རིགས་ཞེན།
ཆོལ་གསུམ་སྤྱི་ཡིས་འདོད་པ་ནི་བོད་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་ན་སྙམ་པ་དེ་ཡིན་མོད། དེ་ནི་སྤྱི་ལོ་1978ལོ་ནས་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱིས་བཀག་ཟིན་པ་རེད། སྟོབས་དང་དབང་ཚད་གང་གི་ཆ་ནས་ཀྱང་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་དེ་ལ་རྒོལ་ལན་སྤྲོད་པའི་ནུས་པ་ང་ཚོ་ལ་མ་མཆིས་པས། ང་ཚོས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ལས་འཕྲོས་ཤིང་མི་མང་གིས་མང་མོས་འདམས་ཁ་བྱུང་བའི་དབུ་མའི་ལམ་ཐོག་དེད་ནས་རྒྱ་ནག་དང་གྲོས་མོལ་བྱེད་དགོས་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ལ་སྔོན་ཆད་ཀྱང་ལམ་ཐིག་འདི་ལས་གྲོལ་མོལ་བྱེད་མྱོང་བ་རེད། དོན་དག་ཆེ་ཕྲ་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་ཁ་བྱེད་དགོས་པ་ལས་བཙན་པོས་དབང་ཡོད་བྱས་ན་ཕྱིའི་རྣམ་པ་འགྲིག་པ་ལྟར་སྣང་ཡང། ནང་གི་དད་མོས་དང་རིགས་ཞེན་འདི་དོན་དག་གལ་ཆེན་ལ་ཕྲད་དུས་རང་ཉིད་གང་ལ་ཞེན་ཅིང་དད་པའི་ཕྱོགས་ལ་འགྲོ་བ་ལས་བཙན་གྱིས་དབང་འོག་ཏུ་བཅུག་པའི་གནས་དེ་ནས་འཁུམས་ནས་མི་འདུག་པ་ནི་འདས་པའི་མི་ལོ་དྲུག་ཅིའི་རིང་ལ་ཡང་དང་བསྐྱར་ཏུ་ཟིང་འཁྲུག་ལང་མྱོང་བ་དེ་འདྲ་རེད།
བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་ཁྲོད་དུ་རང་བཙན་དགོས་ཟེར་བའི་སྐོར་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པ་སོགས་གང་མང་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་ཁོ་ཚོ་ལ་རང་བཙན་ལེན་ཐུབ་པའི་ཐབས་དང་ནུས་པ་གང་ཡང་མེད་པ་མངོན་སུམ་ཡིན་ཡང། སྟོང་འདང་རིང་མོ་ཞིག་ལ་འཇུས་ཏེ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ག་གེ་མོས་རོགས་པ་བྱས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་རྒྱ་ནག་ལ་དམག་བརྒྱབ་ཡོང་བའི་རྨི་ལམ་སྐྱིད་པོ་རྨིས་ནས་ནམ་ཡང་སད་མ་མྱོང་བ་དེ་རེད། སྲིད་བློན་ནེའུ་ཧ་རུས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་བོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཨ་རིས་རྒྱ་ནག་ལ་དམག་རྒྱག་གི་མ་རེད་ད་ཞེས་པ་འདི་གོ་རྒྱུ་ཅན་གྱི་གཏམ་རེད། འཛམ་གླིང་གི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་ཁེ་བཟང་མེད་པའི་དམག་འཁྲུག་སློང་གི་མ་རེད། འོ་ན་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གིས་རོགས་མ་བྱས་ན་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པ་ལྟ་བུའི་ཐབས་དང་སྟོབས་ཤུགས་གང་ཡང་མེད་པའི་མི་ཁ ཅིག་ལ་རང་བཙན་ཇི་ལྟར་རེག་གི་རེད། རང་ཉིད་འཐབ་གི་ཡིན་ཟེར་ན་སྟོབས་མེད། སློང་གི་ཡིན་ཟེར་སྔ་མོ་ཉིད་ནས་རང་བཙན་མ་གླེང་ཞེས་ལམ་ལ་དེ་སྐད་ཆ་འགྲོ་ས་མེད། འོན་ཀྱང་ད་དུང་ཨུ་ཚུགས་ལྟ་བུ་ཞིག་རྒྱག་བཞིན་པ་འདི་ངས་མཐོང་སྣང་ལ་ཁོ་བ་ཚོས་འཚོ་སྐྱེལ་སྟངས་ཤིག་དང་ཚོང་རྒྱག་སྟངས་ཤིག་རེད་བསམ་གི་འདུག་པ་ལས་གཞན་རེ་བ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་རྙེད་མ་བྱུང་ངོ།
ད་འོ་ན་རེ་བ་གང་ལ་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་རེད། ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ལམ་འདི་ནས་གྲོས་བྱེད་ས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། ལམ་འདི་ནས་ཁ་བརྡ་བྱས་མྱོང་བ་རེད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནང་གི་ཆོལ་ནད་ཀྱིས་ཟིན་པའི་ཉོག་བཤད་དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་བརྒྱུགས་ནས་ཁྱོའི་ཁ་དང་ངའི་སྣ་བརྩད་ནས་མི་འདུག་པར་རྒྱ་ནག་དང་ཞི་མོལ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་བཙལ་ན་ཧ་ཅང་ལེགས། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་གསུང་བ་ལྟར་རྒྱ་ནག་མི་མང་དུང་ཕྱུར་བཅུ་བཞི་དང་ལྷན་དུ་ཐུན་མོང་གི་ཁེ་བཟང་ཆེ་བ་དེར་ལོངས་སྤྱོད་ན་བཟང་བའི་བཀའ་སློབ་ལ་བསམ་གཞིག་བྱས་ཏེ་ཆོལ་གསུམ་སྤུན་ཟླ་ཚང་མས་རྒྱ་ནག་དང་གྲོས་མོལ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་བཙལ་དགོས་པ་དེ་རེད། དོན་དངོས་གནས་ཚུལ་ནས་བཤད་ན་ང་ཚོས་སུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ནས་སྐད་འབོད་བྱེད་པའི་འབོད་ཚིག་དང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་དང་དབུ་མའི་ལམ་ཟེར་བ་འདི་དག་དོན་དངོས་འགལ་བ་ལྟག་སྤྲོད་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། སྲིད་བློན་ཀླུ་ཁང་བས་གསུང་བ་ལྟར། མི་ཞིག་གི་མགོ་ལ་གཞུས་ནས་ཀ་ལི་བཀོག་ནས་ཁྲག་བཞུར་བཞིན་པའི་སྐབས་དེར་ངེད་གཉིས་གྲོགས་པོ་སྒྲིགས་ཟེར་ན་ཡོང་དཀའ་བ་ནས་ཕལ་ཆེར་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནང་བཞིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངན་བཤད་དང་དམོད་མོ་ལྟ་བུ་མང་བོ་ཞིག་བྱེད་བཞིན་དུ་གྲོས་མོལ་དང་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཆ་བཤད་ཟེར་ན་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད། ན་གཞོན་མང་བོ་ཞིག་གིས་དཀྱེལ་ཡངས་ཀྱི་བསམ་བློ་བཏང་ནས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གྱི་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་བ་དང་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་སོགས་བྱས་ན་འབྲས་བུ་ཐོབ་མི་སྲིད་པ་ཞིག་མ་རེད། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་རྒྱ་འགྲིག་མཐུན་ལ་སུས་ཀྱང་ལས་ཀ་བྱས་ཆོག་ལ་ལས་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་ཡོད་ཅེས་གསུང་བས་ང་ཚོ་ཚང་མ་ལ་འགན་འཁྲི་ཡོད།
ཁྱོད་ཀྱིས་བོད་དོན་གྱི་འཁན་འཁྲི་ཅི་ཞིག་ཁུར་མྱོང་ཡོད། ཅི་ཞིག་འཁུར་བཞིན་ཡོད། ཅི་ཞིག་འཁུར་རྩིས་ཡོད།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ཟླ་བ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནས་སྤྱི་མོས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ཉིན་མོ་དེ་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བཅོ་ལྔ་ནང་གསལ་བའི་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་དབུ་མའི་ལམ་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་དགོས་པ་ལྟར་བོད་རྒྱ་གཉིས་གྲོས་མོལ་རིམ་པ་བཅུ་ཙམ་གནང་བ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ནས་ད་ལྟ་བར་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ཁ་འགག་ཡོད་ན་ཡང་དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་དགོས་འདུན་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྒྲོམ་གཞིིའི་འོག་ཆོལ་གསུམ་བོད་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་བའི་ས་གནས་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་གིས་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བའི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབས་ཚད་ལྡན་ཞིག་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་སྟོན་པ་འདི་ང་ཚོའི་མི་དང་མི་ཐུག་ནས་བོད་རྒྱ་གཉིས་ས་འབྲེལ་ཆབ་སྲིད། ༼ Geopolitic ༽ ལ་འགན་འཁུར་ནས་བོད་རྒྱའི་འགོ་ཁྲིད་བར་མི་དང་མི་ཐུག་ནས་ཕར་བཤད་ཚུར་ཉན་དང་། ཚུར་བཤད་ཕར་ཉན་བརྒྱུད་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་སྙོགས་སེལ་དགོས་པ་དེ་ཕྱི་མ་དྲག་ནའང་སྔ་གང་ནས་ཡོད།