བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་དག་ཏུ་རང་གི་རིགས་རུས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མ་ཤེས་ན་ནགས་ཀྱི་སྤྲེའུ་འདྲ་ཞེས་ལན་མང་བཟླས་ཡོད་ན་ཡང་། ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་དེ་དག་གི་ཁ་གཏད་དུ་བསྡད་ཡོད་པའི་རང་རེའི་མི་རིགས་འདི་ལ་མཚོན་ན་ཆོས་རྒྱུད་དང་བླ་རྒྱུད། ཡང་ན་དགོན་པ་དང་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་གང་འཚམ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེའི་ལོ་རྒྱུས་མཚོན་པའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་ཅིག་ད་སྔ་ཕལ་ཆེར་མཐོང་དཀོན་པོ་རེད། བོད་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ལྷ་རྒྱ་རི་ཚང་དང་ས་སྐྱ་འཁོན་གྱི་གདུང་རབས་ལྟ་བུ་ཆེ་ཆེ་གཉན་གཉན་གྱི་མི་ཚང་རེ་ཟུང་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་ཡོད་པ་འདི་ཡིས་རང་རེར་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མེད་པའི་སྟོང་ཆ་ཙམ་ཞིག་བསྐངས་ཡོད་མ་གཏོགས། སྐུ་དྲག་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་འདི་དག་ཙམ་ཞིག་ཀློག་བཞིན་བསྡད་ན་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་ཐབས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ནམ་ཡང་མེད་པ་རེད། རྒྱ་མིར་མཚོན་ན་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་སྔོན་ནས་ཡི་གེ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། ཡི་གེ་སྤྱད་ནས་མཐོ་བ་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ནས་དམའ་བ་གཡོག་པོའི་མི་ཚང་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་འབྲི་སྲོལ་དང་ཉར་སྲོལ་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོད་པས། རིག་གནས་སྐབས་རྩ་བརླགས་སུ་སོང་བ་མ་གཏོགས་ཁྱིམ་ཚང་ས་ཡ་མང་པོར་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་ཡོད་པ་དང་། གལ་སྲིད་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མེད་ན་ཡང་མི་རབས་བཞི་ཅུ་ལྔ་བཅུའི་རིང་གི་ཕ་མེས་གཤིན་པོ་དག་གི་མིང་བྱང་རེ་རེ་བྱས་ནས་ཁྱིམ་སྦུག་གི་མཆོད་ཁང་དུ་ཉར་ཡོད་པས། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དང་ཡང་ན་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བརྒྱའི་ཕ་མེས་ཀྱི་མིང་རུས་དེ་ཧ་ཅང་ལས་སླ་བོའི་སྒོ་ནས་འཚོལ་རྙེད་ཐུབ་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་རིག་གསར་སྐབས་ཕ་མེས་ཀྱི་མཆོད་ཁང་ཐམས་ཅད་རྩ་གཏོར་བྱས་པ་དེས་རྒྱ་རིགས་དུང་ཕྱུར་དུ་མའི་ཕ་མེས་ཀྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་དུང་ཕྱུར་དུ་མ་ཡང་མེར་བསྲེགས་ཆུར་བསྐྱུར་བྱས་པ་ནི་ཇི་འདྲའི་ཕངས་པ་ལ་ཨང་། ཡིན་ན་ཡང་རིག་གསར་སྔོན་དུ་ཐེ་ཝན་ལ་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་ཐེ་སྡོད་རྒྱ་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་དག་ལ་ད་ལྟ་ཡང་ཕ་མེས་ཀྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མཐུག་པོ་བཅུ་བཅོ་ལྔ་རེ་ཡོད་མཁན་གང་མང་འདུག་ཟེར་ལ། ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མཐུག་པོ་དེ་དག་གི་ངོས་སུ་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་རིང་གི་མིའི་མིང་བྱང་རྐྱང་རྐྱང་གིས་ཁེངས་བསྡད་འདུག་ཟེར། ང་ཚོ་བོད་རིགས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་མང་ཆེ་བར་མི་རབས་གཉིས་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལས་བཤད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། དེ་ཡང་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འཁོད་པ་ནི་ཉིན་སྐར་མཐོང་བའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཞིག་མིན་ནམ།
༼ཁ་སང་གི་གཏམ་རྒྱུད་༽གླེང་བ།
ཤིས་ཚང་ལྗང་སྨྱུག་གིས།
————
སྐུ་ཞབས་རྡོ་གྲགས་ཀྱིས་འཁྲབ་ཁྲིད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་༼ཁ་སང་གི་གཏམ་རྒྱུད་༽ལ་བལྟས་རྗེས།
ཚན་རྩལ་འཕྲུལ་རིག་དར་བའི་བརྒྱུད་རིམ་གྱིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་བོ་ཟང་ཟིང་འདུ་ལོང་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་ལ། དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་ཕྱིའི་ཟང་ཟིང་དེའི་སྒུལ་ཤུགས་གཡོ་སྐྱོམ་གྱིས་འུ་ཚོའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བ་ལའང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བརྡབ་གསིག་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པ་མིག་སྔའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་སྣང་ཚུལ་རེ་འགས་ར་སྤྲོད་གསལ་བོར་བྱེད་ནུས། སྤྱི་ཚོགས་དེང་རབས་ཅན་དུ་ཕྱོགས་པ་དེས་ཐད་ཀར་མིའི་བསམ་བློ་ལ་བཀོད་འདོམས་བྱས་པ་དང་འདྲ་བར་མི་རིགས་ཤིག་གི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་མཐའ་དག་ཉམས་ཡལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་མཆིས་ལ། གསར་ཞེན་རྙིང་དོར་གྱི་འདུ་ཤེས་གློ་བུར་བ་ཞིག་ཀྱང་བསམ་བཞིན་དང་བསམ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཁྲོད་བོད་མིའི་སེམས་ཁོང་དུ་སིམ་འཛུལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། འདི་ནི་དུས་སྐབས་ཤིག་གི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་དེད་འོངས་པའི་བསམ་བློའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་སྣང་བརྙན་ཞིག་ཀྱང་མིན་པ་ག་ལ་སྲིད།
འདས་མ་ཐག་པའི་སྟོང་ལོ་བརྒྱད་པའི་ནང་སྐུ་ཞབས་རྡོ་གྲགས་ལགས་ཀྱིས་འཁྲབ་ཁྲིད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་གསར་བ་༼ཁ་སང་གི་གཏམ་རྒྱུད་༽ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་སྤྱི་ཚོགས་རིམ་འགྱུར་གྱི་དུས་བབ་ཁྲོད་དུས་བཞིའི་དྲོ་གྲང་དང་བསྡོངས་ཏེ་རི་སུལ་སྐྱ་མོར་སྐྱས་སྤོར་གནས་བཅས་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འབྲོག་སྡེ་ཞིག་གི་བསམ་བློའི་འཕོ་འགྱུར་དང་། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་དམངས་ཁྲོད་རིག་གནས་ཉམས་ཡལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་བརྙན་རིས་ཀྱི་ལམ་ནས་གསོན་ཉམས་དོད་པོས་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད། བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་བོད་སྐད་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གིས་ཕབ་སྐྲུན་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འཚོ་བ་དངོས་བརྗོད་བྱར་བཟུང་བའི་ལེའུ་བརྒྱད་ཅན་གྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་གསར་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། འཁྲབ་ཁྲིད་པ་དང་བརྙན་ལེན་པ། སྒྲ་སྦྱོར་བ་དང་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཚང་མ་བོད་པ་རྐྱང་བ་རེད།
རིན་བཟང་གི་མུ་འབྲེལ་ཟིན་ཐོ། ངོ་སྤྲོད།
ཉེ་ཆར་གྲོགས་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་ང་ལ་རིན་བཟང་གི་མུ་འབྲེལ་ཟིན་ཐོ་ཞེས་པའི་དེབ་གཉིས་འབྱོར་བྱུང་། དེབ་དང་པོ་དེ། ངའི་ཕ་ཡུལ་དང་ཞི་བའི་བཅིངས་འགྲོལ་ ཞེས་པ་དེ་རེད། དེབ་གཉིས་པ་དེ། ངའི་ཕ་ཡུལ་དང་གཟབ་ཉན། ཞེས་པ་དེ་རེད། དེབ་ཀྱི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ནི། མདོ་སྨད་ཁུལ་དུ་ ༡༩༥༨ ལོར་རྒྱ་དམག་སླེབས་སྐབས་ཤི་གསོད་གོད་ཆག་ཆེན་པོ་བྱུང་བའི་སྐོར་རེད། མི་སེར་སྡེབ་གསོད་བྱས་པ་དང་། བཙོན་དུ་འཁྲིད་པ། བོད་རིགས་དཔའ་བོ་ཚོས་གྱེན་རྒོལ་བྱས་པ་བཅས་དེང་སང་གི་རྒན་རྒོན་རྣམས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ་ཞིག་རེད་ལ། སྐད་ཀྱང་ཤུགས་ཆེ་ཨ་མདོའི་སྐད་དུ་བྲིས་འདུག དེབ་འདི་གཉིས་བོད་ནས་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དཔར་ལོ་ནི་ ༢༠༠༨ ཡིན་དགོས་པ་འདྲ་མོད། དངོས་གནས་ལོ་ཚིགས་དང་དཔར་ཁང་སོགས་གང་ཡིན་གསལ་པོར་བཀོད་མི་འདུག རྩོམ་པ་པོ་རིན་བཟང་ངམ་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་དེ་དགེ་འདུན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གིས་གོང་གསལ་རྒན་རྒོན་རྣམས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ་ཙམ་མ་ཟད། ཁོང་མདོ་སྨད་ཀྱི་ས་གང་སར་ཕེབས་པའི་མྱོང་ཚོར་ཡང་བྲིས་འདུག རིང་ནས་སྙིང་ལ་བརྣགས་པའི་འདོད་པའི་དོན།། ཞེས་པའི་ཚིག་དོན་ལྟར། ངེད་ལ་ཡང་འདི་འདྲ་ཞིག་བྱུང་ན་ཅི་མ་རུང་ཞེས་ཧམ་སེམས་ཤིག་ཡོད་པ་དེ་མིག་སྨན་མིག་ཐོག་ཏུ་འཁེལ་བ་ཞིག་བྱུང་ལ། ནགས་ཚང་ཞི་ལིའི་སྐྱིད་སྡུག་དང་དེ་ནས་དེབ་འདི་དག་གི་ཐོག་ནས་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་རྒྱ་དམག་གི་ངོ་གདོང་དེ་ཞིབ་ཚགས་པོར་མཐོང་ཐུབ་པ་འདུག ཀྱཱ་ཕུག་བན་དེ་ཞུ་བ་དང་ཁ་སྒང་རྟ་མགྲིན་ཐར་ཞུ་བའི་གྱེན་རྒོལ་གྱི་དཔའ་བོའི་སྣང་བརྙན་དེ་ཚོ་གེ་སར་གྱི་དཔའ་རྟུལ་བཞིན་གསལ་འདུག ཟླ་ཚང་ཡར་འཕེལ་ཞུ་བ་བཅར་འདྲིའི་སྐབས་སུ། ཁོ་རྒྱ་དམག་གིས་བཟུང་ནས་རོགས་པ་བོད་མི་བཙོན་པ་མང་པོ་ལྷན་དུ་འཁྲིད་འགྲོ་སྐབས་འདི་ལྟར། “ནུབ་མོ་ཞིག་ལ། ངུ་ཆོ་བཙོན་མ་ཚང་མ་ལག་པ་རུས་ནས་རླངས་འཁོར་ཞིག་གི་ནང་ལ་བརྫངས་ནས་ལམ་ལ་ཆས། ཆུས་ཁྲེ་སྒམ་གྱི་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ན་དམག་རེ་རེ་༼བཅས་༽སྤྱི་སྡོམ་དམག་དྲུག་རེ་ཡོད་ཀི ཀོས་ནན་ནས་སུམ་མདོ་བརྒྱུད་བྱེ་སྣའི་བར་དེ་ལ་ཐོན་དུས། ངུ་ཆོའི་༼ང་ཚོའི་༽ནང་ན་ཨ་ཁུ་བཟང་པོ་ཟེར་ནི་ཞིག་ཡོད། ཀླུའི་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་རེད། མཚམས་དེར་ཨ་ཁུ་ཤི་སོང་གཟིག་ར། རོ་དམག་མི་གཉིས་ཀྱིས་རླངས་འཁོར་སྒམ་ཁ་ནས་སར་གཡུགས་དང་ཐ།”ཞེས་བྲིས་འདུག