སེམས་པ་སྐྱོ་བའི་གླུ་ཞིག།
ཕ་ཡུལ་ཕྱོགས་ནས་བླངས་ཡོད།
བོད་ཁམས་སྟོད་སྨད་ཀུན་ལ།
བཙོན་དང་དམག་མིས་འཁེངས་འདུག
གསོན་པོ་རང་དབང་བྲལ་བ།
གཤིན་པོ་མར་མེ་བྲལ་བ།
ཕ་མ་བུ་ཕྲུག་མེད་པ།
བུ་ཕྲུག་མགོ་འདོན་མེད་པ།
ཁྱེད་ཀྱིས་འདི་གཅིག་གཟིགས་ནས་ང་ལ་བསམ་ཚུལ་ཞིག་གསུངས་དང་། http://www.youtube.com/watch?v=CeJ3cQdD3ck&feature=related
སེམས་པ་སྐྱོ་བའི་གླུ་ཞིག།
ཕ་ཡུལ་ཕྱོགས་ནས་བླངས་ཡོད།
བོད་ཁམས་སྟོད་སྨད་ཀུན་ལ།
བཙོན་དང་དམག་མིས་འཁེངས་འདུག
གསོན་པོ་རང་དབང་བྲལ་བ།
གཤིན་པོ་མར་མེ་བྲལ་བ།
ཕ་མ་བུ་ཕྲུག་མེད་པ།
བུ་ཕྲུག་མགོ་འདོན་མེད་པ།
སངས་རྒྱས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས། ————– ཨ་རིའི་ཇོར་ཇི་ཡ་མངའ་སྡེའི་གྲོང་ཁྱེར་ཨེ་ཊི་ལན་ཌའི་ནང་ཡོད་པའི་ཨེ་མོ་རི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གིས་ཟླ་འདིའི་ཚེས་༢༣ ཉིན་ནས་བཟུང་བདུན་གཅིག་རིང་ལ་བོད་ཀྱི་བདུན་ཕྲག་སྲུང་བརྩི་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ལས་གཞིའི་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་ཉིན་ལ་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་སྐུ་ཚབ་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་ལགས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ད་ལྟའི་གནས་བབ་ངོ་སྤྲོད་དང་བསྒྲགས་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་རྒྱུ་རེད། བདུན་ཕྲག་གཅིག་རིང་གི་ལས་རིམ་ཁྲོད་དུ་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་གཞི་སྣ་མང་ཞིག་སྤེལ་རྒྱུའི་ཁྲོད་དུ། ནོར་གླིང་ནས་ཕེབས་པའི་ལྷ་བྲིས་པ་གཉིས་ནས་བོད་ཀྱི་ལྷ་བྲིས་སྒྱུ་རྩལ་ངོ་སྤྲོད་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནས་ཕེབས་པའི་ཚན་རིག་ཡིག་སྒྱུར་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་སྤྭིའི་བོད་ཀྱི་ཚན་རིག་ཡིག་སྒྱུར་བྱ་བའི་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་གནང་རྒྱུ་རེད། བོད་ཀྱི་བདུན་ཕྲག་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ལོར་ཨེ་མོ་རི་དང་བོད་ཀྱི་མཐུན་ཚོགས་དབུ་བརྙེས་པ་ནས་བཟུང་ལོ་རེར་ཐེངས་རེར་སྤེལ་བཞིན་པའི་ལས་གཞི་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཨེ་མོ་རི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཀྱིས་ལས་གཞི་འདིའི་གཙོ་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་བདུན་ཕྲག་གི་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་དང་ཉིན་རེའི་གསར་འགྱུར་ལ་གཟིགས་འདོད་ན། ཨེ་མོ་རི་དང་བོད་ཀྱི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་བོད་ཡིག་དྲ་གནས་སུ་ཕེབས་རོགས། http://kiind.com/tibetweek/index.html འདི་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་གིས་བསྐྲུན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་བོད་ཡིག་དྲ་གནས་ཐོག་དང་པོ་ཡང་ཆགས་ཀྱིན་ཡོད།
ཀུན་གསལ་ནས
———–
ཚན་རིག་པ་ཁྲེ་ཁོ་ཕ་རིང་དང་ཁོང་གི་གཞུང་ལུགས།
ཚན་རིག་གསར་བརྗེ་མེས་པོ་རུ་འབོད་པའི་ནི་ཁོ་ལའ་སུ་ཁོ་ཕེར་ནིཀས་(Nicolas Copernicus,1473-1543)མཆོག་གིས་གནའ་བོའི་ཚན་རིག་པ་གྲགས་ཆེན་ཕ་ཁྲོ་ལེ་མེས(Ptolemy,90-168ad)་བརྩམས་པའི་བླ་ན་མེད་པའི་བསྟན་བཅོས་(འདིའི་བཤད་སྲོལ་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་བོད་ལ་འགྱུར་ཡོད)ཀྱིས་ ལོ་ངོ་༡༤༠༠རིང་ལ་འཛམ་གླིང་གི་མི་ཕལ་ཆེ་བ་ཡིད་ཆེས་བསྐྲུན་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ བཀོད་པའི་བཤད་སྲོལ་ལས་ལོགས་སུ་བཤད་སྲོལ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱས་ནས་ཚན་རིག་གི་གསར་ བརྗེ་དུས་རབས་མགོ་ཚུགས་མོད། ཡི་ཤུའི་གསུང་རབས་གསར་མའི་བཤད་སྲོལ་དང་མ་མཐུན་པས།ཡེ་ཤུ་བ་ཚོས་ཁོ་ཕར་ནིཀས་ ཡི་གསར་གཏོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་༡༨༣༥ལོའི་བར་ཏུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད། ཚན་རིག་པ་ཁོང་འདས་ཟིན་ནའང་ཚན་རིག་གི་གསར་བརྗེ་བ་འདས་ཚར་མེད། ཁོ་ཕར་ནི་ཁོཀས་འདས་ པའི་ལོ་གསུམ་གྱི་རྗེས་སུ་སྒྲེན་རྨག(Denmark)ནང་ཚན་རིག་གི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་(TychoBrahe)་༡༥༤༦་ ལོར་སྐུ་འཁྲུངས།ཁོས་ལོ་ན་ཆུང་དུས་ཁྲིམས་ལ་སློབ་སྤྱོང་བྱས་ནའང་།གནམ་རིག་པ་ ཞིག་གིས་༡༥༦༠ལོའི་ཟླ་༨་ཚེས་༢༡་ལ་གཟའ་འཛིན་བརྟག་པ་ལེགས་པར་ཤེས་ཡོད་པ་མཐོང་ ནས་ཁོ་དེ་ལ་ངོ་མཚར་སྐྱེས་པས་སྐར་རྩིས་སྤྱངས། ཁོང་གིས་སྔ་ཕྱི་བྱས་ནས་སྐར་དཔྱད་ཁང་ཁ་ཤས་བཙུགས་པ་དང་དེའི་ནང་གནམ་རིག་པ་ སློབ་མ་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བ་ཡོད་པར་བཤད།རོ་མན་སྐྱབས་མགོན་མཆོག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་ ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གིས་ཚད་ཐུག་ལེན་པའི་མཁོ་ཆས་བསྒྲིགས་ནས་སྐར་དཔྱད་ཁང་བཙུགས་པ་ དེ་ནི། དེ་དུས་ཡུ་རོབ་ གླིང་གི་སྐར་དཔྱད་ཁང་ཆེ་ཤོས་དང་ངོ་མཚར་ལྡན་ཤོས་ཡིན་པར་མ་ཟད། པ་རིང་ཁོང་ནི་ཡུ་རོབ་ཀྱི་ཆེས་མཐའ་མའི་རིག་པ་ཁོ་ནས་གཟའ་སྐར་བརྟག་དཔྱད་མཁན་ ཡང་ཡིན།ཁོའི་རྗེས་སུ་རྒྱངས་ཤེལ་ལ་རྟེན་ནས་གཟའ་སྐར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པའི་མགོ་ ཚུགས།ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་ལུགས་ནི་ས་གོ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་དཀྱིལ་དུ་འདོད་པའི་ཕ་ ཁྲོ་ལེ་མེ་ལུགས་དང་འཇིག་རྟེན་འདིའི་གཟའ་སྐར་ཚང་མའི་ལྟེ་བ་ཉི་མ་ཡིན་པར་འདོད་ པའི་ནི་ཁོ་ལའ་སུ་ཁོ་ཕེར་ནིཀས་ཡི་ལུགས་གཉི ས་ཀྱི་དབུས་སུ་གནས་པའི་དབུ་མའི་ལུགས་ཤིག་རེད། དེ་ཡང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་གཉིས་ས་གོ་ལ་དཀྱིལ་དུ་གནས་ནས་འཁོར་གྱིན་ཡོད་པ་དང་། མིག་དམར་སོགས་གཟའ་ལྔ་དང་སྐར་མ་རྣམས་ཉི་མ་དཀྱིལ་དུ་གནས་ནས་ འཁོར་གྱིན་ཡོད་པར་འདོད།