ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གཞིས་སྤོར་དང་། ཐོངས་མཆན། ལུས་པོ་བདེ་ཐང་།

ངག་དབང་སྟོབས་ལྡན།

དེང་སང་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་འཚོ་གནས་དང་། ཆབ་སྲིད། དཔལ་འབྱོར། སློབ་སྦྱོང་སོགས་རྒྱུ་རྐྱེན་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཐབས་ཤེས་ཡོད་རྒུ་རྩལ་སྤྲུགས་ཀྱིས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་གཞིས་སྤོར་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན། ཡིན་ནའང་བོད་མི་གང་འཚམས་ཤིག་གིས་རང་ཉིད་གཞིས་སྤོར་བྱ་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་གཞིས་སྤོར་སྲིད་ཇུས་དང་འབྲེལ་བའི་ལུས་པོའི་བདེ་ཐང་སོགས་ཀྱི་དགོས་ངེས་ཆ་རྐྱེན་རྣམས་ཞིབ་ཚགས་ཤེས་ཀྱི་མེད་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུའང་ཐུགས་སྣང་ཆུང་དྲགས་པའམ་སྣང་མེད། ཡང་ན་འོལ་ཚོད་ཀྱིས་དགོས་ངེས་བྱེད་སྒོ་ཡིག་ཆ་གྲ་སྒྲིག་མི་བྱེད་པའམ་བྱེད་ཀྱང་མི་ཚང་བ། ཡང་ན་རྫུན་བཟོ་འབའ་ཞིག་བྱས་ཏེ་མཐའ་མར་རང་གི་མངོན་འདོད་འགྲུབ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་དེང་སྐབས་ནུབ་ཕྱོགས་དང་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་གཞིས་སྤོར་མི་འབོར་མང་དྲགས་པར་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་གཞི་འཛིན་ཡུལ་མི་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཚོ་མི་རིགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ་དང་བསྟུན་ནས་གཞིས་སྤོར་སྲིད་ཇུས་ཀྱང་ཇེ་དམ་ནས་ཇེ་དམ་དུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པས་བོད་མི་ཚོར་དོ་ཕོགས་མི་ཉུང་བ་ཐེབས་དང་ཐེབས་མུས་ཡིན་པ་བཤད་མ་དགོས། དེ་བས་འདིར་བོད་མི་གཞིས་སྤོར་ཆེ་ཤོས་བྱ་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་འགའི་ཐོངས་མཆན་དང་ལུས་པོ་བདེ་ཐང་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་ཐད་ནས་ངོ་སྤྲོད་རེ་ཞུ་རྒྱུར།

༡། ཨ་རིའི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་གནས་བབ་ཆེད་དུ་ཞུ་སྙན་འབུལ་བར་མཚོན་ན། ནད་རིགས་ chancroid ། གྲང་གཞིའི་ནད་ gonorrhea ། granuloma inguinale ། མཛེ་ནད infectious leprosy། རྨེན་བུའི་གཅོང་ནད lymphogranuloma venereum ། བསེ་མོག་ནད syphilis ། གློ་གཅོང་ཊི་སྦི་ནད་ active tuberculosis བཅས་ཡོད་རིགས་ཡིན་ཚེ་ཨ་རིར་འཛུལ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུར་གོ་སྐབས་ཧ་ཅང་ཆུང་། གལ་ཏེ་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ཁང་ཞིག་ཏུ་གཞིས་སྤོར་ཐོངས་མཆན་ཞུ་བར་མཚོན་ན། འགོ་ནད་ཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་ནད་པ་གང་ཞིག་དོ་དམ་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་དགོས་པའམ་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ཐད་རྒྱལ་སྤྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཛ་དྲག་འཕྲད་རྐྱེན་ཆགས་པའི་ནད་གཞི་གང་རུང་ཡོད་ཚེ་ཨ་རིར་འགྲོ་འཛུལ་བྱེད་མི་ཐུབ། ཡང་ན་གཞན་ལ་འགོ་ཁྱབ་དང་རྨས་སྐྱོན་མི་བྱེད་ནའང་མི་རང་ཉིད་ལ་གནོད་གཞི་ཆེ་བའི་སྙིང་གི་ནད་གཞི་དང་། འབྲས་ནད་ཀན་སར། སེམས་ཁམས་ནད་གཞི་བྱེ་བྲག་རིགས་ཡོད་ཚེ། ཨ་རི་ལ་འགྲོ་སྐྱོད་བྱ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཡོད།

ཨ་རིར་འགྲོ་འཛུལ་བྱ་ཆེད་གཤམ་གསལ་ནད་རིགས་རྣམས་ལ་སྔོན་འགོག་སྨན་ཁབ་ངེས་པར་དུ་རྒྱག་དགོས་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ནད་རིགས་ཁག་ཅིག་གི་སྔོན་འགོག་སྨན་ཁབ་ལོ་ཚད་ལ་བསྟུན་དགོས་པ་དང་། སྐྱབས་བཅོལ་ཞུ་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒི་རིན་ཀར་ཌི་ལ་སྙན་ཞུ་མ་ཕུལ་བར་དུ་
སྔོན་འགོག་སྨན་ཁབ་ཁག་ཅིག་རྒྱག་དགོས་ཀྱི་མེད། སྐེ་རྨེན་གཉན་ཚད Mumps དང་། སིབ་བུའི་ནད Measles ། འབྲུམ་ནད་ Rubella ། རྒྱུངས་པའི་གཉན་ཚད་ Polio ། རྩ་འཁུམས་གཉན་ནད Tetanus and ། གག་ནད Diphtheria Toxoids ། བྱིས་པའི་བརྒྱ་གློ Pertussis ། Haemophilus influenzae type B ། མཆིན་ནད་དུག་ཐབས་ ཁ་ Hepatitis B ། འགོག་སྨན་གྱིས་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐུབ་པའི་ནད་རིགས་གཞན་འགོག་སྨན་བརྒྱབ་པའི་ཡིག་ཆ་ངེས་པར་དགོས་ཀྱི་ཡོད།

ཀ་ན་སྒྲ་རྒྱལ་ཁབ་ཏུའང་གཉན་ནད་ཨེ་ཙི་ HIV། མཆིན་ནད་དུག་ཐབས་ Hepatitis ། གློ་གཅོང་ཊི་སྦི་ནད TB ནད་རིགས་ཡོད་ཚེ་གཞིས་སྤོར་ཐོངས་མཆན་སྤྲོད་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་དང་། མཆིན་ནད་དུག་ཐབས་ Hepatitis ནད་གཞི་མ་དྲག་བར་དུ་ཐོངས་མཆན་སྤྲོད་རྒྱུར་ངང་སྒུག་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད།

ཨོ་སི་ཀྲི་ལི་ཡ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་མཚོན་ན། མཆིན་ནད་དུག་ཐབས་ ཁ་ hepatitis B དང་ མཆིན་ནད་ཐུག་ཐབས་ ག hepatitis C ཡོད་རིགས་ཡིན་ཚེ་སྲིད་གཞུང་གིས་འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་ཐང་གི་ཚད་གཞི་མ་ལོངས་པར་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་ཐོངས་མཆན་མི་སྤྲོད་པ་ཡོང་སྲིད། གལ་ཏེ་སྤྲོད་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་ཀྱང་རྒྱུད་རིམ་མང་པོ་ཞིག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པས་ལས་ཚེགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད། ཉེ་ཆར་ཨོ་སི་ཀྲི་ལི་ཡ་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་གོང་གི་ནད་གཞི་དེ་གཉིས་ལ་ཁྲག་བརྗེ་ལེན་ dialysis དང་དབང་རྟེན་ཕུང་གྲུབ་བརྗེ་འཛུགས་ organ transplant བྱེད་དགོས་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པས་དེར་སྨན་བཅོས་འགྲོ་སོང་ཨོ་སྒོར་ ༤༠༠༠༠ ལྷག་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་དང་སྲིད་གཞུང་གི་གཞིས་སྤོར་འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་ཐང་གི་ཚད་གཞི་ལོངས་ཀྱི་མེད་པས་གཞིས་སྤོར་ཐོངས་མཆན་བཀག་འགོག་བྱེད་སྲིད། དཔེར་ན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལ་མཆིན་ནད་དུག་ཐབས་ ཁ་ hepatitis B ཡོད་མཁན་མི་མང་པོ་ཞིག་ལ་གཏན་སྡོད་ངོ་སྦྱོར་ཡིག་ཆ་མ་སྤྲད་པ་བྱུང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ SBS News གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་དུ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།།