་དབུལ་ཞིང་ཕོངས་པའི་སྣང་ཚུལ་ཐོན་བཞིན་པ་འདིའང་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཉམས་དམས་སུ་འགྲོ་བའི་ཐན་ལྟས་ཕྱིར་མངོན་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ངོ་།།
ང་ཚོའི་བསམ་བློའི་ཁ་ཕྱོགས་དོ་མི་མཉམ་པ་དེའང་སྐད་ཡིག་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྨང་གཞི་ཤོར་བས་རེད། དེས་ན་ང་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་ཨུ་ཚུགས་ཀྱི་རང་ཤེད་ཅིག་ཡོད་དགོས་ཀྱི་འདུག ང་ཚོར་གལ་ལ་ཐུག་ཀྱང་རུང་སྐད་ཡིག་གི་རང་ཚུགས་དང་སྐད་ཡིག་གི་ལ་རྒྱ་ཞེས་པ་ཞིག་གོམས་གཤིས་སུ་འཇགས་དགོས་ཀྱི་འདུག་གོ།
ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྨོངས་ཤེད་དང་། གཞན་སྐད་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་བསྟེན་པའི་སྨྱོ་ནད་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་གལ་འགངས་ཆེ་བར་མཐོང་རྒྱུར་གོ་རྟོགས་སད་དགོས་པ་དང་། འདི་ཉིད་རང་རེའི་མིག་སྔར་ལྷགས་པའི་ཚབས་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཉིད་དུ་རིག་ནས་སྐད་ཡིག་གི་མེ་རོ་གསོ་བར་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་ཚང་མ་ཡར་ལངས་ཏེ་གནད་དོན་གསར་བ་འདོན་པ་དང་། གནད་དོན་ཡོ་བསྲང་། གནད་དོན་ཐག་གཅོད་པ་བཅས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་སུ་གོམ་པའི་འདེགས་འཇོག་མཉམ་དུ་བསྒྱུར་དགོས་ཅི་བས་ཆེའོ།།
དྲུག་པ། མི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གླེང་བ།
སྤྱིར་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ། རྗེས་དཔག་གི་བློ་ཅན་སོགས་བགྲང་ཚུལ་མང་བོ་ཞིག་མཆིས་ལ། བོད་རང་གི་ལུགས་ལ། སྨྲ་ཤེས་ཤིང་དོན་གོ་བ་ཞེས་གྲགས། དེས་ན་ད་ལྟའི་ཆར་མི་རིགས་བྱེ་བྲག་པའི་མཚན་ཉིད་ཞེས་པ་ཞིག་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་གསལ་འདོན་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་སྣང་ངོ་།།
མི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རིགས་གང་དེའི་མི་བྱེ་བྲག་པ་རེ་རེར་ལྡན་དགོས་པའི་ཆ་ཞིག་དང་། མི་རིགས་གཞན་དག་ལ་ཆ་དེ་མི་ལྡན་པ་དང་དེ་ལས་གཞན་ཞིག་ཡིན་དགོས་པར་སྙམ། དེ་ནི་སྐྱེ་བོ་སུ་དང་གང་དེས་རང་ཉིད་མི་རིགས་གང་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་མིན་ལ་གསལ་ཆ་ངེས་རྙེད་ཡོང་ཕྱིར་དང་། དེ་ངེས་རྙེད་དང་ངོས་ཟིན་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་ནས་མི་རིགས་གང་དེའི་མཚན་ཉིད་ཚང་མིན་གསལ་བོར་ངེས་སླ་ལ་དགོས་གལ་དེ་ཚང་བར་བརྩོན་ལེན་བྱེད་བདེ་བར་ཡོང་བར་སྙམ་དེ་ཁོ་བོས་འདིའི་ཐད་ནས་དོགས་སློང་དང་། རྣམ་གཞག་ཅིག་སྤྲོ་བར་འདོད་དོ།། དེ་ནི་ཅུང་རྙོག་འཛིང་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནའང་། དེ་རིང་གི་རང་རེའི་གནས་བབས་ལ་ལྟོས་ཏེ་དགོས་མཁོའི་ཆའང་ཤས་ཆེར་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་སྙམ་སྟེ་སྨྱུག་ལམ་དུ་བླངས་སོ།། མང་ཆེ་བས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་མ་ཟུང་མི་རིགས་གང་ཡིན་ན་རང་ཉིད་ཀྱང་མི་རིགས་དེའི་བླ་སྲོག་གི་གསོན་ཤུགས་ཅན་ཞིག་གམ་མི་རིགས་དེ་ཡིན་ཤག་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཡིན་ནའང་། དེ་ཡིན་པའི་ངེས་པ་མེད། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཀྱིས་རང་གི་ཕ་མའི་སྐད་དམ་ཡི་གེ་མི་ཤེས་པའམ། ཡང་ན་ཁྱེད་ཀྱི་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་ཕ་མའི་སྐད་ཡིག་མིན་པར་གཞན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁྱེད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་དང་། ལྟ་ཚུལ་གྱི་རྨང་འདིང་ཡུལ་ནི་སྐད་ཡིག་གཞན་པ་གང་དེས་སྐྱེད་ཅིང་སྐྲུན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཁྱེད་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་ཕ་མ་ཟུང་གང་ཡིན་གྱི་མི་རིགས་དེའི་བླ་སྲོག་གིས་བཟུང་བའི་རིགས་དེ་མ་ཡིན་པར་ཁྱེད་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་སྐྲུན་བྱེད་ཀྱི་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་གང་བསྟེན་ཡོད་ན་དེའི་མི་རིགས་ཀྱི་གྲས་སུ་ཚུད་ཡོད་པ་དང་། མི་རིགས་དེ་ལ་ཁ་སྣོན་དུ་འཚར་བ་ཙམ་དུ་ཟད། དཔེར་ན། དེ་ནི་གདོས་བཅས་ཀྱི་ཤ་ཁྲག་བོད་ལས་ཆད་ནའང་། རང་མཚན་དུ་གྱུར་བའི་བླ་སྲོག་གམ་ངོ་བོ་ནི་མི་རིགས་གཞན་དེའི་ཁོངས་སུ་བཅུག་པའམ་ཞུགས་པ་ཞིག་རེད། དེས་ན་གཙོ་བོ་ནི། གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་གང་དེས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་གང་གིས་སེམས་ཁམས་སྐྲུན་པ་དེ་གལ་གནད་ཡིན་པ་ལས་ཕ་མ་ཟུང་ནི་མི་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཡིན་ནའང་ཆོག ཕ་མ་ཟུང་ནི་བྱེད་ལས་གཙོ་བོ་དེ་མིན། ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཕ་མ་ཟུང་གིས་མི་ཞིག་གི་ཤ་ཁྲག་བདོས་བཅས་ཀྱི་ཕུང་བོ་དེ་སྐྲུན་ནུས་པ་ལས་མི་རིགས་གང་དུ་འགྱུར་མིན་ནི་ད་དུང་ཐག་ཆོད་མེད་པས་སོ།། དེས་ན། ཕ་མ་ཟུང་གིས་མི་ཞིག་སྐྲུན་ཐུབ་པ་ཙམ་ལས་མི་རིགས་གང་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་མིན་སློབ་གྲྭའི་སྒོ་ཐེམ་གང་དུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་མིན་ལ་ཐུག་ཡོད་དོ།།
ཕ་མ་ཟུང་མི་རིགས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཆ་ནས་ཁྱེད་ལ་ཅིག་ལྷག་ཡོད་པ་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་བེམ་ཀོག་ཤ་ཚུགས་མི་རིགས་དེ་ལས་ཆད་ཡོང་བ་དང་། བྱད་བཞིན་ཡང་ཕ་མ་དང་མིི་རིགས་དེའི་བྱད་བཞིན་དང་འདྲ་བ་དེ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཁྱེད་ཀྱི་ཕ་མ་ཟུང་ཆད་ཡུལ་གང་ཡིན་ལ་ལྟོས་ཏེ་མི་རིགས་དེ་ལ་ཆགས་ཞེན་གྱི་འདུ་ཤེས་ཤིག་གིས་བསྡམས་ཏེ་མི་རིགས་དེ་ལ་དགའ་ཞིང་མི་རིགས་དེ་ཡིན་པར་རློམ་འདོད་དང་། ང་མི་རིགས་དེའི་མི་ཞིག་ཡིན། ཞེས་དོན་སྟོང་ཚིག་གི་ཨུ་ཚུགས་ཤིག་གིས་ངོ་སྤྲོད་དགོས་པར་འགྱུར་ཡོད་ནའང་། དོན་དངོས་ར་འཕྲོད་པའི་དཔང་བོ་གང་ཡང་གནས་མེད་ཅིང་ཡལ་ཟིན་ནོ།།
དེས་ན་ཕ་མ་ཟུང་གིས་མི་ཞིག་སྐྲུན་ཐུབ་པ་ལས་མི་རིགས་གང་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་མིན་དེ་ནི་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་གིས་ཐག་གཅོད་པ་ལས་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་གིས་ཐག་མི་ཆོད། ཁ་ཅིག་གིས། དེས་ན་དབྱིན་ཇི་བའི་ཕྲུ་གུ་མགོ་སེར་ཞིག་གི་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་བོད་སྐད་ཡིག་ཡིན་པ་དང་། དེར་བརྟེན་དེའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་སྟེ་མཛེས་རྟོག་གི་ལྟ་བ་དང་རིན་ཐང་གི་ལྟ་བ་སོགས་ནི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གིས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་ལྟ་ཚུལ་དག་གིས་སྐྱེད་ཅིང་སྐྲུན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་བོད་པ་ཞིག་རེད་དམ་ཟེར། ངའི་ལྟ་ཚུལ་ལ། དེ་ནི་བོད་པ་ཞིག་རེད། ཀོག་ཤུན་དབྱིན་ཇིའི་ཤ་རུས་ཀྱི་གཡོགས་པའི་བོད་པ་སྐྲ་སེར་མིག་ལྗང་ཅན་ཞིག་རེད་ཅེས་སྨྲ་འདོད་དེ་ལུས་རྟེན་ལས་སེམས་རྟེན་གལ་གནད་ཆེ་བས་སོ།།
དེས་ན་མི་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་གང་དེའི་སྐད་ཡིག་ནི་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་ཡིན་པ་གང་ཞིག་སྐད་ཡིག་དེས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་སྐྱེད་ཅིང་སྐྲུན་པའི་ཐུན་མིན་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅན་ཞིག་མི་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་གང་དེའི་རིགས་སུ་ངོས་འཛིན་དགོས་ཤིང་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་སྟེ། གོང་སྨོས་ལྟར། རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་སེམས་རྟེན་གྱི་ཆ་ནས་འཇོག་དགོས་པ་ལས་ལུས་རྟེན་གྱི་ཆ་ནས་བཞག་ན་གཏན་ཚིགས་དང་འགལ་ཞིང་ངོ་བོའི་གཤིས་ལུགས་དང་རྒྱང་ཐག་རིང་དུ་གྱེས་བ་དང་། མི་འོས་པའི་ཆ་གཞན་ཡང་མང་བས་སོ།།
མི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། མི་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་གང་དེའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་ཡིན་པ་གང་ཞིག་སྐད་ཡིག་དེས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་སྐྲུན་པའི་ཐུན་མིན་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅན་ཞིག་གོ། དེ་བཞིན་དུ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་ཡིན་པ་གང་ཞིག་བོད་སྐད་ཡིག་གིས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་སྐྱེད་ཅིང་སྐྲུན་པའི་ཐུན་མིན་སེམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅན་ཞིག་ལ་བོད་པ་ཞེས་ངོས་འཛིན་དགོས་སོ།། དེས་ན་མི་རིགས་ཀྱི་སོན་རྩ་ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཡིག་གི་སོན་རྩར་ཐུག་ཡོད་པ་དང་། རང་རེའི་ཕྱི་རབས་པ་མཚན་ལྡན་ཞིག་སྐྱེད་སྲིང་བར་མཐོང་ཆེན་དང་ལས་དོན་དེའི་ཐོག་ལ་གལ་ཆེའི་གནས་བབས་མཐོན་པོ་སྤྲོད་དགོས་པ་ནི་གཅིག་གོ་བརྒྱ་ཆོད་ཀྱི་ལས་དོན་དུ་སྣང་ངོ་།།
ཡང་ཅིག་ནན་བཤད་བྱས་ན། མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་བའི་ཐུན་མིན་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་དང་མི་རིགས་རིག་གནས་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་ཞེས་པ་དེ་ཡིག་ངག་དང་། བློ་ཐོག་གང་རུང་དུ་གནས་པའི་ཀུན་རྟོག་མཐོང་སྣང་དང་བཅས་འདུས་ཤིང་ཚུད་པའི་གཙོ་ཤུགས་སེམས་ཁམས་དང་། དེ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིན་ཐང་གི་ལྟ་བ་དང་། དེ་བཞིན་མི་ཚེའི་ལྟ་བ་དང་། མཛེས་རྟོག་གི་ལྟ་བ་སོགས་ཀྱིས་གྲུབ་ཅིང་བློ་དེས་བསྒྱུར་བའི་སྐྱེ་བོ་གང་དེའི་སེམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་སོ།།
དེ་རིང་གི་ང་ཚོས། ཁྱོན་ཡོངས་སུ་སྐད་ཡིག་གི་རང་ཚུགས་སམ་སྐད་ཡིག་གི་ཨུ་ཚུགས་ཞེས་པ་ཞིག་བསྟེན་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་དང་འགན་བླངས་པ་བརྒྱུད། སྐད་ཡིག་གི་མེ་རོ་གསོས་ནས་བོད་སྐད་ཡིག་དུས་རབས་ཅན་དང་། བོད་སྐད་ཡིག་བླ་སྲོག་ཅན། བོད་སྐད་ཡིག་རང་ཉིད་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་རྩ་དོན་དུ་འཛིན་དགོས་སོ།།
མདོར་ན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་མདུན་ལམ་དང་ལས་དབང་གི་ཁ་ཀྱོག་གམ་རྒྱང་བསྒྱུར་(Remove Control) ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་འོག་ན་མི་འདུག་ལ། སྤྲུལ་སྐུ་དག་གི་སྐྱབས་འོག་ནའང་མི་འདུག ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་སྨྱུག་འོག་ནའང་མེད་པར་ཕ་མ་ཟུང་གི་ལག་འོག་ན་འདུག བོད་ཀྱི་ཕ་མ་རྣམས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་རིགས་དང་རིག་གནས་བཅས་ཀྱི་ཤི་གསོན་གི་ཁ་གང་དུ་བསྐོར་མིན་ལ་ཕུགས་རྒྱང་རིང་བོའི་ལྟ་རྒྱ་སྐྱེད་དེ་བསམ་གཞིག་གནང་བར་སྙིང་ཁོང་ནས་རེ་སྐུལ་ཞུའོ།། །།
རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་མི་གཉེར་ན།། དེ་ལས་རང་རིགས་མཐོང་ཆུང་ཁྱད་གསོད་ཅི།།
རིགས་ཀྱི་གཅེས་ནོར་སྐད་ཡིག་སྣོད་མཆོག་ཏུ།། རིག་གནས་གང་ཞིག་སྡུད་ཅིང་སྤེལ་བ་རྨད།།
རང་གི་སྐད་ཡིག་ཚབ་ཏུ་གཞན་སྐད་ཀྱིས།། རང་དགར་ཚིམས་འདིས་མགོ་རུལ་སྣས་མ་ཚོར།།
རང་རིགས་རྒུད་པའི་སྨག་ལས་སྐྱོབ་བྱེད་འོད།། རང་བྱུང་འཕགས་ནོར་སྐད་ཡིག་ཉིད་ལས་འཚེར།།
བོད་པ་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེར་རྨོངས།། བོད་པས་འབྱུང་འགྱུར་བོད་ཀྱི་རྒྱུ་མི་སྒྲུབ།།
བོད་པས་རང་བཀུར་རིན་ཐང་འདོར་བ་འདིས།། བོད་པ་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་དུ་པོ་ཏིར་བསྒྱུར།།
རེས་འགས་བོད་པ་ཉམས་བླ་བོད་བརྒྱུད་ཀྱི།། ནང་བསྟན་དེ་ལྟ་མིན་ཞེས་འུད་ན་ཡང་།།
རྒྱལ་བསྟན་སྣོད་གྱུར་བོད་ཡིག་དེ་འཛིན་རིགས།། ཕན་ཚུན་རྟེན་འབྱུང་ཚུལ་འདི་མ་གཟིགས་ཕངས།།
སྤྱིར་དེ་ལྟར་རེད། ཡིན་ནའང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཡག་པོ་རང་མི་ཤེས་མཁན་འོད་ཟེར་དང་བཀྲས་མཐོང་ལྷ་སྒྲོན་སོགས་ལ་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་ཞེན་ཧ་ཅང་འཐུག་ལ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལེགས་པོ་ཤེས་པའི་དགེ་བཤེས་སྐལ་བཟང་དང་གངས་ཅན་བླ་མ་སོགས་ལ་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་ཞེན་ཡོད་ཚོད་མིན་འདུག་པས་སྐད་ཡིག་འདི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་ཏུ་འདོད་ཨེ་རིགས།
མི་རིགས་ཆགས་པའི་བླ་སྲོག་སྐད་ཡིག་འདི་ཁོ་ན་མི་འགྲིག་ཡང་། མི་རིགས་སུ་དང་སུ་ཡིན་རུང་ཡུན་རིང་ཞིག་ཏུ་འཚོ་དགོས་ན་སྐད་ཡིག་ནི་ཆེ་མེད་དུ་མི་རུང་ཆ་ཤས་ཅིག་ཡིན། འོད་ཟེར་དང་བཀྲས་མཐོང་ལྷ་སྒྲོན་ལ་སོགས་ལ་ཞེན་ཙམ་གྱིས་མི་རིགས་ཡུན་དུ་འཚོ་བ་དཀའ་ལ། དགེ་བཤེས་སྐལ་བཟང་དང་གངས་ཅན་བླ་མ་ལྟ་བུ་སྐད་ཡིག་ཤེས་ཙམ་གྱིས་ཕན་པའང་མེད།
གོང་དུ་མཆན་བཀོད་མཁན་མེ་ཏོག་དཀར་པོ་དང། མདའ་བ་ཚང་ལྷ་མོ། གཉིས་ཀྱི་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་དངོས་དེ་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་ཙམ་མིན་པར་བརྗོད་འདུག་པས། དེ་མིན་གྱི་བློ་སྲོག་གང་ཞིག་ཡོད་པར་དྲྭ་གྲོགས་རྣམས་ལ་གསུངས་ནས་ངེས་ཟིན་གསར་བ་ཞིག་ཐོབ་པར་བྱེད་རྒྱུའི་རེ་བ་ཆེ།
བློ་སྲོག བླ་སྲོག་ལ་བཅོས་རོགས།
“མི་རིགས་སུ་དང་སུ་ཡིན་རུང་ཡུན་རིང་ཞིག་ཏུ་འཚོ་དགོས་ན་སྐད་ཡིག་ནི་ཆེ་མེད་དུ་མི་རུང་ཆ་ཤས་ཅིག་ཡིན”
ཁྱེད་ཀྱི་ཚིགས་དུམ་འདི་བློ་ལ་འཕྲོད་པོ་བྱུང་། ད་དུང་ཞུ་རྒྱུར། དེའི་རྒྱུ་མཚན་དཔེ་དང་བཅས་པའི་སྒོ་ནས་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་ན་ཁོ་བོས་ཉན་འདོད། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།
་་་་་།
དེས་ན། བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་དུས་དང་འཚམ་པར་གཙང་བཤེར་དང་ལེགས་བཅོས། རིག་གནས་གསར་བའི་ཟུངས་ཁྲག་སྦྱིན་ཏེ་གསོན་ཤུགས་རྒྱས་ཤིང་དུས་རབས་ཀྱི་འགྲོས་དང་མཉམ་དུ་འཛམ་གླིང་གསར་བའི་ཁྲོད་འདིར་གོམ་པ་གསར་བ་ཞིག་སྤོ་ཤེས་པ་དང་། སྤོ་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་འདུག་གོ། ་་་་་
ཚིག་དུམ་འདིལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་དོ། །
ངོ་མ་རེད། མགོན་པོ་བསོད་ནམས་ལགས་ཀྱིས་གསུང་པར་མོས་མཐུན་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད།
ཁྱེད་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་མི་རིགས་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་དང་མི་རིགས་དེ་གནས་ཚད་འཇལ་བྱེད་དུ་མི་འོས་པ་མི་འདུག་སྙམ། མི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། མི་རིགས་བྱེ་བྲག་པ་གང་དེའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་ཡིན་པ་གང་ཞིག སྐད་ཡིག་དེས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་སྐྲུན་པའི་ཐུན་མིན་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅན་ཞིག་དང་།
བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གཙོ་ཤུགས་སྐད་ཡིག་ཡིན་པ་གང་ཞིག བོད་སྐད་ཡིག་གིས་བསྡུས་པའི་རིག་གནས་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་སྐྱེད་ཅིང་སྐྲུན་པའི་ཐུན་མིན་སེམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅན་ཞིག་ལ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྒྲ་བཤད་ཙམ་རུང་བར་སྣང་ཡང་མཚན་ཉིད་དུ་འོས་པ་མི་མཐོང་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་བོད་ཕྲུག་ལ་དེ་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གོང་གི་མི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལའང་རིགས་འདྲ། རིགས་ལམ་རྩོད་དགོས་དོན་མེད། གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་དེ་གནས་མིན་གྱི་མཚམས་གཅོད་བྱེད་ཞིག་ཏུ་མཐོང་། གང་ལྟར་ཁྱེད་ཀྱིས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་རྩོམ་ཡིག་དེ་མཐོང་དུས་ཁྱེད་ལ་མི་རིགས་ལ་བཅངས་བའི་བརྩེ་སེམས་ལྷད་མེད་ཞིག་ཡོད་པ་དཔག་ནུས། རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་ཡང་རང་རེའི་རྩ་དོན་གྱི་འགག་རྩའི་གནད་ཞིག་གླེང་འདུག ང་ཚོ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དེ་ལྟར་ལག་བསྟར་ཐུབ་ན་དམར་གཞུང་འོག་ཏུ་རྒྱུན་རིང་སྡོད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་ང་ཚོར་སླར་ཡང་རེ་བའི་གསོན་ཤུགས་རྒྱས་མིན་ལ་ཐེ་མི་ཚོམ། སྐད་ཡིག་འདི་ཉིད་ཉམས་ན་མི་རིགས་འདི་ལ་རེ་ཅན་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བྱེད་ཞིག་དང་། སེམས་ཤུགས་རྒྱས་བྱེད་ཀྱི་ཡུལ་ཞིག་གང་དུ་འཚོལ་ན་རྙེད་མི་སྲིད། སྐད་ཡིག་ནི་རིག་གནས་ཀུན་གྱི་རྨང་གཞི་ཡིན་པས་མ་འོངས་པར་བོད་འདི་རེ་ཅན་ཡིན་མིན་བླ་ལྷའི་ལུང་བསྟན་ལ་ལྟོས་མ་དགོས་པར་སྐད་ཡིག་གི་སྟེང་ནས་ཚད་འཇལ་ན་ཕལ་ཆེར་མ་འགྲིགས་པ་མེད། འོན་ཀྱང་ངེད་ཅག་བོད་ཕྱི་ནང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་སྐད་ཡིག་ལ་དེ་ཙམ་དོ་སྣང་དང་གལ་ཆེན་དུ་རྩི་གི་ཡོད་པ་མ་མཐོང་། དེ་རིང་ཁ་སང་རང་རེ་ཚང་མ་དངུལ་ལོ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ་རང་ལ་ཡོད་པའི་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བའི་རང་སྐད་གཡུགས་དེ་གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་འོག་ཏུ་ཚང་ཀ་ཤིག་ཤིག་གིས་འཛུལ་དང་འཛུལ་བཞིན་པའི་སྐོར་ལ་བསམ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་བློ་ཕམ་དང་སེམས་ཤུགས་ཆག་པའི་གནད་དོན་ཞིག་གོ།།
རང་ངོ་ཤེས་པའི་རྩོམ་ཞིག་བྲིས་འདུག དགའ་སྲུ་ཞུ། དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་བོད་པ་ཕལ་ཆེ་བས་རང་ཉིད་སུ་ཡིན་པ་ཡང་ཤེས་ཀྱི་མི་འདུག
དགའ་བསུ་ཞེས་བཅོས་རོགས
དྲྭ་གྲོགས་ཚེ་བརྟན་ལགས།
ཐོག་མར་ངས་ཀྱང་ཁྱེད་ལ་དྲི་བ་ཞིག་འདོན་ལྗགས་ལན་གནང་རོགས།
ཁྱེད་རང་བོད་ཀྱི་བླ་སྲོག་དེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་མེད་ན་བོད་འཚོ་ཐབས་མེད་ཅེས་རང་གི་འདོད་འདུན་ངོ་མ་དེ་ཡིན་ནམ། གལ་སྲིད་ཡིན་མིན་གྱི་ཁ་གསལ་གོ་བདེའི་ཚིག་ཐག་ཆོད་པའི་ལན་སྐྱོན་དང་།
གུས་མོས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ལན་འདེབས་ཞུ་ཆོག
དྲྭ་གྲོགས་ཚེ་བརྟན་ལགས།
ངོས་ནས་ཀྱང་ཁྱེད་ལ་དྲི་བ་ཞིག་འདོན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཏེ་བོད་ཀྱི་བླ་སྲོག་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་མེད་ན་བོད་འཚོ་བའི་ཐབས་མེད་ཅེས་བཤད་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། ཚིག་ཐག་ཆོད་པའི་ལན་ཞིག་སྐྱོན་དང་།
གུས་མོས་ཀྱང་ལན་འདེབས་ཞུ་ཆོག །
བླ་སྲོག་ཅེས་པ་དཔེར་ན་གཡག་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་བླ་སྲོག་མེད་ན་གཡག་ལ་འཇོག་མི་ཐུབ་པར་རོ་ཙམ་དུ་འདོད་དགོས་པ་ལྟར་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་སྐད་ཡིག་ཁོ་ནར་འདོད་ན་སྐད་ཡིག་ཤེས་མཁན་དེ་དེ་དང་དེའི་མི་རིགས་ལ་འདོད་དགོས་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་འོངས། དེ་ལྟར་ན་ཁ་སང་ཞིག་ལ་ཨ་རིའི་བོད་སྐད་གཟུགས་མཐོང་བརྙན་ཕྲིན་ནང་རྒྱ་གར་བ་ཞིག་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་དཀའ་ངལ་སྐོར་བོད་སྐད་གཙང་སིང་སིང་རྒྱག་གི་འདུག་ཀྱང་ལྟ་བ་པོ་ཚང་མས་འོ་རྒྱ་གར་བ་དེས་བོད་སྐད་ཡག་པོ་ཞེ་དྲག་རྒྱག་གི་འདུག་ཟེར་བ་ལས་ཁོང་ལ་བོད་པ་རེད་ཟེར་མཁན་སུ་ཡང་མིན་འདུག་པས་བོད་སྐད་བོད་པའི་བླ་སྲོག་ཡིན་ན་སུ་ལ་བོད་པའི་བླ་སྲོག་ཡོད་པ་དེ་བོད་པར་འདོད་མི་དགོས་སམ། ཡང་སྐད་ཙམ་མིན་པར་ཡི་གེ་ལ་ཟེར་ན་སྔ་མོ་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་ཆེན་ཞིག་གི་མཁས་པ་བསྟན་དར་ཞུ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ཁོང་བོད་ཡིག་ལ་མཁས་པ་སྨོས་མེད་རེད་དེ་ཁོང་ལ་སོག་པོའི་ལྷ་རམས་པ་ཟེར་བ་ལས་བོད་པ་ཡིན་པ་ཁས་མི་ལེན།
ཡང་སུ་ལ་བླ་སྲོག་མེད་ན་དེ་བླ་སྲོག་ཅན་དུ་འདོད་མི་རིགས་པ་ལྟར་བོད་སྐད་མ་ཤེས་མཁན་ག་གེ་མོ་དེ་བོད་པར་འདོད་མི་རིགས་ཀྱང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཨོ་བོད་པ་སྐད་མི་ཤེས་མཁན་དེ་ཟེར་བ་ལས་བོད་པ་མིན་པར་མི་འདོད་པ་དང་། བོད་ཡིག་མི་ཤེས་མཁན་ངའི་ཕ་རྒན་ལ་བོད་པ་མ་རེད་ཟེར་མཁན་སུ་ཡང་མིན་འདུག་ལ་ཁོང་རང་ཡང་བོད་པ་ཡིན་ཤག་བྱེད་འདུག
མདོར་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་མི་ཤེས་མཁན་གྱི་བོད་པ་འདུག་ལ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལེགས་པོ་ཤེས་པའི་བོད་པ་མིན་པའང་དུ་མ་འདུག་པས་གཏན་ཚིགས་འདི་ཤིན་ཏུ་མ་ངེས་པ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་།
ངའི་འདོད་པར་
༡ སྐད།
༢ ཡིག
༣ ཕ་མ་གཉིས་ཀའམ་གང་རུང་ཞིག་རང་མི་རིགས་གང་དུ་འདོད་པ་དེའི་མི་རིགས་ཡིན་པ།
༤ རང་ཉིད་མི་རིགས་འདི་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་བློ་འམ་དེ་དང་དེར་ཁས་ཆེ་བ། བཅས་ཕྱི་མ་གཉིས་འདི་བསྣན་དངོས་འདུག་དྲན།
མཆན་གོང་མ་དེར་བསམ་འཆར་ཡོད་ན་དགའ་བསུ་ཡོད།
གཞན་གྱི་ཟེར་རྗེས་འབྲངས་བའི་གཡམ་བརྒྱུགས་པ་འདི་ཚོ་ལ་ཚོགས་པ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡོད་ཚོད་རེད།
སྒོར་མོ་འགའ་ལ་ཞེ་ཆགས་ཡོད་ཚོད་རེད།
ཡི་གེ་ཤེས་མི་ཤེས་བར་ལ་དབྱེན་དཀྲུག
སྒྲ་དག་མི་དག་གི་པར་ལ་དབྱེན་དཀྲུག
བོད་མི་ཡིན་མིན་གྱི་དབྱེན་དཀྲུག
དབྱེན་དཀྲུག་གི་འཁོར་ལོ་སྐོར་མཁན།
ཁ་ནས་བོད་བཤད།
ཁོག་ལ་ནོམ་དྲན་ནས།
འགྲོ་བདེ་རེ་ར་སྟབས་བདེ་བྱས་ན་འདོད་ནིའི།
ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁོག་ན།
ཡར་གྱི་ལྷ་གྲལ་ན་མེད་ནི།
མར་གྱི་འདྲེ་གྲལ་ན་མེད་ནི།
བོད་གངས་ཅན་ལ་ཕན་མི་ལོ་ནིའི།
འདི་དང་འདི་འདྲ་བ་མང་གི་ཡ།
བོད་ཀྱི་འཁོར་ཡུག་མེད་ས་ཞིག་ནས་ངས་བོད་སྐད་ལྷ་ལ་བཤད་དམ་འདྲེ་ལ་བརྗོད།
རྒྱལ་ཁབ་མེད་ན་བོད་སྐད་ཀྱིས་ཅི་བྱེད།
རྒྱལ་ཁབ་མེད་པའི་བོད་སྐད་ནི་ཟ་སྐད་འཐུང་སྐད་ཙམ།
རྒྱལ་ཁབ་མི་རྩོད་པར།
བོད་སྐད་བོད་སྐད་ཞེས་ཅི་ལ་ཕན།
གནམ་གྱི་སྲོག་རྩ་ལ་རླུང་ལ་ཞུགས་པ་མ་རེད་པ?
མེ་ཏོག་དཀར་པོ་ལགས། ཁྱེད་རང་བོད་སྐད་ཡིག་ལ་འདོད་པ་མེད་ན་མ་བཤད་ན་ཆོག་གི་རེད་ལ་མ་བྲིས་ན་ཆོག་གི་རེད།
ལག་ནས་བོད་ཡིག་འབྲི་བཞིན་བོད་སྐད་ཡིག་བོད་པ་ལ་གལ་མི་ཆེ་བར་བཤད་པ་ནི་སྡོད་ས་པད་གོག་ལ་བསྡད་ནས་མིག་ལ་ཨེར་གོག་ཞུ་ཞེས་པ་དེ་རང་རེད།