བསོད་ནམས་ཡར་འགྲོ་ལགས།
ཞབས་གཞས་ཡོད་ན་ དབུ་ཡི་གཡུགས་སྲོལ་ ལ་ འོ་ན་
འདུག་སེ་བྱེད་ན་གང་འདྲ་འདུག
འདུག་སེ་བྱེད་ན་གང་འདྲ་འདུག
འདུག་སེ་བྱེད་ན་གང་འདྲ་འདུག
འདུག་སེ་ འདུག་སེ་ འདུག་ སེ་བྱེད་ན་ ཡ་འོ་ན།
བསོད་ནམས་ཡར་འགྲོ་ལགས།
རང་རིགས་ལ་གདུང་ཞེན་གྱིས་ཕོངས་པའི་ཡུལ་གྱར་བ།
རྨིག་སྒྲ
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་མུན་ནག་གི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་ནང་། དགྱ་ནག་དམར་པོས་་བོད་ཀྱི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནད་སྟངས་དང་། མི་འཚམས་པར་སྔར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལས་འདས་ཏེ་མུ་མཐའ་མེད་པའི་སྤང་ལྗོངས་ལ་ལྕགས་ཀྱི་རྭ་བ་བསྐོར་ནས་རང་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཕན་ཚུན་འཁྲུག་རྩོད་སློང་བ། གདོད་མའི་ཤིང་ནགས་ཚད་མེད་གཅོད་པ། རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆའི་དུག་རྫས་སོགས་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་སྦགས་བཙོག་བཟོ་བ།
དེ་ལས་མང་བ་། “རང་རིགས་ལ་གདུང་ཞེན་གྱིས་ཕོངས་པའི་ཡུལ་གྱར་བ།” »
ང་ཚོས་གདམས་པའི་མི་དེ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་རྩེ་ཕུད་ཅིག་ཨེ་ཡིན།
འདུས་བྱུང་ཕུན་ཚོགས་ཚེ་རིང་།
བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་སྐབས་གསུམ་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲས་དང་འོས་མི་རྣམས་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་བརྒྱུད་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར། དངོས་གཞིའི་འོས་བསྡུ་དེ་ཡང་འོས་མི་གསུམ་ལས་འབུམ་རམས་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ལ་འཐོབ་རྒྱུ་ཧ་ལམ་གཏན་འཁེལ་ཟིན་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།དེ་ན་བློ་བཟང་སེང་གེར་སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུ་ལམ་ལྷོང་དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་རྐྱེན་དང་།
དེ་ལས་མང་བ་། “ང་ཚོས་གདམས་པའི་མི་དེ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་རྩེ་ཕུད་ཅིག་ཨེ་ཡིན།” »
ལོ་སར་གླེང་དགོས་པ་དེ་ཡང་དོན་དག་གསར་བ་རེད་དམ།
བོད། ལྷ་ཀླུ་གཉན་གསུམ།
མི་ཚོས་རྒྱུན་དུ་ལོ་སར་གླེང་བ་དང་ལོ་སར་བ་དང་ཚང་མར་འཚམ་འདྲི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ལ། དེ་དང་འགྲོག་ནས་ཁ་གཡང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཀྱང་འབོད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ནི་ཆོས་ལུགས་ལ་དད་པ་ཡོད་མེད་དང་། ཕྱི་ནང་གི་གྲུབ་མཐའི་བར་མཚམས་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སོགས་གང་ཡང་མེད་པ་ཡིན། དེ་ནི་འགྲོ་བ་མི་སྤྱི་མཚུངས་ཀྱི་གོམ་གཤིས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།
དེ་ལས་མང་བ་། “ལོ་སར་གླེང་དགོས་པ་དེ་ཡང་དོན་དག་གསར་བ་རེད་དམ།” »
ཨ་མ་ལགས། ལོ་སར་བཟང་།
འབའ་སྲས།
ཆེ་ཆེར་རྒྱང་ཐག་རིང་བའི་ཡུལ་ཞིག་ཏུ།།
སྐྲ་དཀར་འདབ་མ་འཛིན་པའི་དྲིན་ཆེན་མ།།
ས་མཐའི་རྐང་ལམ་འགྲིམ་པའི་བུ་ཕྲུག་ངས།།
ལོ་སར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཐོག་མར་ཞུ།།
ཨིང་ལེནཌ་དུ་འཁྱམས་པའི་འབྲུག་བུའི་སྐྱོ་གླུ།
རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན།
ཀརྨའི་མིང་ཅན་སེམས་བཟང་ཁོང་གིས། །
ཁ་རྗེ་ཆུང་བའི་རྡོར་རྒྱལ་ང་ཉིད། །
ག་ས་གང་དུ་འཁྱམ་ཞིང་འཁྲིད་ཀྱང་། །
ང་ཡི་བསམ་དོན་འགྲུབ་དབང་མིན་འདུག །
ངའི་ཕ་ཡུལ་གྱི་ལོ་སར།
ཐོར་རྒོད་པ་སྤྱན་ཆབ།
བསམ་གཞིག་ཞིག་གིས་ཁོམ་ལོང་གཏན་ནས་མི་སྟེར་པས།
རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་ནང་དང་བཅས་པར་རྩིས་ལེན་བྱ་ཐབས་བྲལ་ཡང་།
ཆུ་ཚོད་ཀྱི་ཅུང་སྒྲས་ང་རང་གཉིད་ལས་བསླངས་བ་ན།
དེ་རིང་ནི་ངའི་ཕ་ཡུལ་ཀྱི་ལོ་སར་རེད་འདུག
ངས་ཁྱེད་ག་དུས་མཇལ་ཐུབ་བམ།
ཀླུ་སྨྱོན།
ཁ་པར་འདིའི་དྲིན་ལས་ངས་ཁྱེད་རང་རྙེད་བྱུང་།
ཁ་པར་འདི་བརྒྱུད་ནས་ངས་ཁྱེད་རང་མཇལ་བྱུང་།
ཁྱེད་རང་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སར་བཞུགས་ཡོད་ཅིང་།
ལས་ཁུངས་ཡག་པོ་ཞིག་ཏུ་ཕྱག་ལས་གནང་གིན་ཡོད་ལ།
གླ་ཕོགས་ཀྱང་ང་ལས་ལྡབས་འགས་མཐོན་པོ་ཞིག་ལེན་བཞིན་ཡོད་པ་བདེན་ཡང་།
ཁྱེད་ཀྱང་ང་དང་འདྲ་བར་སྐབས་རེར་སུན་སྣང་དང་ཁེར་རྐྱང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བཞིན་ཡོད།
ཁྱེད་ཀྱང་ང་དང་འདྲ་བར་མི་ཡུལ་གྱི་འཚོ་བའི་མནར་གཅོད་དང་ས་མཐའི་སྐྱོ་གདུང་གིས་གཙེ་བཞིན་ཡོད།
ཛ་དྲག་གསལ་བསྒྲགས།
མཚུངས་མེད་མདོ་ཁམས་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་ས་གནས་རྒྱུན་ལས་ཁག་སོ་སོ་དང་། འབྲེལ་འཐུད་པ་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་སོ་སོར་ཆེརད་ཞུ། ཉེ་ཆར་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་ཐོན་གསལ་ལྟར། རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པའི་ཞབས་ཞུ་བས་ཁྲིམས་ལུགས་མ་ཤེས་པར་དངུལ་དངོས་བདག་ཉར་གནང་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་རྙོག་འཕྲད་བཞིན་པར་ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་བཟུང་ཐག་གཅོད་གཙང་མ་ཡོང་ཤག་བྱས་ཏེ་ད་བར་ངང་སྒུག་ཞུས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཐག་གཅོད་ཡོང་རྒྱུའི་ཚབ་ཏུ་རང་ཅག་བོད་གངས་ཅན་པའི་སྐྱབས་ཡུལ་༸་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་མཆོག་ལ་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ཅིག་གིས་ཡོང་མི་སྲིད་པའི་རྫུན་གཏམ་དང་། རྒྱ་མིའི་གསང་ཉུལ་ཡིན་པའི་སྦིར་བསྒྲགས། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་ལམ་ནས་སྐྱབས་ཡུལ་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་རྒྱ་ཆེ་ཞུས་པར་རང་རེ་མདོ་ཁམས་ཤི་གསོན་གཉིས་ཀྱིས་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ས་གནས་རྒྱུན་ལས་སོ་སོས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་སྲིད་བློན་དང་། ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྲིད་བློན་གཙོས་འབྲེལ་ཡོད་སོ་སོར་རྒྱ་གར་བའས་བྱེད་ཕྱོགས་དེ་ལ་ངོས་ལེན་མེད་པའི་སྙན་ཞུ་དང་སྦྲགས་༸རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་མཆོག་དཀར་པོ་དཀར་རྐྱང་ཡིན་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་སྙན་ཞུ་འབུལ་དགོས། ས་གནས་ས་ཐོག་ནས་ལས་འགུལ་ངི་ལྟར་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་འདི་ག་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྒྱུན་ལས་ཁང་དུ་འཕྲལ་འབུལ་དགོས་པ་བཅས་ཛ་དྲག་གིས་བཀའ་ཁྱབ་ཏུ། མདོ་ཁམས་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྒྱུན་ལས་ཁང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ ༡ ཚེས ༣༡ ལ།
ཕ་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་མ་བྲག་སྲིན་མོའི་སྐོར་ལ་བསམ་གཞིགས་ཐོར་བུ། ༼༢ ༽
རི་སྤྱང་ཁེར་འགྲོ
འགྲོ་མིའི་མཆེད་ཁུངས་དེ། ཨ་ཧྥུ་རི་ཀ་ཁོ་ན་ལས་ཤར་གླིང་ཨེ་ཞི་ཡ་དང་ཡོ་རོབ་སོགས་ལ་རྩད་གཅོད་དང་ཚོད་དཔག་བྱེད་མཁན་མེད་པ་ནི་མིན་ཡང་། ༡༨༧༡་ལོར་པར་སྐྲུན་བགྱིས་པའི་༼མིའི་བྱུང་བ The Descent of man༽་ཞེས་པའི་གླེགས་བམ་ནང་། སྐྱེས་ཁམས་ཚན་རིག་པ་ཆེན་མོ་ཊར་ཝུན་གྱིས་ཨ་ཧྥུ་རི་ཀ་ནི་མིའི་མཆེད་ཁུངས་ཡིན་པ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ལུང་བསྟན་ཕེབས་པ་ལ་བརྟེན། དུས་རབས་གོང་མའི་སྟོད་ནས་མིའི་མེས་པོའི་གཏེར་རུས་ཨ་ཧྥུ་རི་ཀའི་ཤར་རྒྱུད་དུ་རྩད་གཅོད་བྱེད་མཁན་ཐོག་མིའི་གྲས་དང་། མིའི་འབྱུང་ཁུངས་སྨྲ་བའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ལོ་ཡི་སེ ལི་ཁེ་Louis Leakey་དང་ཁོའི་བཟའ་ཟླ་ མ་རེ ལི་ཁེ་Mary Leakey ཟུང་གིས། ཨ་ཧྥུ་རི་ཀའི་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁོངས་ཁེན་ཡ་Kenyaདང་ཐན་ཛན་ནི་ཡའི་Tanzania ནང་ཡ་ཐོག་མིའི་གཏེར་རུས་འགྱུར་རྡོ་དང་ཤུལ་བཞག་རྩད་གཅོད་ཀྱི་སྒོ་ཕྱེ་ཞིང་།
དེ་ལས་མང་བ་། “ཕ་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་མ་བྲག་སྲིན་མོའི་སྐོར་ལ་བསམ་གཞིགས་ཐོར་བུ། ༼༢ ༽” »
ཕ་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་མ་བྲག་སྲིན་མོའི་སྐོར་ལ་བསམ་གཞིགས་ཐོར་བུ། ༼༡ ༽
རི་སྤྱང་ཁེར་འགྲོ
ཨ་ཧྥུ་རི་ཀའི་ནགས་ཀློང་གི་སྤྲ་རྒོད་དགུ་རི་ལ་Gorilla་དང་མཆིམས་ཕན་ཛེ་Chimpanzee ། ཤར་གླིང་མ་ལི་ཞི་ཡ་དང་ཧིན་རྡུ་ཉི་ཞི་ཡའི་ནགས་ཚལ་གྱི་སྤྲ་རྒོད་ཨོ་རིང་ཨ་བརྟན་Orangutan་སོགས་མིའི་ཤ་ཚུགས་དང་ཆེར་འདྲ་བའི་སྤྲ་རྣམས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས། སྲོག་ཆགས་ཚན་རིག་ལ་མཁས་བ་དང་རིགས་རྒྱུན་རྡུལ་རྫས་DNA་ཡི་བརྟག་དཔྱད་ནི་མི་དགོས་་པར།
དེ་ལས་མང་བ་། “ཕ་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་མ་བྲག་སྲིན་མོའི་སྐོར་ལ་བསམ་གཞིགས་ཐོར་བུ། ༼༡ ༽” »